Үрүмчидә “ислам дининиң оттура һал йол тутуш идийиси” темисида хәлқаралиқ йиғин чақирилған

Тәңритағ ториниң хәвиридин мәлум болушичә, 20-июл күни үрүмчидә “ислам дининиң оттураһал йол тутуш идийиси” темисида бир хәлқаралиқ муһакимә йиғини ечилған. Йиғинға хитай, русийә, қазақистан, таҗикистан, қирғизистан, өзбекистан қатарлиқ алтә дөләттин кәлгән диний затлар, тәтқиқатчи вә һөкүмәт хадимлири қатнашқан.

Йиғин 21‏-июл күни ахирлишип “оттура һал йол идийисини тәшәббус қилип әсәбийликкә қарши туруш” намида хитабнамә елан қилинған.

Хәвәрдә ейтилишичә, уйғур аптоном районниң рәиси шөһрәт закир йиғинда сөз қилип, нурғун дөләтләр һазир диний әсәбийликниң зийиниға учраватиду. Шинҗаңму диний әсәбийликниң сиңип кириши вә зиянкәшликигә учриған районларниң бири. Диний әсәбийликкә қарши туруп, дөләтниң бирликини, милләтләр иттипақлиқи вә иҗтимаий муқимлиқни қоғдаш шинҗаңдики һәммә кишиниң ортақ ирадиси, дәп сөз қилған.

Үрүмчидә чақирилған бу йиғин чәтәлләрдики көзәткүчиләрниң диққитини қозғиди. Улар, хитай һөкүмитиниң уйғур елидики һәрқандақ бир наразилиқ һәрикитини “диний радикаллиқ”, “террорлуқ” қа бағлап қаттиқ бастуруп кәлгәнликини, бу йиғин арқилиқ оттура асиядики қошна дөләтләрниңму һәмкарлиқини көзләватқан болуши мумкинликини ейтти.

Тәңритағ тори хәвиридә, һәрқайси дөләтләрдин кәлгән вәкилләрниң өз дөләтлиридики диний әсәбийликкә қарши туруш тәҗрибилирини алмаштуруп, өз-ара һәмкарлишишни пилан қилғанлиқини билдүргән. Чәтәлләрдики кишилик һоқуқ органлири болса хитай һөкүмитиниң уйғурларниң әң асасий динға ишиниш һәқлириниму чәкләш арқилиқ радикаллиққа йол ечип бериватқанлиқини әйибләп кәлгән.