Xitayning höjjetlik filimda xitaydin qachqan Uyghurlar we birqanche qétimliq qarshiliq heriketliri ashkarilandi

Muxbirimiz méhriban
2015.01.20

Xitay merkizi téléwiziye istansisi 20-yanwar küni 2014-yili xitay chégrasidin wiyétnam, tayland, malayshiya qatarliq sherqiy jenubi asiya döletlirige qachqan Uyghurlar heqqide mexsus höjjetlik filim tarqatti. Bu höjjetlik filimda hazirghiche xelq'aragha ashkarilanmighan chégradin qéchish weqeliri, tutqun qilin'ghan Uyghurlar sani we Uyghur élida yüz bergen 29-aprél xoten qaraqash weqesi, 5-noyabir xoten guma weqesi qatarliq birqanche qétimliq qarshiliq heriketliri heqqidiki yéngi uchurlar ashkarilandi.

Höjjetlik filimdin ashkarilinishiche, “2014-Yili xitayning gu'angshi, yünnen qatarliq ölkiliridiki wiyétnam, tayland qatarliq sherqiy jenubi asiya ellirige ötidighan chégralirida 262 qétim chégradin qéchish weqesi yüz bergen. Chégradin qachqan Uyghurlar sani 852 ge yetken. 352 Adem chégradin qéchish jeryanida tutqun qilin'ghan yaki wiyétnam qatarliq döletler teripidin xitaygha qayturup bérilgen. Filimda xitay chégra qarawulliri teripidin étiwétilgen Uyghurlar we chégrada tutqun qilin'ghan Uyghurlar ichide xitay türmiliride ölgenlerning konkrét sani tilgha élinmighan.

Da'iriler höjjetlik filimda yene, chégradin qachqan Uyghurlarning qéchish meqsiti heqqide toxtilip, ularning arisida chet'ellerdiki atalmish “Islamiy térrorluq teshkilatliri” ning teshebbusi bilen “Hijret” üchün mangghan Uyghurlar, ularning ayalliri we balilirimu barliqini tilgha alghan, emma bu Uyghurlarning néme sewebtin chet'ellerge qéchish yolini tallighanliqi heqqide toxtalmighan.

Chet'ellerdiki Uyghur teshkilatliri we xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri bolsa, xitay chégrasini buzup qéchishqa mejbur bolghan Uyghurlarning diniy we milliy kimlik jehette xitay hökümitining basturushigha uchrawatqanliqi üchün qutulush yoli izdep qéchishqa mejbur bolghan Uyghur musapirliri ikenlikini tekitlimekte.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.