Уйғур елидин келип, қирғизистанда оқуватқан нурғун қирғиз оқуғучи юртиға қайтип ғайиб болған

Мухбиримиз әркин
2019.04.01

Уйғур дияридин келип, қирғизистанда оқуйдиған нурғун қирғиз оқуғучиларниң 2017 ‏-2018‏-йиллиқ қишлиқ тәтилдә уйғур районидики юртиға қайтип кетип из-дерәксиз ғайиб болғанлиқи илгири сүрүлди.

Паалийәтчи җене бунинниң 31‏-март күни “ташқи сиясәт” тор журнилида елан қилған мақалисидә ашкарилинишичә, қирғизистан дөләтлик университетиниң рус тили вә славян филологийә пәнлири факултетида оқуйдиған аз дегәндә 20 қирғиз оқуғучи 2017‏ ‏-2018‏-йиллиқ қишлиқ тәтилдә юртиға қайтип кетип қайта келәлмигән.

Ғайиб болған юқириқи қирғиз оқуғучилириниң ичидә қирғизларниң атақлиқ манасчиси мәрһум йүсүп мамайниң нәвриси турғанәли турсунәлиму бар икән.

Қирғизистан илгири йүсүп мамайға “қирғизистан җумһурийитиниң қәһримани” дәп нам бәргән иди. Җене бунинниң билдүрүшичә, турсунәли бовисиға охшаш хели тонулған манасчи икән. У йәнә қирғизистанда усул истудийоси қуруп, “қара йорға” намлиқ атақлиқ қирғиз усулини қирғизистанда сәһнигә елип чиқишта һалқилиқ рол ойниған икән.

Қирғизистан дөләт университетиниң җене бунинға бәргән учурида қәйт қилинишичә, мәзкур университет қишлиқ тәтилгә кетип қайтип келәлмигән қирғиз оқуғучилириниң “оқуш пулини төлимигән”, “дәрскә қатнашмиған” дегән сәвәб билән оқуш тәвәликини бикар қилған.

Факултет мудири уйғур райониниң вәзийити ениқ турсиму немә үчүн улар йәнә қайтип кәтти, дегән соалға: “оқуғучиларниң ата-аниси тәһдиткә учриған” дегән җавабни бәргән. Униң қәйт қилишичә, даириләр ата-аниларға пәрзәнтлирини давамлиқ чәтәлдә оқутса уларниң җазалинидиғанлиқи һәққидә тәһдит салған икән. Лекин, җене бунинниң билдүрүшичә, “хитайдики қирғизларни қоллаш комитети” намлиқ тәшкилатниң тизимликидә қайтип кетип қайта келәлмигән техиму көп қирғиз оқуғучиниң исми бар икән.

У, мәзкур тәшкилатниң тизимликидә бишкәктики асаслиқ университетларда оқуватқан 45 нәпәр қирғиз оқуғучиниң қайтип кетип келәлмигәнликини билдүргән. Лекин қирғизистан һөкүмити мәзкур мәсилигә қарита изчил пассип позитсийә тутуп кәлди.

Қирғизистан президенти сорунбай җенбекоф өткән йили 19‏-декабирда уйғур районидики тутқунлар мәсилисигә наһайити “еһтиятчан дипломатик позитсийә” тутушқа тоғра келидиғанлиқи, қирғизистан хитайниң “ички ишлири” ға арилишалмайдиғанлиқини билдүргән иди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.