Вашингтон почтиси гезити: “хитай шинҗаңдики кишилик һоқуқ апитини пәрдазлиялмайду”

Америкиниң нопузлуқ гезити “вашингтон почтиси” 24‏-март тәһрират мақалиси елан қилип, хитайниң һәрқанчә қилсиму, уйғур районидики кишилик һоқуқ дәпсәндичиликини пәрдазлиялмайдиғанлиқини илгири сүрди.

Мәзкур тәһрират мақалиси уйғур аптоном райони рәиси шөһрәт закирниң өткән һәптә хитай хәлқ сарийида мухбирларни күтүвелиш йиғини өткүзүп, йиғивелиш лагерлирини ақлиғанлиқиға қарита елан қилинған. Шөһрәт закир ахбарат йиғинида хитайниң җаза лагерлирини қуруп, уйғур вә башқа милләтләрни қайта тәрбийәләватқанлиқиға даир хәвәрләрни “пүтүнләй ялған” дәп инкар қилған.


У: “әмәлийәттә, бизниң бу мәркәзлиримиз оқуғучиларни һәқсиз тамақ вә туралғу билән тәминләйдиған ятақлиқ мәктәпләргә охшайду” дегән иди. “вашингтон почтиси гезити” униң бу сөзлирини нәқил кәлтүрүп, лекин “йетәрлик пакитлар, җүмлидин бу лагерлардин қечип чиққан кишиләрниң баянлири бир милйон яки униңдинму артуқ тутқунниң һечқачан әркин әмәслики вә еғир бәдәлләрни төләватқанлиқини илгири сүрмәктә” дегән.

Мақалидә йәнә, германийәлик уйғуршунас адреан зәнсниң лагердики тутқунларни бир йерим милйон, дәп тәхмин қиливатқанлиқи, униң “бир яки бирдин артуқ әзаси лагерға қамалмиған һечқандақ уйғур аилиси қалмиди” дегәнлики, америка ташқи ишлар министирлиқиниң йиллиқ кишилик һоқуқ доклатида, “уйғурларниң қанун хадимлири, түрмә системиси вә йиғивелиш лагерлиридики хадимлар тәрипидин системилиқ тән җазаси һәм хорлашқа учраватқанлиқи” тилға елинғанлиқи тәкитләнгән.

Мақалидә йәнә ислам һәмкарлиқ тәшкилати тәнқид қилинған болуп, униңда ислам һәмкарлиқ тәшкилатиниң йеқинда мақуллиған қарарида “хитайниң мусулман пуқралириға көңүл бөлүватқанлиқи” ни мәдһийәлигәнлики әйиблинип: “хитай аммиви мунасивәтләр истратегийәсидә шинҗаңдики апәтни йошурмақта. Лекин һечқандақ ахбарат йиғини хәлқниң тили, мәдәнийити вә өрп-адәтлирини йоқитишни мәқсәт қилған җаза лагерлирини пәрдазлиялмайду” дейилгән.

Бу, “вашингтон почтиси гезити” ниң өткән йилдин бери уйғурлар һәққидә елан қилған 9-қетимлиқ тәһрират мақалисидур.