Даириләрниң хитайға хас өрп-адәтләрни уйғурларға теңиши әйибләшкә учриди
Хитай хәлқ ториниң 10-өктәбирдики сүрәтлик хәвиридин мәлум болушичә, хитайниң дөләт байримини тәбрикләш мунасивити билән уйғур дияриниң йеза-кәнтлиридә һәр хил мәзмундики паалийәтләр уюштурулған болуп, өктәбир байрими мәзгилидә қәшқәр шәһириниң қоған йеза кичик ериқ кәнтидә яш әрләрниң қиз-чоканларни йүдүп йүгүрүш мусабиқиси өткүзүлгән.
Мәзкур хәвәрдики сүрәтләрдин, мәйданға йиғилған кишиләрниң арисида йәнә қизил кийим кийдүрүлгән яшанған бовай, момайларниңму барлиқи мәлум.
Даириләрниң йеқинқи йиллардин буян уйғур йезилирида қизил нахша ейтиш қатарлиқ коммунист тәшвиқатини күчәйткәндин башқа, уйғурларға қарита диний етиқадни суслаштуруш тәшвиқат паалийәтлирини йолға қоюши чәтәлләрдики уйғур тәшкилатлири вә уйғур паалийәтчилириниң тәнқидигә учраватқан шараитта, әрләрниң аммиви сорунларда қиз-чоканларни йүдүп меңишидәк, хитай мәдәнийитигә хас паалийәт-һәрикәтләрни уйғурларға мәҗбурий теңиши чәтәлләрдики уйғур тәшкилатлири вә паалийәтчилириниң қаттиқ наразилиқини қозғиди.
Дуня уйғур қурултийиниң диний ишлар мудири турғунҗан алавудун әпәнди радийомизниң зияритини қобул қилип, “даириләрниң йеқинқи йиллардин буян уйғурларниң диний етиқади вә мәдәнийитини суслаштуруш мәқситидә елип бериватқан тәшвиқат вә паалийәтлириниң уйғур миллий әхлақини һақарәтләш дәриҗисигә йәткәнлики” ни билдүрди. Турғунҗан әпәнди йәнә “хитайниң қаттиқ бастуруши сәвәблик, өз вәтинидә яшаватқан уйғурлар наразилиқини ипадиләшкә имкансиз болуватқан бүгүнкидәк шараитта, чәтәлләрдики уйғур тәшкилатлири, паалийәтчилири, диний затлар һәтта һәр бир уйғурниң бу хил әһвалларни дуняға ашкарилиши вә наразилиқ билдүрүшиниң тәхирсиз мәҗбурийәт икәнлики” ни тәкитлиди.