Kamran buxariy: “Amérika hökümiti xitayning ottura asiyada ikkinchi rusiye boluwélishini cheklishi lazim!”

Muxbirimiz eziz
2019.08.20

Xitay re'isi shi jinping bu yil yaz ayliridin buyan xizmet ziyariti we shangxey hemkarliq teshkilatining yighinliri sewebidin yawro-asiya quruqluqida, bolupmu ottura asiya rayonida köp qétimlap ziyarette boldi.

Washin'gton shehiridiki “Yer shari siyasiti merkizi” ning diréktori kamran buxariy bu hadisilerni tasadipiy ishlar emes, dep qaraydu hemde “Xitay mushundaq qilip yürüp rusiyening ottura asiya rayonidiki simwolluq ornigha chiqishning qestige chüshmekte” dep körsitidu.

Uning bu heqtiki maqaliside körsitilishiche, xitay hökümiti nöwettiki “Bir belwagh bir yol qurulushi” arqiliq özlirining ottura asiya rayonidiki iqtisadiy tesirini tézdin ashurmaqta iken. Bolupmu rusiyening ottura asiyadin tedrijiy chékinip chiqishi bilen peyda bolghan tesir küchi boshluqini xitay meblegh sélish sheklide toldurushning koyigha chüshmektiken. Amérika üchün tolimu ong kéliwatqan mushundaq bir pursetni qoldin bérip qoyush mahiyette xitayning quruqluqtiki yene bir tehdit bolushigha yol qoyghanliq bolidiken.

Aptorning pikriche, ottura asiyadiki iqtisadiy tereqqiyatta bir qeder zor ilgirileshni qolgha keltürgen qazaqistanning néfit éksporti we yénik sana'et buyumliri importi asasiy jehettin xitay bilen bolidighan sodining mutleq köp qismini teshkil qilidiken. Yene bir yaqtin qazaqistan izchil halda özini rusiyedin uzaqlashturushqa tiriship kelmektiken. Buning bir roshen ipadisi bolsa ularning slawiyan élipbesidin latin élipbesige köchüshide ipadilinidiken.

Buxariy bu mesile heqqide toxtilip: “Qazaqistan hökümiti shuning bilen bir waqitta xitayning tesirinimu anche xalap ketmeydu. Ular peqet xitayning iqtisadiy jehettiki quwwitidin öz paydisigha paydilinishni közlimekte” dep körsitidu. U bu heqtiki ehwallarni omumlashturup nazerbayéf hökümitining moskwa bilen béyjing otturisidiki tengpungluqni saqlashqa tiriship kelgenlikini, emdi uning ornigha chiqqan toqayéf hökümitining bolsa amérikaning yardimide nöwettiki siyasiy jughrapiyelik özgirishtin ongushluq ötüwélishqa tirishiwatqanliqini eslep ötidu. Shundaqla qazaqistanning dawam qiliwatqan siyasiy we iqtisadiy islahatliri jeryanida toqayéf hökümiti xitay bilen bolidighan hemkarliqni dawam qilduruwerse, xitayning rusiyening ornigha chiqip ottura asiyadiki eng chong zomiger bolup qélishigha yol échilidighanliqini, buning bolsa amérikining ottura asiyadiki menpe'etliri üchün éghir tehditning bashlinishi bolup qalidighanliqini tekitleydu.

Aptor mushu ehwallar heqqide xulase chiqirip: “Hazir amérika üchün eng yaxshi chare qazaqistanning siyasiy we iqtisadiy islahatlirining ongushluq bolushi üchün uni téximu zor küch bilen qollash, shu arqiliq xitayning ottura asiyadiki yéngi hökümran küch boluwélishining aldini élish” deydu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.