“вал стерет журнили” гезити: “хитай етник ассимилятсийә сияситини тезләткән”

Мухбиримиз әркин
2021.01.04

Дунядики нопузлуқ гезитләрниң бири болған “вал стерет журнили” гезити мақалә елан қилип, хитайниң етник ассимилятсийә сияситини тезлитиватқанлиқи, униң уйғур елидә йүргүзгән хитайлаштуруш сияситини тибәт, туңган моңғул, җуаң вә хәйнәндики мусулман аз санлиқ милләтләргә йүргүзүшкә башлиғанлиғанлиқини билдүргән. Мақалидә тәкитлинишичә, ши җинпиңниң мәқсити хитайдики һәр қайси милләтләрни еритип, бирхил “миллий кимлик” кә өзгәртиш икән.

“хитай етник ассимилятсийә сияситини тезләтти” мавзулуқ мақалидә, хитай “миллий қошулуш” дәп сүрәтләватқан бу мәдәнийәт ассимилятсийә программисиниң уйғур елидә радикал түс алғанлиқи, мәзкур районниң 2-дуня урушидин буян аз санлиқ милләтләр кәң көләмлик тутқун қилинған йәргә айланғанлиқи тәкитләнгән. Мақалидә ейтилишичә, нөвәттә хитай һөкүмити уйғур елидики түркий мусулманларға йүргүзгән истратегийәсини тибәт, туңган, җуаң, моңғул вә хәйнәндики утсуллар, йәни хитайлар тәрипидин “хуйхуй”, яки “хәйнән туңганлири” дәп аталған мусулман азсанлиқ милләткиму йүргүзүшкә киришкән.

Мақалидә хитай һөкүмитиниң өткән айда хитай дөләтлик миллий ишлар комитетиниң мудирлиқиға тунҗи қетим бир хитайни тәйинлигәнлики, буниң бир сигнал икәнлики, бирақ униң истратегийәси хәйнәндә хуйхуйларниң, ички моңғолда моңғулларниң қаршилиқиға учриғанлиқи, буниң билән хәйнәндики утсуллар, йәни хуйхуйларниң яғлиқ артип мәктәпкә беришини чәкләш буйруқини бикар қилишқа мәҗбур болғанлиқи билдүрүлгән. Мақалидә йәнә фирансийәдики уйғур җәмийәтшунас дилнур рәйһанниң сөз нәқил кәлтүрүлгән болуп, у ши җинпиң рәһбәликидики хитайниң “йеңи бирхил мустәмликичилик кимлики шәкилләндүрмәкчи болуватқанлиқи” ни тәкитлигән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.