Amérika, yaponiye we filippin jenubiy déngizdiki hemkarliqini kücheytip xitaygha signal bergen
2024.04.12
Amérika pirézidénti jow baydén 11-aprél peyshenbe küni yaponiye bash weziri fumi'o kishida we filippin pirézidénti férdinand markos jir bilen aqsarayda körüshken. Bu, üch tereplik söhbetning xitayning jenubiy déngizdiki tajawuzchiliq herikitini toxtitishi kérekliki heqqide ochuq signal bérishni meqset qilidighanliqi xewer qilinmaqta.
Jow baydén üch terep bashliqlar yighinida mundaq dégen: “Amérikaning yaponiye we filippin'gha bergen mudapi'e wedisi polattek mustehkem”.
Yéqinda xitayning déngiz qirghiqi muhapizet etriti paraxotliri filippinning detalashtiki spratli arilidiki filippin eskerlirige ighwagerlik herikiti qozghighandin kéyin, rayon weziyiti jiddiyleshken idi. Filippin we amérika her ikki dölet xitayning bu herikitini eyibligen.
Jow baydén sözide, filippin bilen amérika otturisida 1951-yili tüzülgen mudapi'e shertnamisini tekitlep, “Filippinning jenubiy déngizdiki ayropilan, paraxot yaki qoralliq qisimlirigha qilin'ghan her qandaq hujum bizning öz-ara mudapi'e shertnamimizni qozghitish küchige ige qilidu” dégen we xitayni agahlandurghan.
Filippin pirézidénti markos mundaq dégen: “Dewrimizdiki murekkep xirislargha taqabil turush üchün, köpchilikning ortaq tirishishi, ortaq meqsetke sadiq bolushi we qa'idilerni asas qilghan xelq'ara tertip üchün qilghan wedisidin tewrenmeslikni telep qilidu.”
Yaponiye bash weziri fomi'o kishidamu sözide, “Qanun bilen bashqurushni asas qilghan erkin we ochuq xelq'ara tertipni saqlap qélish we uni kücheytish üchün, ittipaqdashlar we oxshash pikirdiki döletler otturisidiki köp tereplik hemkarliqning intayin muhimliqini” eskertip ötken.
“Amérika awazi” radiyosining xewer qilishiche, kishida shu küni yene amérika dölet mejliside qilghan nutuqidimu xitayning bash kötürüshidin kéliwatqan xeterdin agahlandurup, mudapi'e mes'uliyitini ortaq üstige élish üchün téximu köp ishlarni qilishqa wede bergen.
Bu rehberler filippindiki ul eslihe qurulush türlirige meblegh sélishtin tartip, herbiy mudapi'e hemkarliqighiche bolghan sahelerde hemkarliqni ashurushqa munasiwetlik kélishimlerni imzalighan.