Архип
2010-08-02
7 - Айниң 10 - күнидин, 28 - күнигичә қайсәридә "2010 - йилидики әйса йүсүп алптекин паалийәтлири" намида мусабиқә өткүзүлди. Бу мусабиқә язлиқ тәтилдин пайдилинип уйғур яш - өсмүрләргә уйғур тарихидики муһим шәхсләрни өгитиш вә уларни миллий роһ билән тәрбийиләш мәқсити билән елип берилған. Бу паалийәт "әйса йүсүп алптекин путбол мусабиқиси", "доктор мәсут сабри байқози шаһмат мусабиқиси" вә "мәхмут қәшқири әдәбият мусабиқиси" түрлири бойичә өткүзүлди. Мәхмут қәшқири әдәбият мусабиқиси ичидә "мәмәт имин буғра һекайә йезиш мусабиқиси", "мәмәт әли тәвпиқ шеир йезиш мусабиқиси" вә "йүсүп хас һаҗип мақалә йезиш мусабиқиси" дәп аталған паалийәтләрму өткүзүлди.
2010-08-02
Алмата вә униң әтрапидики уйғурлар 1 - авғуст күни кона қара туруқ дәп атилидиған һазирқи талсуғур йезисида топлинип 1918 - йили йүз бәргән уйғурларни колликтип қирғин қилиш паҗиәсидә қурбан болған уйғурларни хатириләш паалийити өткүзди.
2010-08-02
Қәшқәрдин истанбулға кәлгән бир шаһитниң өз көзи билән көргәнлирини сөзләп беришичә, йеқинда үрүмчидики аптоном районлуқ дохтурханиға тәвә бир дохтурханисида йүрәк кесилини давалитиш үчүн киргән маралбешилиқ һәзрәти ели исимлик оғул бала дохтурларниң хата давалиши нәтиҗисидә һаятидин айрилған. Балиниң ата - аниси әрз қилған болсиму, лекин нәтиҗә қазиналмай, пәқәт 60 миң йүән төләм пули билән болди қилинған. Бирақ, балиниң ата - аниси уни давалитиш үчүн 80 миң йүән хәҗлигән икән. Бу әһвал балиниң ата - аниси вә вәқәдин хәвәрдар кишиләрниң наразилиқини қозғиған.
2010-08-02
Бу йил 14 миңға йеқин хитай " пидаий" хитайниң башқа җайлиридин уйғур елидә хизмәт қилишқа тизимлатқан. Уйғур елидики ахбарат васитилириниң хәвәр қилишичә, буларниң бир қисми уйғур елигә йетип кәлгән болуп, 30 - июл уйғур аптоном райониниң партком секретари җаң чүншйән бу бир түркүм "пидаий" ларни қобул қилған.
2010-08-02
Бу йил уйғур елидә бир милйонға йеқин адәм кәлкүн апитигә учриған. Тәйвән мәркизий агентлиқиниң хәвәр қилишичә, бу һәқтики учурларни уйғур елидики апәтниң алдини елиш қоманданлиқ мәркизи ашкарлиған.
2010-08-02
Хитай һөкүмити уйғур елигә көмүрдин йилиға 5 милярд куб метир тәбиий газ ишләпчиқиридиған завут қурушни тәстиқлиди. Ройтерста хәвәр қилишичә, бу һәқтики хәвәрләр хитайдики сода учурлири торида берилгән. Хәвәргә қариғанда, мәзкур завут йилиға 5 милярд 500 милйон куб метир тәбиий газ ишләпчиқиридикән. Завут уйғур елиниң ғулҗа шәһири ғулҗа наһийисигә қурулидикән.
2010-08-02
Хитай мунасивәтлик даирилири уйғур елидә миллий тил - йезиқтики нәшриятларни тәртипкә салмақчи. Шинхуа ахбаратида көрситишичә, хитай һөкүмити бу қурулушқа 300 милйон йүәндин артуқ мәбләғ аҗратқан. Бу қурулуш хитай һөкүмити йеқидин буян йүргүзүп келиватқан " шинҗаңға ярдәм бериш" сияситиниң муһим тәркиби қисми икән.
2010-08-02
Хитайда йеқидин бери изчил йүз бәргән ямғур апити "үч боғуз тосмиси"ға көп миқдарда әхләт еқитип кәлгән болуп, нәтиҗидә бу әхләт дөвилири " үч боғуз тосмиси" ниң тақақлириға тәһдит салмақта икән.
2010-08-01
Хитайниң ишләпчиқириш саһәсидә уда үч айдин буян давамлиқ чүшүш көрүлмәктә. Әнгилийә б б с агентлиқиниң хитайниң мадди әшяларни йүрүштүрүш вә сетивелиш бирләшмисиниң тәкшүрүш материялдин нәқил көрситип тарқатқан хәвиридә ейтилишичә, хитайниң ишләпчиқириш миқдари 7 - айда 51.2% Болған болуп, буниңдин алтә ай илгирикидин 0.9% Төвәнлигән. 7 - Айдики доклат бойичә алғанда, хитайниң ишләпчиқириш миқдари йеқинқи 17 ай ичидики әң төвән сәвийигә чүшкән. Бу әһвалға қарап туруп, хитай ишләпчиқириш саһәсиниң чүшүшкә қарап йүзлиниватқанлиқи җәзимләштүрүлгән.
2010-08-01
31 - Июл күни русийиниң көплигән шәһәрлиридә өктичиләрниң асасий қанунда бәлгиләнгән әркинликни қоғдашни муддиа қилған намайишлири йүз бәрди. Бу намайишлар русийә асасий қанунниң 31 - маддиси биән бағлинишлиқ болуп, униңда әркин йиғилиш вә әркин сөзләшкә аит мәзмунлар бар. Русийә өктичилири һөкүмәтни "бу маддини капаләткә игә қилмиди", дәп әйиблигән.
2010-08-01
Үрүмчиниң уйғурлар бир қәдәр зич олтурақлашқан тәңри тағ райониға орунлаштурулған мәхсус муқимлиқ вәзийитини капаләткә игә қилиш вәзиписи йүкләнгән қораллиқ сақчи 8660 - номурлуқ қисими өткән йилидики үрүмчи вәқәсини тинҗитишта муһим рол ойниған болуп, мәзкур қисим һазир үрүмчи шәһири вә или қатарлиқ җайларда муқимлиқни қоғдаш вәзиписини атқуруш җәрянида түрлүк чарә - тәдбирләрни қолланмақта. Әнә шуларниң бири хитай рәиси ху җинтавниң үрүмчи вәқәси мунасивити билән мәхсус уйғур ели вәзийитигә асасән чиқарған "төтни тонуш" шоарини кәң тәшвиқ қилиш болуп һесаблиниду.
2010-08-01
1 - Авғуст күни хитайниң гуаңдоң өлкисиниң гуаңҗу шәһиридә бир қанчә миң киши йәнә өз тил шивисиниң һоқуқини қоғдаш үчүн наразилиқ намайиши елип барди. Ббс агентлиқиниң хәвәр қилишичә, әслидә бу намайиш гуаңҗу шәһиридики хәлқ бағчисида өткүзүлүш пиланланған болсиму, бирақ сақчиларниң тосалғуси билән намайишчилар бейҗиң кочиси әтрапида меңиш усули билән наразилиқини ипадилигән.
2010-08-01
Пакистанда йүз берип, бир қанчә күндин буян давамлишиватқан еғир кәлкун апитидә бир милйондин артуқ аһалә апәткә учриған болуп, кәлкүн апитидә өлгәнләрниң сани 1100 ға йәткән. Бирләшмә агентлиқиниң хәвәр қилишичә, кәлкүн апити һәйбәр - пактонкива өлкисидә әң еғир болған. Пәқәт сват районидила 14600 өй вә 22 мәктәп, су астида қалған.