Arxip
2010-08-02
7 - Ayning 10 - künidin, 28 - künigiche qayseride "2010 - yilidiki eysa yüsüp alptékin pa'aliyetliri" namida musabiqe ötküzüldi. Bu musabiqe yazliq tetildin paydilinip Uyghur yash - ösmürlerge Uyghur tarixidiki muhim shexslerni ögitish we ularni milliy roh bilen terbiyilesh meqsiti bilen élip bérilghan. Bu pa'aliyet "eysa yüsüp alptékin putbol musabiqisi", "doktor mesut sabri bayqozi shahmat musabiqisi" we "mexmut qeshqiri edebiyat musabiqisi" türliri boyiche ötküzüldi. Mexmut qeshqiri edebiyat musabiqisi ichide "memet imin bughra hékaye yézish musabiqisi", "memet eli tewpiq shé'ir yézish musabiqisi" we "yüsüp xas hajip maqale yézish musabiqisi" dep atalghan pa'aliyetlermu ötküzüldi.
2010-08-02
Almata we uning etrapidiki Uyghurlar 1 - awghust küni kona qara turuq dep atilidighan hazirqi talsughur yézisida toplinip 1918 - yili yüz bergen Uyghurlarni kolliktip qirghin qilish paji'eside qurban bolghan Uyghurlarni xatirilesh pa'aliyiti ötküzdi.
2010-08-02
Qeshqerdin istanbulgha kelgen bir shahitning öz közi bilen körgenlirini sözlep bérishiche, yéqinda ürümchidiki aptonom rayonluq doxturxanigha tewe bir doxturxanisida yürek késilini dawalitish üchün kirgen maralbéshiliq hezreti éli isimlik oghul bala doxturlarning xata dawalishi netijiside hayatidin ayrilghan. Balining ata - anisi erz qilghan bolsimu, lékin netije qazinalmay, peqet 60 ming yüen tölem puli bilen boldi qilin'ghan. Biraq, balining ata - anisi uni dawalitish üchün 80 ming yüen xejligen iken. Bu ehwal balining ata - anisi we weqedin xewerdar kishilerning naraziliqini qozghighan.
2010-08-02
Bu yil 14 minggha yéqin xitay " pida'iy" xitayning bashqa jayliridin Uyghur élide xizmet qilishqa tizimlatqan. Uyghur élidiki axbarat wasitilirining xewer qilishiche, bularning bir qismi Uyghur élige yétip kelgen bolup, 30 - iyul Uyghur aptonom rayonining partkom sékrétari jang chünshyen bu bir türküm "pida'iy" larni qobul qilghan.
2010-08-02
Bu yil Uyghur élide bir milyon'gha yéqin adem kelkün apitige uchrighan. Teywen merkiziy agéntliqining xewer qilishiche, bu heqtiki uchurlarni Uyghur élidiki apetning aldini élish qomandanliq merkizi ashkarlighan.
2010-08-02
Xitay hökümiti Uyghur élige kömürdin yiligha 5 milyard kub métir tebi'iy gaz ishlepchiqiridighan zawut qurushni testiqlidi. Roytérsta xewer qilishiche, bu heqtiki xewerler xitaydiki soda uchurliri torida bérilgen. Xewerge qarighanda, mezkur zawut yiligha 5 milyard 500 milyon kub métir tebi'iy gaz ishlepchiqiridiken. Zawut Uyghur élining ghulja shehiri ghulja nahiyisige qurulidiken.
2010-08-02
Xitay munasiwetlik da'iriliri Uyghur élide milliy til - yéziqtiki neshriyatlarni tertipke salmaqchi. Shinxu'a axbaratida körsitishiche, xitay hökümiti bu qurulushqa 300 milyon yüendin artuq meblegh ajratqan. Bu qurulush xitay hökümiti yéqidin buyan yürgüzüp kéliwatqan " shinjanggha yardem bérish" siyasitining muhim terkibi qismi iken.
2010-08-02
Xitayda yéqidin béri izchil yüz bergen yamghur apiti "üch boghuz tosmisi"gha köp miqdarda exlet éqitip kelgen bolup, netijide bu exlet döwiliri " üch boghuz tosmisi" ning taqaqlirigha tehdit salmaqta iken.
2010-08-01
Xitayning ishlepchiqirish saheside uda üch aydin buyan dawamliq chüshüsh körülmekte. En'giliye b b s agéntliqining xitayning maddi eshyalarni yürüshtürüsh we sétiwélish birleshmisining tekshürüsh matériyaldin neqil körsitip tarqatqan xewiride éytilishiche, xitayning ishlepchiqirish miqdari 7 - ayda 51.2% Bolghan bolup, buningdin alte ay ilgirikidin 0.9% Töwenligen. 7 - Aydiki doklat boyiche alghanda, xitayning ishlepchiqirish miqdari yéqinqi 17 ay ichidiki eng töwen sewiyige chüshken. Bu ehwalgha qarap turup, xitay ishlepchiqirish sahesining chüshüshke qarap yüzliniwatqanliqi jezimleshtürülgen.
2010-08-01
31 - Iyul küni rusiyining köpligen sheherliride öktichilerning asasiy qanunda belgilen'gen erkinlikni qoghdashni muddi'a qilghan namayishliri yüz berdi. Bu namayishlar rusiye asasiy qanunning 31 - maddisi bi'en baghlinishliq bolup, uningda erkin yighilish we erkin sözleshke a'it mezmunlar bar. Rusiye öktichiliri hökümetni "bu maddini kapaletke ige qilmidi", dep eyibligen.
2010-08-01
Ürümchining Uyghurlar bir qeder zich olturaqlashqan tengri tagh rayonigha orunlashturulghan mexsus muqimliq weziyitini kapaletke ige qilish wezipisi yüklen'gen qoralliq saqchi 8660 - nomurluq qisimi ötken yilidiki ürümchi weqesini tinjitishta muhim rol oynighan bolup, mezkur qisim hazir ürümchi shehiri we ili qatarliq jaylarda muqimliqni qoghdash wezipisini atqurush jeryanida türlük chare - tedbirlerni qollanmaqta. Ene shularning biri xitay re'isi xu jintawning ürümchi weqesi munasiwiti bilen mexsus Uyghur éli weziyitige asasen chiqarghan "tötni tonush" sho'arini keng teshwiq qilish bolup hésablinidu.
2010-08-01
1 - Awghust küni xitayning gu'angdong ölkisining gu'angju shehiride bir qanche ming kishi yene öz til shiwisining hoquqini qoghdash üchün naraziliq namayishi élip bardi. Bbs agéntliqining xewer qilishiche, eslide bu namayish gu'angju shehiridiki xelq baghchisida ötküzülüsh pilanlan'ghan bolsimu, biraq saqchilarning tosalghusi bilen namayishchilar béyjing kochisi etrapida méngish usuli bilen naraziliqini ipadiligen.
2010-08-01
Pakistanda yüz bérip, bir qanche kündin buyan dawamlishiwatqan éghir kelkun apitide bir milyondin artuq ahale apetke uchrighan bolup, kelkün apitide ölgenlerning sani 1100 gha yetken. Birleshme agéntliqining xewer qilishiche, kelkün apiti heyber - paktonkiwa ölkiside eng éghir bolghan. Peqet swat rayonidila 14600 öy we 22 mektep, su astida qalghan.
