Arxip
2014-12-28
19 - 20 - Esirlerde dunyadiki chong döletler Uyghur diyarigha köngül bölgen. Bu döletler char rusiye, manju impéryesi, engiliye, osmanli impériyesi idi. Bularning ichide rusiyening tesiri nahayiti zor bolghan. Türkiye xajettepe uniwérsitéti tarix fakultéti oqutquchisi dr. Erkin ekremning éytishiche, char rusiye xitayning bu zéminni igilishide muhim rol oynidi. Hetta xitaygha qoral - yaraq yardem qildi u, söhbitimizning axirida rus arxiplirining 19 - 20 - esir Uyghur tarixini tetqiq qilishta muhim ikenliki, we bundin kéyinki tetqiqat üchünmu zor ehmiyetke ige ikenlikini bayan qilip ötti. Töwende uning bilen élip barghan söhbitimizni anglitimiz.
2014-12-21
1997 - Yili ghulja weqesidin kéyin xitay dölet re'isi jiyang zémin, xitay xelq qurultiyi re'isi li péng qatarliq rehberler arqa - arqidin türkiyeni ziyaret qilip, türkiye hökümitini türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining pa'aliyetlirini chekleshni telep qilghan idi. Shuning bilen mes'ut yilmaz bash ministirlik wezipisini ötewatqan birleshme hökümet 1998 - yili 12 - ayning 23 - küni 36 - nomurluq mexpiy höjjetni chiqirip, türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining pa'aliyetlirini chekligen idi.
2014-12-15
1881 - Yildin bashlap Uyghur élidin, bolupmu ili wilayitidin yettisu tewesige köplep Uyghurlar köchüp chiqishqa bashlighan idi. Ular hazirqi almata wilayitining asasen panfilof, Uyghur, emgekchiqazaq, talghir nahiyilirige orunliship, köpligen yézilarni berpa qildi. Deslep köchüp kelgenler turushluq jay bolmighanliqtin intayin köp azablarni tartishqa toghra keldi. Ene shu yézilarning biri chélek tewesige jaylashqan bayséyit mehellisidur.
