“4-Iyun tyen'enmén weqesi” ning 31 yilliqini xatirilesh yighinida Uyghurlar mesilisi otturigha qoyuldi

Xitay démokratliri “4-Iyun tyen'enmén weqesi” ning 31 yilliqini xatirilesh muhakime yighinigha Uyghur wekillirinimu teklip qildi.

3-Iyun küni shimaliy amérika, asiya, yawropa we awstraliye qatarliq 4 qit'ediki bir qisim xitay démokratliri “4-Iyun tyen'enmén weqesi” ning 31 yilliqini xatirilesh munasiwiti bilen widéyoluq tor muhakime yighini ötküzgen. Yighin'gha amérika, awstraliye, gérmaniye, firansiye, yaponiye, teywen, xongkong qatarliq dölet we rayonlardiki xitay siyasiy pa'aliyetchiliri hem chet'ellikler qatnashqan. Yighin'gha dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa teklip qilin'ghan bolup, uninggha wakaliten qurultay bayanatchisi dilshat réshit qatnashqan.

Bu qétimqi yighin gérmaniyelik pop roland kühnening 1989-yili 4-iyun küni tyen'enmén meydanida qirghin qilin'ghan oqughuchilarning rohigha du'a qilishi bilen bashlan'ghan. Yighin'gha “Xitay musteqil qelemkeshler jem'iyiti” ning re'isi lyaw tyenchi riyasetchilik qilghan. “4-Iyun tyen'enmén weqesi” ning yétekchiliridin wang den, teywenning gérmaniyediki ish béjirish ornining bash elchisi shye jiwéy, yaponiyening sabiq parlamént ezasi makino shingshu, d u q bayanatchisi dilshat réshit qatarliq 13 kishi nöwet bilen nutuq sözligen.

“Xitay musteqil qelemkeshler jem'iyiti” ning re'isi lyaw tyenchi bu heqte ziyaritimizni qobul qilghanda aldi bilen mezkur yighinning wuxendin tarqalghan korona wirusi seweblik dunya parakende halette turuwatqan, xongkongning weziyiti yamanlishiwatqan, Uyghurlar jaza lagérlirida nale-peryat chékiwatqan bir nachar weziyetke toghra kelgenlikini tilgha aldi.

Lyaw tyenchi mundaq deydu: “Xitay xongkongda “Dölet xewpsizliki qanuni” ni yolgha qoyush arqiliq xongkongluqlarning pikir erkinlikini boghmaqchi boluwatidu. Xitayda köpligen kishilik hoquq depsendichilikliri höküm sürüwatidu. Uyghurlarni misalgha alsaq, 3 milyondin artuq Uyghur ‛qayta terbiyilesh merkizi‚ namliq jaza lagérlirigha qamilip qiyniliwatidu. Xitaydiki weziyet intayin yaman. Bizning bu yighinni uyushturushtiki meqsidimizning biri ‛4-iyun tyen'enmén weqesi‚ ning 31 yilliqini xatirilesh bolsa, yene biri xitayning omumiy weziyitini analiz qilish üchündur.”

“4-Iyun tyen'enmén weqesi” ning 31 yilliqini xatirilesh munasiwiti bilen ötküzülgen bu yighin'gha d u q mexsus mektup ewetip, xitay démokratik küchlirini 1989-yilidiki tyen'enmén qirghinchiliqini unutmighan'gha oxshash 2009-yili sherqiy türkistanda yüz bergen “5-Iyul ürümchi qirghinchiliqi” kebi qanliq weqelernimu unutmasliqqa chaqirghan hemde xitay mustebit hakimiyitining Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan jaza lagérliri siyasitige aktip qarshi turushni telep qilghan.

Bu yighin'gha d u q re'isige wakaliten ishtirak qilghan bayanatchi dilshat réshitning bildürüshiche, yighinda Uyghurlar we jaza lagérliri mesilisimu küntertipni igiligen. U sözide Uyghur diyarining nöwettiki weziyiti hemde jaza lagérliri mesilisini nuqtiliq otturigha qoyup ötken.

Buni bésish arqiliq, pikringizni yézing

• Print
• Hembehr
• Ewetish

Barliq pikir - bayanlarni körüsh.

• Bügünki anglitish
• Ilgiriki anglitishlar