Уйғур академийәси һәр хил кәсипләр бойичә курс ечип уйғур пәрзәнтлириниң йетилишигә әһмийәт бәрмәктә

Муһаҗирәттики уйғурлар өзлири туруватқан дөләтләрдә арқиму-арқидин уйғур мәктәплирини ечип, пәрзәнтлиригә уйғур тили өгитиш вә миллий кимлик йетилдүрүш үчүн тиришипла қалмастин, бу йил түркийәдә рәсим сизиш курсиму ачқан. Уйғур академийәси вәхписи 2023-йили 5-айниң 24-күни рәсмий түрдә ана тил вә рәсим курсини ечип оқуғучиларни тәрбийәләшкә башлиған иди. Мәзкур оқуғучилар ана тил сават чиқириш синипида өгәнгән һәрплиригә мунасивәтлик сөзләрни оқуялайдиған яки имла билән қурларға чүшүрүп язалайдиған, шуниңдәк уйғур тилида раван сөзлийәләйдиған болушқа башлиған.

Улар уйғур савақдашлири билән учришиш, уйғур тилидики қошақларни ядлаш вә чөчәкләрни аңлаш арқилиқ уйғур тили муһити билән учрашқан. Бу һәқтә зияритимизни қобул қилған уйғур академийәси баш катипи абдулһәмид қарахан әпәнди мундақ деди: “уйғур пәрзәнтлириниң һәр тәрәптин йетишкән, иқтидарлиқ, вәтән-милләткә ярамлиқ избасарлардин болуп йетишип чиқиши үчүн уйғур академийәси вәхпимиз, истанбулдики уйғурлар зич олтурақлашқан район сафакөйдә вә торда мәктәп дәрслиридин сирт һәр хил типтики курсларни ечишни пиланлиған идуқ. Синипта вә торда ана тил курси билән рәсим курси давамлашмақта. Түркийә истанбулдики уйғурлардин сирт һәр қайси дөләтләрдики уйғур балиларму тор арқилиқ иштирак қилмақта.”

Рәсим курсиға қатнишиватқан оқуғучилар сидам сизма, су бояқ, шам (пастәл) бояқ, май бояқ рәсимләрни сизишни вә рәсим нәзәрийәлирини өгәнгән. Уларға йәнә рәссамлиқ вә рәссамлар һәққидә мәлуматлар берилгән. Рәсим оқутқучиси айгүзәл ханим бу һәқтә мәлумат берип мундақ деди: “рәсим дәрсимиз 6-айда башланған иди. Дәсләптә уйғур балилар зор қизғинлиқ билән тизимлатқан иди. Үч ай җәрянида растинила рәсим сизишқа қизиқидиғанлар қалди. Бәзи балиларниң йеши кичик болғачқа давамлаштуралмиди. Бәзи оқуғучилар рәсим сизишта кишини һәйран қалдуридиған дәриҗидә талантлиқ. Бу оқуғучиларға һәр хил түрдә рәсим сизишни өгәткәндин сирт тонулған рәссам ғази әмәт вә мәрвайит һапизға охшаш кишиләр тоғрисидиму мәлумат бериватимән. яхши кетиватиду.”

Айгүзәл ханим рәсим сизишта талантлиқ оқуғучиларниң түркийәдики рәсим академийәлири билән алақилишип, бу кәсиптә өзини тәрәққий қилдуруши керәкликини билдүрди. Уйғур академийәси ачқан курста уйғур тили дәрси өтүватқан сәрдар саттар әпәнди уйғур ата-аниларниң пәрзәнтлиригә ана тил өгитиштә болған қизғинлиқиниң бурунқиға қариған бәкла юқири икәнликини, уйғур яш-өсмүрләрниң қизиқип яхши өгиниватқанлиқини билдүрди.

Уйғур академийәси баш катипи абдулһәмид қарахан әпәнди уйғур тили курслири вә мәктәплириниң уйғур миллий мәвҗутлуқини сақлаш вә пәрзәнтләрдә миллий кимлик йетиштүрүштики ролиниң зор икәнлики тәкитләп мундақ деди: “һәммимизгә мәлум болғинидәк хитайниң уйғурларға қаратқан системилиқ ирқий қирғинчилиқи уйғурларниң миллий кимлики вә мәдәнийитигә еғир тәһдит салмақта. Шәрқий түркистандики маарип вә мәмурий органларда уйғур тилиниң ишлитилиши асасий җәһәттин чәкләнгән болуп, уйғур пәрзәнтлири хитай тилида маарип тәрбийәси елишқа вә өз тили һәм мәдәнийитини унтушқа мәҗбурланмақта. Чәтәлләрдики уйғурларниң өз миллий кимлики, тили вә мәдәнийитини сақлап қелиш вә раваҗландуруш арзуси техиму күчәймәктә. Шуңа биз уйғур академийәси уйғурларниң бу арзусини қандуруш үчүн истанбулдики вәхпимиздики синипта вә тор арқилиқ уйғур ана тилини өгитиватимиз. Мәзкур курсни бундин кейин техиму күчәйтиш пиланимиз бар.”

Абдулһәмид қарахан әпәнди пат арида башқа курсларниңму башлинидиғанлиқини баян қилип мундақ деди: “биз пат арида тор арқилиқ вә сәфакөйдики вәхпимизниң синиплирида уйғур яш-өсмүрлири үчүн ингилизчә вә түркчә тил курслири ачимиз. Ундин башқа, математика, иҗтимаий вә тәбиий пәнләр бойичә дәрс тәкрар вә тәйярлиқ курслиринму ачимиз. Бу курсимизғиму истанбул вә түркийәниң һәр қайси шәһәрлиридики вә башқа дөләтләрдики уйғур пәрзәнтлири илтимас қилса болиду.”

Мәлум болушичә, һазир дуняниң һәрқайси җайлиридики уйғурлар муһаҗирәт муһитидики уйғур сәбийлириниң өз миллий кимликини унтуп кетишидин сақлиниш үчүн мушу хилдики тәтиллик вә һәптилик курсларни ечишни паал давам қилмақта. Шуниң билән биргә буниң муәййән дәриҗидә үнүм бериватқанлиқиму мәлум болмақта.