Dunyadiki 100 din artuq muhim shexs jaza lagérlirigha qarshi chaqiriqqa imza qoydi (2)

Yawropa ittipaqini merkez qilghan halda dunyadiki 100 din artuq muhim shexsler xitayning jaza lagérlirini taqash seperwerliki pa'aliyitige imza qoydi.

Yawropa yéshillar partiyesining yawropa parlaméntidiki sözchisi, gérmaniyelik siyasiyon rayinxart bütikofér teripidin 1-öktebir bashlitilghan “Dunya Uyghurlar üchün” namliq imza toplash seperwerlik pa'aliyitige yawropa ittipaqini merkez qilghan halda dunyaning herqaysi elliridiki 100 din artuq muhim shexsler imza qoyghan idi.

Mezkur seperwerlik pa'aliyitining “Yillardin buyan dunya insaniyetke qarshi jinayetke shahit bolup keldi” namliq bayanatida xitayning insaniyetke qarshi jinayetliri qattiq eyiblinip, jaza lagérlirini taqash üchün pütün dunyaning ornidin des turushi teshebbus qilin'ghan hemde Uyghurlarni basturushta mes'uliyiti bolghan xitay emeldarlirigha qarita émbargo siyasitini yolgha qoyush tekitlen'gen idi. Bayanatta yene xitay bilen tijariy hemkarliqta boluwatqan gherb shirketlirige qarita chare körüshmu telep qilin'ghan.

Bayanatta mundaq déyilidu: “Naykitin zaraghiche, uniklodin opélghiche bolghan dölet halqighan 83 shirketning Uyghurlarning mejburiy emgikidin menpe'etke érishiwatqanliqi melum boldi. Biz Uyghurlarning mejburiy emgikidin nepke érishiwatqan bu shirketlerning xitay bilen bolghan hemkarliqini derhal toxtitishini telep qilimiz. Biz yene özimiz saylap chiqqan rehberlirimizning mumkin qeder qisqa muddet ichide tizdin qanun maqullap bu xil shériklikni qanunsiz hem mumkinsiz halgha keltürüshini telep qilimiz.”

Bayanatta b d t ning Uyghurlar we jaza lagérliri mesilisige jiddiy arilishishi telep qilin'ghan. Bu heqte bayanatta mundaq déyilidu: “Biz b d t qatarliq xelq'araliq teshkilatlarning shinjangdiki jinayetlerni tekshüridighan bir komissiyun teshkillep, qandaqla qilip bolmisun, hetta xitaygha jaza tehditi sélip bolsimu, lagérlargha kirishni qolgha keltürüshini telep qilimiz. Shinjangning taqalghan derwazisini jiddiy échish intayin muhim.”

“Dunya Uyghurlar üchün” namliq bu imza toplash pa'aliyitige imza qoyghuchilarning biri firansiyediki “Yawropa Uyghur instituti” ning re'isi dilnur xanimdur. U bu heqte toxtalghanda, bu pa'aliyetning xitayning jaza lagérlirini taqishi üchün türtkilik rol oynishini ümid qilidighanliqini bildürdi.

“Yillardin buyan dunya insaniyetke qarshi jinayetke shahit bolup keldi” namliq bayanatta muhajirettiki Uyghurlargha ige chiqish we erkin dunyadiki insanlarning xitayning jaza lagérliridiki milyonlighan Uyghurlarning awazi bolushi teshebbus qilin'ghan idi. Bayanatta bu xususta mundaq bayan qilinidu: “Biz hemmimiz öz dölitimizdin dozaqtin qutulup chiqqan Uyghurlarni qobul qilish, ularni qollash, ularning gheyretlirige yardemde bolush, ularning medeniyitini saqlap qélish, ularni azab-oqubettin xalas qilish üchün Uyghurlargha a'it ayrim bir siyaset belgilishini telep qilishimiz, özimizning Uyghurlar terepte turidighanliqigha wede bérishimiz hemde shinjangdiki milyonlighan awazsizlarning awazi bolushimiz lazim.”

Bayanatning axirida mundaq ibarilerge orun bérilgen: “Uyghurlar üchün heriket qilish bu dunyadiki kimlikimizge tebir bérishimizning bir usulidur. Kim bolghanliqimiz we dunyada kim bolmaqchi bolghanliqimizning tebiridur. Biz adaletsizlik we mustebitlikning omumlishishigha yol qoyamduq yaki özimizning insaniyliqi we erkinlikidin ibaret tebi'iy bayliqlirini qoghdash yolida tedbir izdemduq? tedbir qollanmaqchi bolsaq, bu del pütün alemni keng kölemde seperwer qilidighan waqittur.”

Bayanat mundaq chaqiriq bilen axirlishidu: “Bügün béshimizni kötürüp insanperwerlik prinsipliri boyiche teleplirimiz üchün qet'iy rewishte heriket qilidighan kündur. Bügün bir xelqning yashash heqqi üchün küresh qilidighan kündur.”

Gérmaniyening karlsruxi shehiride yashaydighan Uyghur ziyaliysi enwer ehmet ependi bu heqte toxtalghanda, yawropa parlaméntidin bashlan'ghan bu imza toplash pa'aliyitining xitayning irqiy qirghinchiliqlirini cheklesh yolida bésilghan yeni bir ijabiy qedem ikenlikini ilgiri sürdi.

“Dunya Uyghurlar üchün” namliq bu imza toplash seperwerlik pa'aliyitige gérmaniye, firansiye bashliq yawropa ittipaqigha eza 27 dölettin we dunyaning herqaysi elliridin 100 din artuq parlamént ezaliri, sheher bashliqliri, déplomatlar, peylasoplar, jem'iyetshunaslar, iqtisadshunaslar, siyasetchiler, sen'etkarlar hem kishilik hoquq aktipliri awaz qoshqan idi.