Bilal malik Uyghur:“Erkinlik marshi marafon yürüshidiki bashlan'ghuch perdining échilishi, dep ‍oylaymen”

Muxbirimiz erkin
2021.07.21
Bilal malik Uyghur:“Erkinlik marshi marafon yürüshidiki bashlan'ghuch perdining échilishi, dep ‍oylaymen” Bilal malik Uyghur “Erkinlik marshi” namliq sepiri üstide.
Social Media/ Bilal Malik

Bilal Uyghurning 438 kilométirliq “Erkinlik marshi” 4-iyul küni toronto sheherlik hökümet aldidin bashlinip 15 dawam qilghan. Uning sepiri kanadadiki yerlik metbu'atlar we xelq'ara ‍ijtima'iy alaqe torlirida zor qiziqish qozghighan idi.

U 21-iyul bu heqtiki mexsus ziyaritimizni qobul qilip, özining bu yalghuz kishilik seperni bashlishidiki sewebi, bu arqiliq kishilerge bermekchi bolghan signali we seper jeryanidiki kechmishlirini biz bilen ortaqlashti.

Bilal mundaq dédi: “Bu yürüshni 7-ayning 4-küni bashlighan idim. Buninggha türtke bolghan seweb bir tibet aghinimiz ni'agara shaqiratmisidin torontoghiche on nechche künlük bir seper bashlighan. Ularningmu hökümetke qarita özlirige xas bir qanche telepliri bolghan iken. Men axiriqi bir küni u dostumiz bilen birge méngiship berdim. Shu küni paranglishish jeryanida mendimu shundaq bir xiyal peyda boldi. Bizmu shundaq bir ish qilip baqsaq bolidiken'ghu, dégen oy bilen kallamda  torontodin ottawagha méngish pikiri tughuldi.”

Muxbir: bu seperni oylashqanda némini nishan qilip bashlighan idingiz?

Bilal: eng deslepte oylighanda Uyghurlargha teshwiq qilish, yashlarni jiqraq oyghitish, andin kéyin Uyghurlarni kanadagha ekilish mesilisimu bar idi. Kéyin biz téximu ‍inchike oylishish arqiliq buninggha kanada parlaméntining ‍ötkenki qararidin buyan hazirghiche kanada hökümiti Uyghurlargha da'ir héchqandaq heriket qollanmidi. Shuning bilen guruppimiz meslihet qilip, 4 chong telepni otturigha qoydi.

Muxbir: bu töt chong telep déginingiz qaysi telepler?

Bilal: bu töt chong telepning birinchisi, kanada parlaménti alghan Uyghur irqiy qirghinchiliq qararini kanada hökümitining resmi étirap qilishini telep qilish, ikkinchisi, kanada hökümiti bu qarargha qarita resmiy heriket qollinish. Üchinchisi, kanada olimpik komitéti béyjing qishliq olimpik musabiqisini chekleshni qarar qilish, kanada tenherketchilirini qishliq olimpikqa ewetmeslik. Tötinchisi, Uyghur panahliq tiligüchiler mesilisi. Kanada chong köchmenler döliti. Hazirqi türkiyede turuwatqan nurghun Uyghur panahliq tiligüchiler bar. Kanada hökümitidin ularnimu kanadagha ekilishni telep qilduq.

Muxbir: eng axiriqi pallige yétip kélishingiz qandaq boldi? ottawagha kirishingiz, bash ministirliq mehkimisi aldigha bérishingiz qandaq boldi? igilishimizche, sizni herqaysi sheherlerdin kelgen Uyghurlar kütüwalghan iken. Bu toghrisida bir az toxtalghan bolsingiz?

Bilal: eng axiriqi küni bek hayajanliq bir kün boldi, dep oylaymen. Esli biz 11:00 yaki 11:30 larda yétip bérishni pilanlighan. Lékin qérindashlar her qaysiy jaylardin kélidu, beziliri 7 sa'et yol yürüp kélidu, yiraqliri wénzor, londondin, hette montériyaldin kelgen qérindashlar bar. Men kélishtin burun namayishni bashlap bolghan iken.

Bilal malik Uyghur söhbitimizning axirida özining bu sepiri arqiliq muhajirettiki Uyghurlargha, bolupmu Uyghur yashlirigha shundaqla kanada hökümiti we xelqighe Uyghurlar uchrawatqan “Irqiy qirghinchiliq” toghrisidiki yetküzmekchi bolghan signalni yetküzgenlikini bildürdi. Uning éytishiche, u özining mezkur “Erkinlik marshi” ni Uyghur marafon yürüshidiki “Bashlan'ghuch perdining échilishi” dep qaraydiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.