Abduraxman hesen: “Hejge baridighanlarni ‛terbiyelesh‚ te körgenlirim, ‛yépiq lagér‚ larni tesewwur qilishimgha yéterliktur!”

Muxbirimiz shöhret hoshur
2018.04.05
abduraxman-hesen-ata-anisi.jpg Türkiyediki tijaretchi abduraxman hesenning ata-anisi. 2017-Yili noyabir, qeshqer.
RFA/Arslan

Tijaretchi abduraxman hesen 2011‏-yili qeshqerdiki “Hejge mangghuchilarni terbiyelesh merkizi” ge bérip dadisini yoqlimaqchi bolghan. Buning bilen u adette ammining körüshi cheklinidighan mezkur “Terbiyelesh orni” ni yérim sa'etche ziyaret qilish pursitige érishiken.

Eyni waqitta 500 din artuq kishining daq yerde yétiwatqanliqi we zalidiki sésiqchiliqqa shahit bolghan abdurhaman hesen, özining nöwette Uyghur diyardiki “Yépiq lagérlar” gha qamalghan minglighan Uyghurlarning échinishliq ehwalini toluq tesewwur qilalaydighanliqini hemde bu heqqidiki endishilirini otturigha qoydi.

“Yépiq lagér” diki apisi we ayalining ehwalini dunyagha anglitish üchün toxtimay heriket qiliwatqan türkiyediki Uyghur tijaretchi abduraxman hesen, özining “Yépiq lagér” mesilisini dunyagha anglitishtiki texirsizlikining sewebini chüshendürgende buningdin yette yil burun qeshqerdiki “Hejge mangghuchilarni terbiyelesh orni” da körgenlirini eslep ötti.

Uning bayan qilishiche, qeshqerdiki “Diniy zatlarni terbiyelesh mektipi” de bir hepte “Terbiye” alghan hejge barghuchilar mezkur mektepning oqutush siniplirida daq yerge yatquzulghan. Birmu munchisi bolmighan, ikki hajetxanisi bolghan bu yataq zalida u 15-20 kishining hajetxanida öchirette turghanliqini, hejge mangghuchilarning hemmisining dégüdek chiraylirini kir basqan we közlirining olturushup ketkenlikini körgen. U dadisi bilen yérim sa'etlik körüshüsh dawamida yataqning sésiq hawasigha berdashliq bérelmigen.

Uning bayan qilishiche, ishiki ikki neper saqchi teripidin muhapizet qilinidighan we normal kishilerning kirishi cheklinidighan bu yataq zaligha u bir emeldar dostining hemrah bolushi bilen kireligen.

Abduraxman hesen, özining “Yépiq lagér” diki apisi we ayalining ehwalini dunyagha anglitishta néme üchün bu derijide texirsizlikining, hetta adettin tashqiri chaqiriq we teleplerni otturigha qoyushining bir sewebinimu mana mushu orunda körgenlirige baghlap chüshendüridu. Uning qarishiche, héchqandaq gunahi bar dep qaralmighan, hökümetning siyasiy arqa körünüsh jehettiki inchike tallashliridin ötken bu kishiler, munchisiz bir binada 7 kün soliwélin'ghan we daq yerde yatquzulghan iken. Bundaq ehwalda “Jinayet xewpi bar” dep qaralghan yaki “Idiyesi özgertilishi kérek” dep nuqta qilin'ghan bügünki “Yépiq lagér” largha qamalghan kishilerning qiyin shara'itlirini tesewwur qilish tes emes iken. U ene ashu “Terbiyelesh orni” ning nöwettiki “Yépiq terbiyelesh lagérliri” ning deslepki modéli ikenlikini ilgiri sürdi.

Abduraxman hesen ene ashu qétimliq körgenliri we hés qilghanlirigha asasen apisi we ayalining mezkur “Yépiq lagér” din saq chiqishigha ishenmeydighanliqini, shunga pütün imkanliri bilen heriket qilidighanliqi we konkrét bir netije körmigüche herikettin toxtimaydighanliqini bayan qildi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.