Д у қ ниң хитайниң җинайити үстидин аргентина сотиға сунған әрзи қайта күн тәртипкә кәлгән

Дуня уйғур қурултийиниң рәиси долқун әйса башчилиқидики қурултай һәйити қурултайниң аргентинадики адвокатлири габриәл кавалло (Gabriel Cavallo) вә җуан ниәто (Juan Nieto) билән сөһбәттә. 2023-Йили, юн

 27-Май күнидин 6-айниң 1-күнигичә аргентинада зиярәттә болған дуня уйғур қурултийиниң рәиси долқун әйса, қурултай иҗраийә комитетиниң рәиси, уйғур кишилик һоқуқ қурулушиниң директори өмәр қанат, қурултайниң баянатчиси зумрәтай әркинләрдин тәркиб тапқан қурултай һәйити қурултайниң аргентинадики адвокатлири габриәл кавалло (Gabriel Cavallo) вә җуан ниәто (Juan Nieto) билән бирқанчә қетим учришиш елип берип, өткән йили 8-айниң 17-күни дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулуши намида уйғур елида ирқий қирғинчилиқ вә инсанийәткә қарши җинайәт йүргүзүватқан хитай һакимийити вә бу хил қирғинчилиққа биваситә қоманданлиқ қилған вә қиливатқан хитай әмәлдарлири үстидин аргентина федератсийә сотчилар һәйитигә сунған әрзиниң тәрәққият йүзлиниши һәққидә музакирә елип барди. Улар адвокатлардин сотниң тәкшүрүшни тезрәк башлиши үчүн аргентина әдлийә мәһкимисигә һәйдәкчилик қилишни вә сотни давамлиқ түрдә йеңи дәлилләр билән тәминләшни давамлаштурушни тәләп қилди.

Долқун әйса башчилиқидики қурултай һәйитиниң аргентинаға қилған 2-қетимлиқ зиярити мунасивити билән дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулуши намида аргентина сотиға сунулған әрз йәнә қайта күнтәртипкә кәлгән.

Бу һәқтә телефон зияритимизни қобул қилған долқун әйса әпәнди қисқичә мәлумат берип мундақ деди: “бизниң бу қетимқи аргентина зияритиниң муһим күн тәртипидин бири хитай әмәлдарлирини җазалаш тоғрисида сунған әрзнамимизни сүрүштә қилиш вә униң тәрәққияти һәққидә музакирә елип бериш иди. Шуңа бу қетимқи аргентина зияритимиз җәрянида, ташқи ишлар министирлиқи мәсуллири, аммиви тәшкилат мәсуллири вә ахбарат органлири билән учришиш елип барғандин сирт, мәзкур сот һәққидә адвокатлиримиз вә буенос айрес университетиниң қануншунас профессорлири билән музакирә елип бардуқ”.

34 Бәттин тәркиб тапқан вә испанчә һазирланған дәсләпки әрзнамидә, уйғур елидики ирқий қирғинчилиқ вә инсанийәткә қарши җинайәтләргә биваситә четишлиқ болған һәм җавабкарлиқи болған хитай дөләт рәиси ши җинпиң, хитай мәркизи сиясий-қанун комитетиниң сабиқ мудири мең җийәнҗу, уйғур аптоном райони парткомниң сабиқ секретари чен чүәнго, муавин секретари җу хәйлүн, шинҗаң җамаәт хәвпсизлик назаритиниң назири ваң миңшән, хитай хәлқ қурултийиниң сабиқ мудири ли җәншу қатарлиқларниму өз ичигә алған 30 нәпәрдин артуқ хитай әмәлдариниң аталмиш “ашқунлуққа қарши туруш” дегән ниқаб астида уйғурларни асас қилған йәрлик хәлқләрни қаттиқ бастуруш, милйонлап бигунаһ хәлқни җаза лагерлириға, түрмиләргә солаш, қийнаш һәққидә һәр дәриҗилик һөкүмәт органлириға чүшүргән буйруқ вә йолйоруқлири тәпсилий орун алған. Әрзнамидә йәнә хитай хәлқ қурултийи миллий ишлар комитетиниң муавин мудири нәйим ясин, уйғур аптоном районлуқ хәлқ қурултийи даимий комитетиниң сабиқ мудири шәвкәт имин қатарлиқларму киргүзүлгән болуп, аргентина сод мәһкимисидин әрзнамидә орун алған хитай әмәлдарлирини җинайи җавабкарлиққа тартиш тәләп қилинған вә уларниң җинайи қилмишлири һәққидә көплигән һөҗҗәт вә дәлилләр сунулған.

Долқун әйса әпәнди аргентина сотиға сунулған бу әрзгә аргентина һөкүмитиниң қисмән тосалғуси болуватқан болсиму, һазирғичә рәт қилалмаслиқиға қариғанда, бу, мәзкур сотниң давамлишиватқанлиқиниң ипадиси икәнликини илгири сүрди.

Дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулушиниң әрзнамисидә аниси җаза лагерида вапат болған дуня уйғур қурултийиниң рәиси долқун әйса, лагер шаһитлиридин қәлбинур сидиқ, гүлбаһар җелилова, меһригүл турсун, гүлзирә авулхан, сайрагул савутбай вә тәтқиқатчи адриан зенз қатарлиқларни өз ичигә алған көплигән шаһитларниң хитайниң ирқий қирғинчилиқи вә инсанийәткә қарши җинайәтлири һәққидә бәргән гуваһлиқлириму тәпсилий орун алған болуп, аргентина федератсийә сотчилар һәйитиниң бир нәпәр әзаси мәзкур әрзни қобул қилғаниди.

Дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулушиниң әнглийәлик адвокати майкил полак вә аргентиналиқ адвокатлири габриәл кавалло вә җуан ниәто мәзкур делоға һәйдәкчилик қилип кәлмәктә.

Дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулушиниң әрзнамисидә лагер шаһитлиридин қәлбинур сидиқ телефон зияритимизни қобул қилип, бу сотниң нәтиҗисини төт көз билән күтүватқанлиқини билдүрди.

Дуня уйғур қурултийи билән уйғур кишилик һоқуқ қурулушиниң аргентина сотиға хитай рәһбәрлири үстидин әрзнамә сунуш һәрикити чәтәлләрдики уйғурларниң маддий вә мәниви җәһәттин зор дәриҗидә қоллишиға еришкән вә чәтәл мәтбуатлириниңму күчлүк диққитини қозғиғаниди.

Аргентина сот мәһкимиси наһайити кәң даирилик салаһийәткә игә болуп, аргентина асасий қануниниң 118-маддиси бойичә аргентина әдлийә мәһкимиси мәйли ким яки қайси дөләттә болушидин қәтийнәзәр ирқий қирғинчилиқ вә инсанийәткә қарши җинайәт өткүзгән орун вә шәхсләр үстидин мустәқил тәкшүрүш елип бериш вә уларниң җинайи җавабкарлиқини сүрүштүрүш һоқуқиға игә. Буниңға асасән аргентина әдлийә мәһкимиси инсанийәткә қарши җинайәт садир қилған испанийәлик диктатор франкиско франко вә роһиңга мусулманлириға қарита ирқий қирғинчилиқ елип барған бирма һакимийити үстидин тәкшүрүш башлатқаниди.

Дуня уйғур қурултийи аргентина сотиниң бу әвзәлликини көздә тутуп өткән йили уйғур кишилик һоқуқ қурулуши билән бирликтә аргентина сотиға хитай һакимийити вә әмәлдарлири үстидин әрз сунуш қарари алған вә лондондики даңлиқ адвокат майкил полак әпәндини әрзнамә һазирлашқа мәсул қилған, йәнә аргентинадинму мәхсус адвокат тутқаниди.