Лагер айриған ана-балиниң “әлләй нахшиси” японийәдә яңриди

Мухбиримиз гүлчеһрә
2022.05.11
Лагер айриған ана-балиниң “әлләй нахшиси” японийәдә яңриди Режиссор нобуши шийо әпәндиниң уйғурларниң аилисидики ата-ана билән пәрзәнтниң ечинишлиқ сәргүзәштлири ипадиләнгән нахша текистни сазлаштуруп үнгә елиш җәрянида. 2022-Йили май, японийә.
Social Media

Хитайниң уйғурлар үстидин елип бериватқан ирқи қирғинчилиқи, японийә мәтбуатлири вә җәмийитидиму бәлгилик тәсир қозғимақта.

Уйғур лагер шаһитлириниң вә японийәдики уйғурларниң вәтинидә лагерларға қамалған ата-аниси вә уруқ туғқанлири һәққидики гуваһлиқлири, йиллардин буян японийә җәмийәт мәсилилири, вәтәнпәрвәрлик, адаләт тоғрисидики темиларда кино, һөҗҗәтлик филим ишләп җәмийәттә бәлгилик һөрмәткә сазавәр болған режиссор Нобуши шийо Әпәндини тәсирләндүргән.

У бир нәччә йилдин буян уйғурларниң һәр тәрәплимә учраватқан йоқитишлириға чәксиз һесдашлиқини вә хитай һөкүмитиниң бигунаһ инсанларға йүргүзүватқан бу рәһимсиз җинайәтлиригә болған наразилиқини ипадиләйдиған бир әсәр яритиш вә бу арқилиқ өзиниң бир инсани бурчини ада қилиш үстидә баш қатуруп келиватқан болуп, нобуши әпәнди әмәлий бир иш қилишни нийәт қилған күнләрниң биридә, пәрзәнтидин айрилған бир уйғур аниниң балиси үчүн ейтқан йүрәк сөзлирини, шундақла пәрзәнтниңму өлтүрүлгән дадиси, йирақтики меһрибан анисиға болған сеғинишини тәсәввур қилип, бир нахша текистни йезип чиққан.

Нобуши шийо әпәндим ханими билән бу текистни қандақ қилип техиму тәсирчан бир әсәр қилип чиқиш һәққидә ойлирини ортақлашқандин кейин, текистниң тунҗи оқурмини нобошиниң ханими уни бир йеқимлиқ аһаңға селип көргән. Нәтиҗидә, чин инсаний меһир-муһәббәттин пүткән, йеқимлиқ әсәр вуҗудқа кәлгән.

Режиссор нобуши шийо әпәндим вә униң меһрибан ханими иҗад қилған “әлләй нахшиси” намлиқ бу гүзәл музикилиқ әсәрдики аниниң ролини алаһидә тәклип билән көзгә көрүнгән японийәлик яш нахшичи сая ханқиз йеқимлиқ вә меһрибан авази билән алған, 10 яшлиқ уйғур қизи түркәнай әхмәт чәтәлдә өскән болсиму уйғурлуқи билинип туридиған балиларчә сәбий авази билән пәрзәнтниң ролини ойниған.

Буларниң һәммиси қошулуп наһайитиму аддий, әмма йүрәкни әзгүдәк сап вә гүзәл мелодийә пүтүп чиққан.

Биз әсәрниң аптори режиссор нобуши шийо әпәндини уйғурларға беғишланған “әлләй нахшиси” һәққидә мәхсус зиярәт қилдуқ:

Мухбир: уйғурлар тема қилинған бир әсәр ишлишиңизгә немә сәвәб болди?

Җаваб: мән режиссор нобуши шийо.

Өткән йили, шималий корейә тәрипидин тутқун қилинған японлар тоғрисда ишлигән киноримиз елан қилинғанда, японийәдики халмәт рози әпәндим уйғурлар тоғрилиқ филим ишлишимни тәләп қилди.

Кино, филим ишләш вақит вә шараит тәләп қилидиғанлиқи үчүн, алди билән бир нахша ишләп беқишни қарар қилдим.

Чүнки тарихтиму америка вә вийетнам урушлиридики ечинишлиқ паҗиәләрни дуняға аңлатқан нахшиларниңму дуняда зор тәсир күчи болғаниди.

Мухбир: “әлләй нахшиси” ниң алаһидилики һәққидә тохтилип бақсиңиз?

Җаваб: нахшиниң асаслиқ мәзмуниға кәлсәк, һазирқи вәзийәт түпәйли айрилип туруватқан бир ана билән пәрзәнтниң ай вә юлтузға қарап туруп сеғиниш, ечиниш, қайғуруштәк қайнақ һессияти нахша тили арқилиқ ипадиләнгән. Шундақла уйғурниң һазирқи ечинишлиқ әһвалиниң картиниси сөзләнгән.

Нахша япон тили нусхиси вә инглизчә нусхиси шундақла кичик қизчақниң уйғур тилида ейтқан нусхиси һәм караоке нусхиси қатарлиқлардин тәркиб тапқан болуп, пластинка шәклидиму тарқитилмақчи.

Мениңчә бу нахша дуняниң һәрқайси җайлирида кәң алқишқа еришсә кишиләрниң уйғурға болған һесдашлиқи, қоллиши йәниму күчийиду дәп ойлаймән.

Мухбир: бу әсәрни йәниму кәң тонуштуруш пиланлириңиз барму?

Җаваб: 5-айниң ахирида бу әсәрниң ахбарат елан қилиш йиғини ечилиду шундақла әсәр елан қилиниду.

Бундин кейин дөләт ичидики радио истансилири, һәрхил паалийәтләр вә ютуп қаналлирида кәң көләмдә тарқитишни пиланлаватимиз. Шундақла бир қисим чоң типтики паалийәтләрниң башлиниш қисмида нәқ мәйданда орунлаш пиланимизму бар.

Японийәдики уйғурлардин юқириқи әсәрниң мувәппәқийәтлик чиқишиға халис ярдәм қилғучи, әмма нам шәрипини ашкарилимаслиқ шәрти билән мәлуматлар бәргән уйғур яшлириниң билдүрүшичә, “әлләй нахшиси” ниң музикисиниң ишлиниши авазға елиши вә сүрәткә елинип җәрянида 20 дин артуқ кәспий музика режиссори вә хадимлар, сәнәткар вә пидаийлар айларчә хизмәт көрсәткән болуп, японийәдики яш талант игилиридин башқа қазақистандики бир қисим уйғур чалғучиларму һәмкарлашқаникән.

Бу әсәр сиясий мәзмунлардин мустәсна болған тарқитиш васитилириниңму бималал тарқиталайдиған тәлипини һазирлиғини үчүн, мәзкур әсәрни ишлигән һәмкарлиқ гуруппсидикләр японийәдә яңриған бу “әлләй нахшиси” ниң, тил, дин, заман вә макан чәклимилирини бөсүп өтүп һәр қандақ кишиниң қәлбини ләрзигә селип, уйғур давасиниң дуня миқясида қоллаш нисбитини ашурушта бәлгилик рол ойнишини үмид қилмақтикән. Шундақла йеқин кәлгүсидә, бу әсәрниң пиластинка нусхиси, сүрәтлик нусхиси қатарлиқлар базарға селинип, барлиқ кирим уйғур давасиға ианә қилинидикән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.