Heptilik xewerler ( 25-31- dékabir)

Amérika Uyghurlar birleshmisi yéngi yilni tebriklidi

Amérika Uyghurliri 31- dékabir küni kechte paytext washin'gtondiki bir méhmanxanigha jem bolup, 2005-yilini kütüwélish köngül échish pa'aliyiti ötküzdi. Bu pa'aliyetning sahip xani amérika Uyghurliri birleshmisi özining 2004-yilliq xizmetliridin melumat berdi hemde jama'etni yéngi yil bilen tebriklidi.

Türkiyide "sherqiy türkistanning bügüni" témisida yighin échildi

23-Dékabir küni türkiyidiki koja éli uniwérsitétida "sherqiy türkistanning bügüni" témisida ilmiy muhakime yighini ötküzüldi. Yighin'gha sherqiy türkistan wexpining bashliqi, dunya Uyghur qurultiyining pexri re'isi, pénsiyige chiqqan général muhemmed riza békin "sherqiy türkistanning bügünki mesililiri" témisida doklat berdi. Yighin'gha mezkur uniwérsitétning xelqara munasiwetler fakultétining mudiri proféssor hesret chomaq ependi riyasetchilik qildi. Général muhemmed riza békin sherqiy türkistan mesilisi heqqide mexsus toxtaldi.

Wang léchu'en Uyghur pa'aliyetchilirini qattiq basturushni tekitlidi

Uyghur aptonom rayonining 30-dékbir küni ötküzülgen edliye-qanunchiliq yighinida söz qilghan kom partiye komitétining sékritari wang léchu'en edliye xadimliridin xelq ichidiki ziddiyetni yumshitishqa ehmiyet bérishni shuning bilen bille "üch xil küchler " ge aktip zerbe bérish, bash kötergen haman basturush we aldin kontrol qilishtin ibaret qattiq basturush siyasitini boshashturmasliqini telep qildi.

Wang léchu'enning bu sözige nisbeten chet ellerdiki Uyghurlar inkas qayturdi. Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat réshit wang léchu'enning bu sözining xitay da'irlirining Uyghurlargha qaratqan siyasiy we diniy basturushini téximu kücheytishidin dérek béridighanliqini bildürdi.

Chet'elliklerning Uyghur muzikisigha bolghan qiziqishi ösmekte

Uyghur muzikisi we milliy naxshiliri chet'el sen'et muxlislirining qiziqishlirini alahide qozghimaqta. Türkiyining döletlik téléwiziye istansisi hésablinidighan TRT téléwiziye istansisining sen'et réjisori, türkiy milletler sen'et tetqiqatchisi béynamin aqsinggir Uyghur muzikilirigha alahide ishtiyaq baghlighan iken. Aq singgir Uyghur naxshilirini ishtiyaq bilen éytidiken.

Sunami déngiz dolquni apiti

Ötken heptidiki eng muhim xewerlerning biri shuki, hindi okyan boyigha jaylashqan sherqiy jenubi asiya, afriqidiki hindistan, hindonéziye, tayland, sirilanka, somaliy qatarliq 10 dölet sunami dep atalghan déngiz dolquni apitining zerbisige uchrap, ölgenlerning sani yüz mingdin éship ketti bir qanche milyon kishi öy makansiz qaldi. Bu yéqinqi 40 yil ichidiki eng chong apetlerning bir bolup hésablinidiken.

Bu qétimqi apet munasiwiti bilen xelqara miqyada yardem bérish we qutquzush herikiti bashlinip, amérika deslepki qedemde 35 milyon dollar yardem béridighanliqini élan qildi. Xitay deslepte 2 milyon dollar etrapida yardem béridighanliqini élan qilghandin kéyin xelqara jemiyetning tenqidige uchrap, netijide 60 milyon dollar qimmitide yardem béridighanliqi jakarlidi. Bu qétim yene yawropa ittipaqimu zor miqdarda yardem béridighanliqini élan qildi.

Xitayning "aq tashliq kitabi" élan qilindi

Ötken heptide xitay "dölet mudapi'e aq tashliq kitabi "ni élan qildi. Buningda teywen musteqilliqini chekleshning buningdin kéyinki xitay dölet mudapi'esining yadroluq siyasiti ikenliki körsitilgen. Bu kitabta yene teywen musteqilchilirining ikki qirghaq munasiwetlirini jiddileshtüriwetkenliki tenqid qilin'ghan. Shuningdek amérikimu eyiblen'gen. Amérika terep buninggha inkas qayturghan. Tashqi ishlar ministiri kölin powél bu heqte mundaq dégen:" men xitay qoralliq qisimlirining zamaniwilishish basquchida kétiwatqanliqini bilimen. Biz bu hadisilerni diqqet bilen küzütiwatimiz shundaqla xitay terep bilen munasiwetlik mesililer boyiche söhbetlishiwatimiz. Shuning üchün, méningche biz nöwettiki weziyetni bekmu jiddi we endishe yaritidighan ehwal dep qarimaymiz"

Gu'angdong ölkisidiki chong toqunush

Xewerlerge qarighanda 25-dékabir küni xitayning gu'angdong ölkisi, donggun nahiyisining daliyang kentide keng kölemlik toqunush yüz bergen.50 Mingdin artuq köchmen ishchi bir neper xunenlik ishchining qatnash weqesidiki tölem mesiliside saqchi da'iriliri bilen ziddiyetliship qélishtin kélip chiqqan bu toqunushta saqchilargha kések we tashlar bilen taqabil turghan. Ular töt saqchi mashinisini köydürüwetken. (Ümidwar)