Heptilik xewerler (12- 18- mart)

Rabiye qadir amérikigha yétip keldi

Ataqliq Uyghur kishilik hoquq we jama'et pa'aliyetchisi rabiye qadir xanim xitay hökümiti teripidin qoyup bérilip, amérika birleshme hawa yollirining yoluchilar ayropilani bilen 17-aprél küni kech sa'et 5 tin 30 minut ötkende aldi bilen amérikining chikago shehirige yétip keldi. U, chikago shehiride erkin asiya radi'o istansimizning muxbirining ziyaritini qobul qilip, barliq uruq-tuqqan, dost yarenliri hem xelqighe xitap qilip, özining erkinlikke érishkenlikini hemde amérika hökümitige rehmet éytidighanliqini bildürdi.

Rabiye qadir xanim amérikigha mangduriwétilishtin ikki kün ilgiri ürümchidiki baliliri bilen körüshtürülgen bolsimu, lékin ulargha ehwalni éytalmighan iken.

Rabiye qadir xanimning qoyup bérilishi munasiwiti bilen uning menggülük hemrahi sidiq haji ruzi ependi mexsus bayanat élan qilip, xitay da'irilirining rabiye qadir xanimni qoyup bérish sewebining qandaqtur, ularning kengchillik qilghanliqi emeslikini, belki buning Uyghur xelqining ghelbisi ikenlikini tekitlidi shuningdek amérika hökümitige rehmet éytti.

Washin'gtondiki Uyghurlar rabiye qadirni kütüwaldi

17-Aprél küni kech sa'et 10 lar etrapida washin'gton shehiri etrapidiki wirjiniya, maryland shitatidiki Uyghurlar we amérikiliq insan hoquqi pa'aliyetchiliri shundaqla Uyghurlarning dostliridin bolup 200 ge yéqin adem régan xelqaraliq ayrodromida rabiye qadirni qarshi aldi. Sherqiy türkistanning kök bayraqchiliri we güllerni kötergen kishiler rabiye qadirning amérika tashqi ishlar ministirilikining mexsus wekilliri bilen birlikte ishtin chiqishigha güldüras alqishlarni yangritishti hemde "rabiye qadir!, rabiye qadir!" dep towliship, öz qizghinliqlirini we hörmetlirini bildürüshti.

Rabiye qadir neq meydanda nechchiligen xelqaraliq chong xewer agéntliqlirining muxbirlirining ziyaritini qobul qilip, öz tesiratlirini bayan qildi.

Ajayip yuqiri hayajanliq menzire xéli uzun'ghiche dawamlashti, tesirlen'gen Uyghurlar köz yashlirini aqturup, rabiye qadirgha özlirini étiship, xuddi öz anisini körgendek quchaqlashti.

Rabiye qadir heqqidiki inkaslar

Rabiye qadirning xitay da'iriliri teripidin qoyup bérilgenliki munasiwiti bilen amérika tashqi ishlar ministirliki we amérika hökümiti inkas qayturdi.

Aq saray bayanatchisi skot makelen "biz rabiye qadirning qoyup bérilishini qarshi alimiz, gerche xitayda bu jehette bezi ilgirileshler bolsimu, lékin biz yenila xitayning insan hoquqi ehwaligha diqqet qilimiz" dédi.

Uzundin buyan insan hoquqi we rabiye qadirni qoyup bérish mesiliside xitay hökümitini eyiblep kéliwatqan xelqara kechürüm teshkilatimu bayanat élan qilip, xitayning rabiye qadirni qoyup bérishining mesilining axirlashqanliqini körsetmeydighanliqini, chünki yene köpligen Uyghur siyasiy pa'aliyetchilirining téxi türmilerde yétiwatqanliqini sherhilidi.

Dunya Uyghur qurultiyimu bu munasiwet bilen mexsus bayanat élan qilip, bu mesilige köngül bölgen amérika hökümiti, amérika dölet mejlisige rehmet éytidighanliqini shuningdek rabiye qadirni qarshi alidighanliqini bildürdi.

Rabiye qadirning qoyup bérilip, saq-salamet amérikigha yétip kelgenliki heqqidiki xewer dunya metbu'atliri üchün eng yéngi we qizghin xewer bolup hésaplandi. Amérikidiki "washin'gton pochtisi." Washin'gton waqti" qatarliq nechchiligen ataqliq gézitlar hemde "s n n " qatarliq téléwiziye istansiliri rabiye qadir we Uyghur mesilisi heqqide mexsus uchur tarqatti. Buningdin bashqa yene b b s, roytéris we bashqa xelqaraliq agéntliqlar hemde her qaysi döletlerning uchur agéntliqlirimu rabiye qadirni merkez qilghan halda Uyghurlar heqqide maqalilarni basti.

Amérika kishilik hoquq mesiliside xitayni eyiblesh layihisini sunmaydu

Amérika birleshme axbarat agéntliqining uchurigha qarighanda amérika jenwede échiliwatqan b d t kishilik hoquq komitétining yilliq yighinida, xitayning kishilik hoquq ehwalini eyiblesh layihisini sunmasliqni qarar qilghan. Biraq, munasiwetlik erbablar amérikining buningdin kéyinmu dawamliq türde xitayning kishilik hoquq weziyitige diqqet qilidighanliqini bildürdi.

Amérika dölet mejlisi awam palatasi charshenbe küni qarar maqullap, amérika hökümitidin xitayning "döletni parchilashqa qarshi qanuni"gha intayin ehmiyet bérishni telep qildi. Buningdin sirt yen awam palata ezaliri amérika hökümitini mexsus xadim teyinlep, xitayning "döletni parchilashqa qarshi qanuni" we teywenge qaratqan herbiy tehdidini kücheytishi heqqidiki endishilirini xitay hökümitige yetküzüshke chaqirghan. (Ümidwar)