Heptilik xewerler (21 - 27 - may)

Rabiye qadir xanim heqqidiki xewerler

Ataqliq kishilik hoquq pa'aliyetchisi, Uyghurlarning anisi rabiye qadir xanim ötken bir heptide bir qatar pa'aliyetlerni élip bardi.

Ötken jüme yeni 20-may küni u, xelqara kechürüm teshkilatining niyorktiki aktiplar yighinigha teklip bilen qatnashti hemde söz qildi. Rabiye qadir xanim yighin ehlige Uyghurlarning nöwette duch kéliwatqan éghir ehwali heqqide melumat berdi.U, xelqara kechürüm teshkilatining jümlidin amérika hökümitining Uyghurlarning kishilik hoquqi we bashqa mesililirige yéqindin köngül bölüwatqanliqigha rehmet éytish bilen xelqara jemiyetni buningdin kéyin Uyghur xelqining kishilik hoquqni öz ichige alghan barliq mesililirige téximu köngül bölüshke chaqirdi. Axirida rabiye qadir xanim türlük so'allargha jawab berdi.

23-May küni rabiye qadir xanim özining ilgiri ürümchide qurghan eqide shirkitining bir qanche neper xadimlirining xitay saqchi da'iriliri teripidin dexli-terüzge uchrawatqanliqi munasiwiti bilen bayanat élan qilip, xitay da'irilirining mezkur shirketni "bankini aldap qerz alghan "dep eyipligenlikining pütünley oydurma shuningdek uning amérikida élip bériwatqan Uyghur dawa pa'aliyitini tosushqa uruniwatqanliqi ikenlikini körsetti. Rabiye qadir xanimning ömürlük hemriyi sidiq haji rozi ependi uninggha wakaliten bayanatni anglatti.

Bayanatning toluq mezmunini bu yerdin anglang

Uyghurlarning anisi rabiye qadir xanimning ötken heptidiki yene bir muhim pa'aliyiti shuki, u 25-may küni chéx jumhuriyitining washin'gtondiki elchixanisi sabiq chéx prézidénti waslaw xawél ependi üchün uyushturghan murasimgha teklip bilen qatniship, waslaw ependi bilen kishilik hoquqi mesililiri jümlidin Uyghurlar mesilisi heqqide söhbetleshken.

Rabiye qadir xanim qatnashqan bu murasimgha yene amérika kéngesh palata ezaliridin robért bénnét we bashqa muhim erbablarmu ishtirak qilghan.

Xelqara kechürüm teshkilati yilliq doklat élan qildi

Xelqara kechürüm teshkilati 2004-yilliq yer sharidiki kishilik hoquq weziyiti heqqide 300 betlik doklat élan qilip, xitay hökümitining kishilik hoquqni asasiy qanunigha kirgüzgen bolsimu, biraq yenila xitaydiki kishilik hoquqning nahayiti éghir derijide depsende qiliniwatqanliqini tenqid qildi. Bu doklatta yene Uyghurlarning diniy étiqad erkinlikini öz ichige alghan kishilik hoquqliriningmu depsende boluwatqanliqi otturigha qoyulghan.

Qattiq zerbe bérish pa'aliyetliri dawamlashmaqta

Fransiye axbarat agéntliqining uchirigha qarighanda, xitay hökümiti Uyghur aptonom rayoni qurulghanliqining 50 yilliqini xatirilesh harpisida üch xil küchlerge zerbe bérishni asas qilghan qattiq zerbe bérish pa'aliyitini bashlighan.

Fransiye axbarat agéntliqi bu uchurni shinjang gézitidiki xewerdin alghan . Shitabi gérmaniyidiki sherqiy türkistan uchur merkizining melumat bérishiche, jama'et xewpsizliki nazariti 18-may küni uqturush chiqirip, aptonom rayon qurulghanliqining 50 yilliqini xatirileshtning aldi keynide her xil jinayi heriketlerge zerbe bérish élip bérishni orunlashturghan.

Uyghur élidiki intérnét torliri asasen dégüdek xitayche bolmaqta

Tengri tagh torining uchurigha qarighanda, pütün Uyghur élide 1777 tor bar bolup, buning 1700 i yeni 95٪ xitay tilida iken. Milliy tillardiki 88 bolup, Uyghurche tildiki torlar aran 66 iken.

Melumatlargha qarighanda xitay da'iriliri Uyghurche intérnét torlirining mezmunigha bolghan qamal qilishni kücheytken . Gerche Uyghur tili Uyghur aptonom rayonidiki resmi xizmet tillirining biri dep étirap qilin'ghan bolsimu, biraq hazirghiche Uyghur aptonom rayonluq hökümet we bashqa nazaret idarilerning tor betliri peqet xitay tilidila chiqirilip, Uyghur tili ishlitilmigen. Shunga, hazirghiche Uyghur aptonom rayonluq hökümetning resmi tor bétide peqet "shinjang Uyghur aptonom rayonluq xelq hökümiti" dégen Uyghurche jümlidin bashqa Uyghurche héch néme yoq bolup, pütünley xitay tili ishlitilgen.

Almutidiki Uyghur tiyatirigha quddus ghojamyaropning nami bérildi

Qazaqistanning kona paytexti almutadiki jumhuriyetlik Uyghur tiyatirigha sabiq sowét ittipaqigha meshhur bolup tonulghan ataqliq Uyghur kompozitori quddus ghojamyaropning nami resmi bérildi hemde bu munasiwet bilen mexsus murasim ötküzüldi.

Quddus ghojamyarop, ömür boyi simfoniye ijadiyiti we bashqa ijadiy pa'aliyetler bilen shughullan'ghan bolup, u uzun mezgil qazaqistan döletlik muzika institutini bashqurghan hemde proféssorluq unwanigha érishken. U ilgiri kéyin "rizwan'gül"," teklimakan" qatarliq simfoniyilerni ijad qilip, zor shöhret qazan'ghan hemde sowét ittipaqi xelq artisi dégen namgha shuningdek stalin mukapati we qazaqistanning jumhuriyetlik mukapatlirigha sazawer bolghan idi. Bügünki qazaqistanning köpligen ataqliq muzikantliri uning oqughuchisi bolup hésablinidu.

Islam kérimof béyjingni ziyaret qildi

25-26-May künliri özbékistan prézidénti islam kérimof xitayni ziyaret qildi. Islam kérimof endijandiki ammiwi heriketni basturup, weziyetni kontrol qilghandin kéyinki özining tunji chet el ziyariti insan hoquqi we démokratiyining buzulushi jehette chémpiyon hésabliniwatqan xitaydin bashlidi. Béyjing rehberliri teripidin daghdughiliq kütüwélishqa sazawer bolghan .Ottura asiyaning mezkur ataqliq diktaturi shu küni xitay dölet re'isi xu jintaw bilen resmi körüshüp, ikki memliketning her sahe boyiche hemkarliq munasiwetliri, rayonning bixeterliki, térrorizim, diniy esebiylik we bölgünchilikke qarshi ortaq küresh qilish qatarliq köp mesililer boyiche pikir almashturdi hemde "özbékistan-xitay dostluq hemkarliq shertnamisi"ge imza qoydi.

Ikki terep yene térrorizim, diniy esebilik we bölgünchilikke qarshi ortaq küresh qilishqa pütüshti. Elwette, buning merkiziy nuqtisi Uyghurlarning démokratiye, insan hoquqi we musteqilliq heriketlirige ortaq zerbe bérish ikenliki otturigha qoyulmaqta.

Yawropa ittipaqi xitay toqumchiliq malliri majrasigha axirqi chek qoydi.

Yawropa ittipaqi charshenbe küni xitay bilen bolghan toqumchiliq malliri heqqidiki majragha axirqi chek qoyup, bu mesilini 31-mayghiche söhbet arqiliq hel qilish, bolmisa dunya soda teshkilatining bir terep qilishigha qoyidighanliqini bildürdi.

Xitay toqumchiliq mallirigha bolghan chek bu yil 1-ayda bikar qilin'ghandin kéyin, xitay malliri amérika we yawropani shiddet bilen qaplap ketken. Shu sewebtin amérika we bir qisim yawropa memliketliridiki toqumchiliq mehsulatlirini ishlep chiqirish orunliri xitay toqumchiliq mallirini import qilishqa chek qoyushni küchlük telep qilghan. (Ümidwar)