Heptilik xewerler (28-maydin 3-iyun'ghiche)

Abdulla talip we hebibullaxan mexsum hajim wapat boldi

Ötken heptide hazirqi zaman Uyghur edebiyatining wekilliridin biri abdulla talip bilen diniy alim we jama'et erbabi hebibullaxan mexsum hajim wapat boldi

Abdulla talip ependi hazirqi zaman Uyghur edebiyatining wekilliridin biri bolush süpiti bilen ilgiri kéyin "qaynam örkishi", "chala tekken oq", "igersiz at" qatarliq eserlerni yazghan bolup, uning ijadiyiti Uyghurlarning 20-esirde bésip ötken musapiliri we paji'elik teqdirige béghishlan'ghan. Edib bu eserliri arqiliq oqurmenlerni qehrimanlarning rohidin ülge élish bilen tarixiy tejribe-sawaqlarni yekünleshke ündeydu. U yene, pédagok bolush süpiti bilen "Uyghur ma'arip tarixi" namliq eser yazghan idi. Abdulla talip ependi 27-may küni ürümchide wapat bolghan.

Diniy alim hebibullaxan mexsum 28-may küni qaghiliq nahiyiside wapat bolghan .U Uyghurlarning diniy chüshenchilirining éshishi, diniy étiqadi we imanining küchlinishi shuningdek milletning diniy, milliy we exlaqiy jehettin terbiyilinishi yolida köp xizmetlerni qilghan idi.

Altayda kelkün apiti yüz berdi

Ötken charshenbe yeni 1-iyun küni Uyghur élining altay shehiri we uning etrapida kelkün apiti yüz bergen. Öz muxbirimizning igiligen xewerlirige qarighanda burchin nahiyisige qiyan kelgenliktin taghliq rayonlardiki 3000 din artuq adem öz makanliridin köchüshke mejbur bolghan. Altay teweside qatnash, uchur –alaqe üzülüp qalghan. Apet yüz bergen jaydiki bir qazaq kishining éytishiche, kelkün apiti tüpeylidin, charwichilar qiyinchiliqlargha yoluqqan bolsimu, téxi hökümet teripidin hazirghiche héchqandaq yardem kelmigen.

Xu jintaw: junggodiki az sanliq milletlerning iqtisadiy ehwalini yaxshilash, milliy toqunushni yoqitishning eng muhim amili

31-May küni béyjingda xitay kompartiyisi milletler xizmiti yighini chaqirghan bolup, xitay re'isi xu jintaw mexsus söz qilip, az sanliq milletler xizmiti we siyasiti mesilisi heqqide toxtalghan. Fransiye axbarat agéntliqining uchuridin qarighanda, xu jintaw Uyghur, tibet musteqilliq pa'aliyetchilirini eyiblep bölgünchiliklerge qarshi élip bériwatqan küreshning uzun muddetlik ikenlikini körsetken. Xewerde körsitilishiche, xu jintaw yighinda yene az sanliq milletlerning til-edebiyat, örp-adet hem medeniyitige hörmet qilish, uni mejburiy özgertishke urunmasliq heqqide toxtalghan.

Amérikidiki Uyghur siyasiyoni sidiq haji rozi ependi bu heqte öz qarishini otturigha qoydi. Sidiq haji rozi ependi xu jintawning iqtisad we medeniyetni tereqqi qildurush bilenla mesilini hel qilalmaydighanliqini, uning aldi bilen aptonom rayon dégen nersining hoquqining qandaq bolidighanliqini chüshinishi , eshu milletning hoquqlirini qoligha bérishi kéreklikini. Xitayning bundaq quruq siyasetlirining 50 nechche yildin buyan tekrarlinip, uning héchqachan Uyghuristanda emelge ashmighanliqini körsetti.

Shwétsiyide Uyghur muzikisi yangridi

28-May küni shwétsiyining sumilen ölkisige qarashliq muzika mekteplirining yazliq tetil aldidiki sen'et pa'aliyiti bolup ötken . Andérson muzika mektipining oqutquchi-oqughuchiliridn teshkillen'gen dunya muzika etriti Uyghur muzikanti küresh küsenning yétekchilikide Uyghur muzikilirini orundighan.

Rusiye-xitay we hindistan tashqi ishlar ministirliri wladiwostokta

6-Ayning 2-küni rusiye, xitay we hindistan tashqi ishlar ministirliri rusiyining yiraq sherqidiki wladiwostokta tunji qétim bir yerge jem bolup, bu üch dölet üchün ortaq mesililer heqqide muzakire ötküzdi.

Amérika birleshme agéntliqining uchurigha qarighanda mezkur üch dölet tashqi ishlar bashliqliri térrorizimqa qarshi turush, iqtisadi we énérgiye hemde istratégiyilik hemkarliqlarni kücheytish we bashqa bir qatar mesililer boyiche pikir almashturghan. Közetküchiler bu üch döletning amérika bashliq gherbning tesirige taqabil turush üchün bir ittipaq sheklige kélishi mümkinmu dégen mesile heqqide mulahize qilmaqta.

Tibetler bilen xitay hökümet saqchiliri arisida toqunush yüz berdi

Erkin asiya radi'o istansimizning tibet bölümining igilishiche, xitayning chingxey ölkisining zadu nahiyiside 5-ayning 20-21-künliri hökümet emeldarlirining yerlik dora ösümliki yiqqan tibetlerdin 1500 yü'endin baj élip, bu pullarning köp qisimini öz yanchuqigha salghanliqigha nisbeten naraziliq heriketliri kélip chiqqan. Netijide saqchilar bilen tibetler arisida toqunush kélip chiqqan iken. Bu toqunushqa bir qanche ming tibetlik qatnashqan iken.

Bush xitayni agahlandurdi

Amérika prézidénti jorji bush ötken seyshenbe yeni31-may küni muxbirlarni kütüwélish yighinida xitay - amérika munasiwiti heqqide toxtilip, xitayni xelqara sodida adil bolushqa chaqirghan. Prézidént bush yene xitay bilen soda qilishning eng toghra usuli xitay hökümitige xelqara qa'ide – qanunlarning barliqini eskertish dep körsetti. Prézidént bush soda mesiliside amérikining xitaygha dawamliq bésim ishlitidighanliqini tekitligen.

Shu küni prézidént bush yene xitayning diniy étiqad we axbarat erkinliki mesiliside toxtilip,"ümidwar bir jemiyetning diniy we axbarat erkinlikige téximu éhtiyaji bolidu" dep körsetti. (Ümidwar)