Heptilik xewerler (11-17 - may)xelqara xewerler

Yene bir neper Uyghur yazghuchisi qolgha élindi

Xewerlerge qarighanda, poskam néfitliki bazar 1-ottura mektipining oqutquchisi abdulla jamal yéqinda xitay da'iriliri teripidin qolgha élin'ghan. Buningdiki seweb, mezkur ottura mektepning oqughuchiliri bilen xitay oqughuchiliri arisida toqunush kélip chiqqan bolup, xitay da'irliri mezkur Uyghur ottura mekteptiki weqege qatnashqan oqughuchilar üstidin tekshürüsh élip barghan. Netijide, mezkur mektepning edebiyat oqutquchisi abdulla jamalni oqughuchilargha milliy bölgünchilik idiyisi singdürgen dep eyiblep qolgha alghan shuningdek töt neper toluqsiz sinip oqughuchisini qamaq jazasigha buyrughan.

Xewerlerge qarighanda Uyghur oqughuchilar bilen jédel qilghan xitay oqughuchilar jazalanmighan bolup, pütün gunah Uyghurlargha artilip, ular milliy bölgünchilik bilen eyiblinip, éghir jazagha tartilghan. Uchurlargha qarighanda poskamda bolghan bu weqedin chiqirilghan xulase Uyghurlarning qattiq naraziliqini qozghighan .

Abdulla jamal uzun yilliq edebiy ijadiyet we oqutush tejribisige ige yaramliq oqutquchi we yazghuchi bolup, uning jazalinishigha xelqara kechürüm teshkilati qatarliq insan hoquqi teshkilatliri yéqindin diqqet qilmaqta.

Uyghur généralining eslimisi neshir qilindi

Türkiyining istambul shehiride türkiye armiyisining pénsiyige chiqqan générali, sherqiy türkistan wexpining bashliqi muhemmed riza békinning eslimisi türk tilida neshir qilinip tarqitilghan.

Muhemmed riza békin 1925-yili xotende tughulghan bolup , ösmürlük waqtida xoten inqilabining rehbiri muhemmed imin bughra teripidin türkiyige oqushqa ewetilgen. U uzun yillar herbiy xizmet ötep axiri généralliq derijisige érishken.

Ötken heptide yene istanbulda mesud sabiri, muhemmed imin bughra we eysa yüsüp aliptékin qatarliq üch ependining hayat pa'aliyetliri heqqide mexsus muhakime yighini échilghan idi.

Xitay Uyghur élide yéngi tömür yol yasimaqchi

Xitay da'irilirining uchurlirigha qarighanda 2006-yilidin 2010-yilighiche bolghan ariliqta xitay da'iriliri qumuldin lopnurgha, qeshqerdin xoten'ge tömür yol yasimaqchi iken.

Xitayning bu pilanigha nisbeten Uyghur közetküchiliri mewhum inkasta bolmaqta. Ularning éytishiche, xitay bu arqiliq téximu köp xitay köchmenlirini Uyghurlar zich orunlashqan tarim wadisigha yötkep chiqip, bu jaylarni pütünley xitaylashturushni meqset qilidiken.

Xelqara xewerler

Amérika hökümiti xitayning eydiz késilining aldini élish we dawalash ishlirigha kelgüsi üch yil ichide 34 milyon amérika dolliri yardem bermekchi.

Fransiye axbarat agéntliqining uchurigha qarighanda b d t ning bir tekshürüsh ömiki özbékistanning enjan shehiride ötken ayda yüz bergen weqening emeliy ehwalini tekshürüsh üchün qirghizistan'gha yétip kelgen. Buningdin ilgiri kérimof xelqara jemiyetning enjan weqesini tekshürüshige qarshi turghan idi.

Endijan weqesi munasiwiti bilen qirghizistan'gha qéchip kelgen özbék musapirliri özlirining ehwallirining nacharlashqanliqi tüpeylidin b d t bash katipi kofi annan'gha we qirghizistan prézidénti qurmanbék baqiyéwqa murajetname yézip, özlirini qoghdashni telep qilghan. Chünki, buningdin bir qanche künler ilgiri qirghizistan da'iriliri töt neper musapirini özbékistan'gha qayturiwetken idi

Ötken heptide qirghizistan tashqi ishlar ministiri roza otanbayéwa amérikini ziyaret qilip, amérika tashqi ishlar ministiri kondaliza rayis bilen körüshti hemde muxbirlarni kütüwélish yighinida so'allargha jawab berdi. Roza otanbayéwa, qirghizistanning amérikining béshkektiki herbiy bazisini dawamliq saqlap qalidighanliqini shuningdek amérika bilen dostane munasiwette bolidighanliqini bildürgen. U yene qirghizistaning üchinchi bir dölet üchün herbiy baza échip bermeydighanliqini yeni xitayning qirghizistanda herbiy baza qurudighanliqi heqqidiki xewerning natoghra ikenlikini bildürgen. Otanbayéwa yene qirghizistanning kishilik hoquq, metbu'at erkinliki, xiyanetchilikke qarshi turush we bashqa mesililerde b d t bilen hemkarlishidighanliqini eskertken. (Ümidwar)