Һәптилик хәвәрләр (7 - 13 – өктәбир)

Бу йиллиқ нобел тинчлиқ мукапати елан қилинди

Җүмә күни 2006-йиллиқ ноблә тинчлиқ мукапати елан қилинған болуп, бу йилқи мукапат бенгаллиқ банка хоҗайини муһәммәд юнусқа берилгән.

Муһәммәд юнус кәмбәғәлләргә ярдәм бериш мәқситидә банка қуруп, 20 йиллардин буян бу банкини раваҗландуруп, көп хәйрихаһлиқ ишлири билән шуғулланған. Буниңдин илгирики райи синашларда финландийә президенти астахари, һиндонезийә президенти һәмдә уйғур миллий һәрикитиниң рәһбири рабийә қадир әң муһим намзатлар дәп қаралған болуп, көзәткүчиләр бу уч кишиниң бирсиниң мәзкур мукапат саһиби болуп қелишини мөлчәрлигән иди.

Рабийә қадир бу йилқи әң күчлүк намзат һесаблиниш билән уни чөридигән һалда уйғур мәсилиси һәққидә хәлқара көп мақалилар елан қилинди.

Вашингтондики уйғур җамаити һәмдә дуня уйғур қурултийи рабийә қадирниң нобел мукапатиға намзат болуши мунасивити билән уни тәқдирләшни һәмдә униңға мукапат беришни қарар қилди.

Бу йилқи нобел әдәбият мукапати түркийә язғучиси орхан памуққа берилгән.

Исраилийилик уйғуршунас Yitzhak Shichor радио истансимизни зиярәт қилди

Исраилийилик уйғуршунас Yitzhak Shichorрадио истансимизни зиярәт қилип, мухбиримиз билән уйғур мәсилиси һәққидә сөһбәт өткүзди.

Yitzhak Shichor Исраилийә һебру университетиниң уйғуршунас профессори. У, илгири исраилийә дөләт мудапиә министирликиниң майор дәриҗилик һәрбий офитсери иди. У, дүшәнбә күни вашингтонда радио истансимизни зиярәт қилип, мухбиримизниң хитай-һизбулла мунасивити, уйғур мәсилиси вә хитайниң терроризм козори һәққидики соаллириға җаваб бәрди.

Yitzhak Shichor Ниң әскәртишичә, хитай даирилириниң шәрқий түркистан тәшкилатлирини терроризм билән бағлап көрсәткәнлики ишәнчлик әмәс. У, "хитай даирилириниң бу мәсилидә оттуриға қойған пакитлири бир бирини инкар қилмақта," дәйду.

120 Йиллиқ уйғур мәктипи хитайчилаштурулди

Уйғур маарип тарихидики тунҗи пәнний мәктәп "һөсәйнийә мәктипи" буниңдин 120 йил илгири үстүн атушниң екисақ кәнтидә қурулуп, уйғур һазирқи заман пәнний маарипиниң һәйвәтлик сигнални чалған иди.

Йүз йигирмә йилдин буян уйғур маарипиға өрнәк болуп мәрипәт мәшилини өчүрмәй кәлгән иди. Әмди хитай һөкүмитиниң "қош тиллиқ" маарип намидики маарипни хитайчилаштуруш сияситиниң йетип келиши билән, иккисақ һөсәйнийә мәктипиниң уйғур миллий маариптики шанлиқ сәһиписи пәқәт тарихқила айлиниш алдида турмақта.

Хәвәрләрдин қариғанда, мәктәптә хитайчә дәрс отуш йолға қоюлған. Болуп, бу әһвалдин хәвәр тапқан бу мәктәпниң 30- йиллардики оқуғучиси, һазир түркийидә яшаватқан сәләй һаҗим инкас қайтуруп,"бир милләтниң тилини, йезиқини йоққа қилишқа урунуш 21-әсирдики басқунчилиқ" деди.

Хитай шималий корийини җазалаштин ялтаймақта

Хитай шималий корийиниң ядро синиқини әйиблигән вә хитайниң б д т дики баш әлчиси ваңгуаңя, шималий корийигә "чоқум мәлум җазалаш характерлик һәрикәт қоллиниш керәк" дәп тәкитлигән иди. Хәлқара җәмийәт ваң гуаңяниң баянатини "иҗабий қәдәм" дәп баһалиған болсиму, лекин хитай пәйшәнбә күни америкиниң шималий корийигә саяһәт вә иқтисади имбарго йүргүзүш пиланини қоллашта иккилинишкә башлиди.

9 ‏- Өктәбир күни дәндоң шәһиридин шималий корийигә қатнайдиған аптомобил вә пойиз тохтитип қоюлған.

Өзбекистан чолпини тәқипләшкә учриди

Өзбекистан заманиви нахшичилиқиниң мәшһур вәкиллиридин бири, мәркизий асияға кәң тонулған нахша чолпини юлтуз османованиң йеқиндин буян өзбекистан телевизийә қаналлирида көрүнмәйватқанлиқи вә түрлүк байрам-мурасим паалийәтлиригә иштирак қилмайватқанлиқи билән җамаәт арисида униң тәқипләшләргә учриғанлиқи һәққидә инкаслар пәйда болған.

юлтуз османова уйғур диярини зиярәт қилип оюн қойған нахшичи болуп, униң нахшилири уйғурларниңму яқтуруп аңлишиға әришкән. Учурлардин қариғанда юлтуз османованиң дадиси уйғур болуп, у өзиниң уйғурчә таамларни билидиғанлиқини ейтқан икән.

Әхмәдиниҗад атом пиланидин ваз кәчмәйдиғанлиқини билдүрди

Иран президенти әхмәдиниҗат 10 ‏- өктәбир күни америкини шималий корийиниң ядро синиқи елип барғанлиқиға қарита қаттиқ позитсийидә болғанлиқини әйиблигән. Шундақла, иран өзиниң иззәт -һөрмити үчүн атом программисини дадиллиқ билән давамлаштуруверидиғанлиқини билдүргән.

Муқамшунаслиқ пени тәсис қилиш оттуриға қоюлди

Үрүмчидә өктәбирдә башланған саяһәт һәптиликидә9 дөләттин кәлгән 75 нәпәр музика, усул, әдәбият мутәхәссислири топлинип, муқамшунаслиқ муһакимә йиғини өткүзди. Ахирида бу алимлар бирдәк һалда хәлқаралиқ муқамшунаслиқ' илмини тикләш тәшәббусини оттуриға қойған.

Инкасларға қариғанда, һазир хитай уйғуршунаслиқ, муқамшунаслиқ қатарлиқ оттура асия билән мунасивәтлик хәлқаралиқ илимләрни монопол қилишқа интиливатқан икән.

Ирақ урушида 665 миң адәм өлди

Игилинишләргә қариғанда, ирақта 9 ‏- ай ичидә дини мәзһәпләр ара йүз бәргән қораллиқ тоқунушта 2660 адәм һаятидин айрилған болуп, ирақта уруш башланғандин тартип һазирғичә өлгәнләрниң сани 665 миңға йәткән. ( Үмидвар)