Һәптилик хәвәрләр (14 – 20 өктәбир)

Рабийә қадир америка дөләт мәҗлис әзаси франк волфниң шан - шәрипи үчүн өткүзүлгән мурасимға қатнашти

16 ‏- Өктәбир күни чүштин кейин саәт 5 тә, америкидики диний әркинлик мәркизи, хәлқара тибәт һәрикити, хәлқара уйғур кишилик һоқуқ фонди җәмийити қатарлиқ хәлқаралиқ кишилик һоқуқ тәшкилатлири бирлишип америка дөләт мәҗлисидә, америка дөләт мәҗлиси әзаси франкволф әпәндиниң һәр қайси дөләтләрдики езиливатқан хәлқләрниң кишилик һоқуқи үчүн көрситиватқан хизмитиниң шан - шәрипи үчүн "рәхмәт ейтиш" паалийити өткүзүлди.

Франк волф уйғур,тибәт қатрлиқ хәлқләрниң кишилик һоқуқлири вә диний етиқад әркинликини қолға кәлтүрүш үчүн коп тиришчанлиқ корситиватқан мәҗлис әзасидур. У, рабийә қадир ханимниң түрмидин чиқирилишидиму актип рол ойниған.

Бу қетимлиқ паалийәткә америкиниң көплигән сиясийонлири, һәр қайси дөләт әлчилири қатарида уйғур миллий һәрикитиниң рәһбири рабийә қадир ханимму қатнашти,

Норвигийә мәтбуатида рабийә қадир һәққидә мақалә елан қилинди

13 - Өктәбир күни, йәни бу йиллиқ нобел тинчлиқ мукапатиниң саһиби елан қилинған күни норвегийидики әң чоң гезитләрдин бири болған "күндилик гезит" тә рабийә қадир ханим һәққидә "мән террорист әмәс!" намлиқ мақалә елан қилинған болуп, мақалә мавзусиға қошумчә қилип "нобел тинчлиқ мукапатиниң намзати рабийә қадир билән өткүзүлгән алаһидә сөһбәт" дегән сөзләр илавә қилинған.

Мақалидә рабийә қадирниң паалийәтлириниң хитай һөкүмити тәрипидин террорчилиқ категорийисигә киргүзүлгәнлики, әмма, хәлқара җәмийәтниң уни кишилик һоқуқ паалийәтчиси дәп қарайдиғанлиқи йезилған.

Әнқәрәдә шәрқий түркистан кәчлики өткүзүлгән

Әнқәрәдики ихтияри мухбиримиз әркин таримниң учур беришичә, алдинқи һәптидә түркийиниң әнқәрә шәһиридики кәчүрин районида 7-800 киши қатнаш " шәрқий түркистан кәчлики " өткүзүлди. Паалийәтни шәрқий түркистан мәдәнийәт вә һәмкарлиқ җәмийити уюштурған.

Ваң лечүән чәтәл мухбирлириниң соаллириға җаваб бәрди

10 ‏- Айниң 16 ‏- күни аптоном районниң партком секретари ваң лечүән уйғур елидики хитай болмиған милләтләрниң ишсизлиқ мәсилиси һәққидә тохтилип, "аз санлиқ милләтләрниң хизмәт тепишиниң тәс болушидики сәвәб, уларниң хитай тилини билмәйватқанлиқи, һазир бу йәрдики карханиларниң һәммиси хитай тили қоллиниду, тил билмәй туруп хизмәт тепиш тәс. Буниңға илаҗ йоқ" дәп билдүргән. У, йәнә җәнубий уч вилайәттики уйғурларниң намрат қелишидики сәвәбни тарихий шараит билән бағлиған.

Ваң лечүән йәнә уч хил күчләргә қаттиқ зәрбә беришни давамлаштуридиғанлиқини җакарлиған.

Ваң лечүәнниң бу сөзлири америкидики кишилик һоқуқ тәшкилати қатарлиқ органларниң әйиблишигә дуч кәлмәктә, шундақла уйғур тәшкилатлириниңму қаттиқ наразилиқини қозғимақта.

Буш террор гумандарлириға мунасивәтлик қанун лайиһисигә қол қойди

Америка президенти җурҗ буш 10‏-айниң 17 - күни террор гумандарлирини сорақ қилиш усул вә метотлирини бекиткән талаш тартиштики бир қанун лайиһисигә қол қойди. Америка дөләт мәҗлисидики демократик партийә вәкиллири бу қанун лайиһисигә қаттиқ қарши чиққан болуп, кишилик һоқуқ тәшкилатлири болса, уни кишилик һоқуқ саһәсидә америка тарихида қобул қилинған әң начар қанун дәп көрсәтмәктә. Лекин, бу қанунни һимайә қилғучилар буниң америка хәлқиниң бихәтәрликини қоғдаш үчүн пайдилиқ икәнликини шәрһиләшкән.

Америка шималий корийигә әмбарго йүргүзүшкә һәрикәт қилмақта

Шималий корийиниң ядро қораллириға игә болуш вә ядро қораллири синиқи елип бериш муддиаси, хәлқарадики көплигән дөләтләрниң қаттиқ наразилиқини қозғапла қалмай, бу дөләтләр бирләшкән дөләтләр тәшкилати бихәтәрлик кеңишиниң шималий корийигә ембарго қоюш қарарини қоллап қуввәтлиди. Америкиниң болса бу мәсилидә шималий корийигә қаратқан позитсийиси интайин қаттиқ болуш биргә, нөвәттә америка йәнә японийә билән бирликтә шималий корийигә берилгән ембаргониң үнүмлүк болуши үчүн хизмәт көрситидиғанлиқини билдүрмәктә.

Америка ташқи ишлар министири шәрқий асиядики бир қисим дөләтләрни зиярәт қилип, уларниң шималий корийигә қаритилған ембаргони қоллашқа чақирди. Райис ханим йәнә хитайни зиярәт қилип хитай рәиси ху җинтав биләнму көрүшүп, шималий корийә ядро мәсилисини музакирә қилди.

Москвада уйғур гиләмлири көргәзмиси ечилди

Йеқинда москвадики русийә дөләтлик шәрқ музийи "шәрқ мусулман әллири гиләмлириниң үлгилири" намлиқ чоң һәҗимлик рәсимлик китабни рус тилида нәшр қилған болуп, шәхсий көргәзмисини ечиш үчүн москвада зиярәттә болған атақлиқ рәссам абдукерим әйса русийә дөләтлик шәрқ музийида ечилған уйғур гиләмлири көргәзмисигә вә бу рәсимлик китабниң тарқитилиш мурасимиға қатнашқан.

84 Нәпәр японийә парламент әзаси ясукуни қәбристанлиқини зиярәт қилди

18 – Өктәбир күни японийидә 84 нәпәр парламент әзаси иккинчи дуня урушида өлгәнләрниң қәбрилириниму өз ичигә алған ясукуни бузрукгаһини коллектип һалда зиярәт қилған. Бу японийә йеңи баш вәзири абе шинзо һакимийәтни чиққандин кейинки тунҗи қетимлиқ паалийәт болуп, хитай һөкүмити буниңдин нарази болди. Илгирики баш вәзирму изчил һалда мәзкур бузрукгаһини зиярәт қилғанлиқи үчүн хитай-японийә мунасивәтлири йириклишип қалған иди.

Уйғур аптоном районида әйдиз кесили тез кеңәймәктә

Уйғур аптонум райониниң әйдиз кесилиниң алдини елиш вә контрол қилиш хизмити җидди риқабәткә дуч кәлди. Хитай сәһийә даирилириниң йеқинда елип барған тәкшүрүшидин мәлум болушичә, уйғур аптонум районда әйдиз кесилиниң тарқилиш шәклидә өзгириш йүз бәргән болуп, әйдиз кесили паһишиләр, зәһәрлик чекимлик чәккүчиләр вә охшаш җинислиқлар арисида өз ара бир - биригә юқтурудиған юқумлуқ кесәллик болуштин һалқип, җинси мунасивәт билән тарқилидиған бир кесәлгә айланған.

Шинхуаниң хәвиригә қариғанда, 9 - айдики санлиқ мәлумат бойичә һазир уйғур елида һәр күни 17 адәмниң әйдиз билән юқумлунуш әһвали көрүлгән. (Үмидвар)