Һәптилик хәвәрләр (30 – декабир – 5 – январ)


2007.01.05

Рабийә қадир ханим йеңи йил мунасивити билән өткән йил вә йеңи бир йил һәққидә тохталди

Мусулманларниң муқәддәс қурбан һейтини вә йеңи йилни америка пайтәхти вашингтон әтрапида яшайдиған уйғурларму хушал-хурамлиқ билән күтүвалди. 31- Декабир күни пайтәхт вашингтонниң йенидики виргиния шитатиниң фаирфакис шәһиридә америка уйғурлири бирләшмиси вә уйғур җамаитиниң тәшкиллиши билән қурбан һейт һәм йеңи йилни күтүвелиш паалийити өткүзүлди. Мәзкур мурасимға 200 дин артуқ адәм қатнашти.

Дуня уйғур қурултийиниң рәиси рабийә қадир ханим мурасимда нутуқ сөзлиди. У өткән бир йил вә йеңи йил һәққидә тохтилип өткән йилиниң нәтиҗилик болғанлиқини, бу йеңи йилниң техиму мувәппәқийәтлик болидиғанлиқини көрсәтти.

Исмаил тиливалди йеңи йил нутқида уйғурларға тәһдит салди

Уйғур аптоном райониниң рәиси исмаил тиливалди йеңи йил мунасивити билән йеңи йил нутқи сөзләп, мәмликәт ичи вә сиртидики аталмиш "миллий бөлгүнчи күчләрниң" бузғунчилиқ һәрикитигә қаттиқ зәрбә бериш вә қәтий мудапиә көрүштә "иккили қол қаттиқ болуш" принсипида туруп, һәр милләт кадирлириға тайинишни тәкитлиди.

Рабийә қадир ханим буни тәнқид қилип, исмаил тиливалди дәватқан миллий иттипақлиқ дегәнниң ялған нәрсә икәнликини көрсәтти.

Қазақистанлиқ мәдәнийәт әрбаби хәлқара тинчлиқ ординиға еришти

Йеңи йил һарписида қазақистандики тонулған җәмийәт әрбаби, азат һекимбәг, италийидә явропа ақсөңәкләр кеңиши тәрипидин тәсис қилинған тинчлиқ алий ординиға еришти. Бу хош хәвәр қазақистандуки уйғурларниң байримиға наһайити һаяҗанлиқ бир соға болди.

Азат һекимбәгниң бовиси һекимбәг ғоҗа 1944-йилидин 1946-йилиғичә шәрқий түркистан җумһурийитиниң һөкүмитиниң муавин рәиси, кейин или валиси болған иди.

Алмутида яшайдиған азат һекимбәг әпәнди узун йиллар музейшунаслиқ билән шуғуллинип, уйғур мәдәнийитини тонуштурған.

Данийәдиму уйғурлар яшайду

Уйғурларниң явропаға келип маканлишиши тарихиға анчә узун болмиди. Уйғурлар бираз көп дөләтләр германийә, шивитсийә вә норвигийә қатарлиқлардур. Әмма йеқиндин буян данийигиму бир қисим уйғурлар келип олтурақлашти. Данийә шималий явропа әллири ичидә уйғурлар әң аз олтурақлашқан дөләтләрниң бири һесаблиниду. Уйғурларниң бу дөләттики әң кейин кәлгән көчмәнләр дейиш мумкин. Бу дөләттики уйғурлар башқа әлләрдики уйғурларға охшашла данийиниң иҗтимаий - иқтисади һаятиға маслишиш мәсилисигә дуч кәлмәктә. Нөвәттә данийидә чоң - кичик болуп 30 ға йеқин уйғур муһаҗири яшайду. Буларниң көпчилики б д т тәрипидин панаһлиқ берилгән сияси мусапирлар.

Хитайда християн вә католик муритлири 20 милйонға йәтти

Толуқ болмиған статистикилиқ мәлуматтин ашкарилинишичә, хитайда нөвәттә христиан билән католик муритлириниң сани 20 милйонға йәткән. Хитай һөкүмити христиан динини чәкләшкә тиришсиму, лекин бәрибир бу динниң кеңийиши тез болмақта икән.

Шенҗинниң футйән шазуй кәнтидә йүз бәргән партлашта икки нәпәр өсмүр қаза қилди

Шенҗин шәһириниң футйән шазуй кәнтидә чаршәнбә күни партлаш йүз берип, икки нәпәр оғул һаятидин айрилған. Сақчилар бу районни қоршавға елип, тәкшүрмәктә икән, лекин кишиләр униң алдин пилан бойичә болғанлиқини билдүрүшсиму, әмма бу партлашниң һазирғичә сәвәби техи ениқланмиған.

Садам һүсәйин өлтүрүлди

Сабиқ ирақ президенти садам һүсәйин 30 –декабир йәни шәнбә күни бағдадта гренивич вақти саәт үчтә дарға есип өлтүрүлгәндин кейин, 31-декабир күни өз юрти тикриккә елип келинип, дәпнә қилинди.

Әнгилийә б б с агентлиқиниң учуридин мәлум болушичә, садам һүсәйинниң җәсити бир данә америка тик учур айропилани билән 31-дәкбабир күни тикриккә елип келинип, йәрлик әмәлдарлар вә униң уруғ туғқанлириға тапшуруп берилгән шу күни тикрик йенидики садамниң ана юрти ауҗа йезисиға дәпнә қилинған.

Хәвәрдә көрситилишичә, садам һүсәйин америка әскәрлири тәрипидин етип өлтүрүлгән икки оғли шуниңдәк униң аниси вә нәвриси дәпнә қилинған қәбристанлиққа қоюлған.

Сабиқ ирақ президентиниң дарға есилишиға нисбәтән ирақта вә бир қисим мусулман дөләтлиридә түрлүк инкаслар пәйда болған. Ирақ һөкүмәт баш министири малики садамниң җинайәтлирини көрситиш билән биргә "садамниң өлүши ирақ тарихидики бир қараңғу-зулмәтниң ахирлашқанлиқидур" дегән. Әмма, садамниң өлтүрүлүшигә аит мәхпий тартивелинған син алғу лентиси тарқилип, кәткәндин кейин сүннийләрниң ғәзипи қозғилип,уларниң кәң көләмлик наразилиқ намайишлири келип чиққан, бу вәқәниң сүннийләр билән шиәләр арисидики зиддийәтни улғайтиветиши пәрәз қилинмақта. Ирақ һөкүмити мәхпий сүрәткә алғанларни қолға алған. (Үмидвар)

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.