Һәптилик хәвәрләр (10-16-фебрал)

Хитайчә оқутидиған толуқ оттура синип оқуғучилириниң сани көпәйтилмәкчи

Уйғур ели ахбарат торлириниң учурлиридин ашкарилинишичә, уйғур аптоном һөкүмити хитай өлкилиридә тәсис қилған шинҗаң толуқ оттура синиплириға оқуғучи қобул қилиш санини бу йилдин башлап 5000 миңға йәткүзидикән.

Ичкиридики бу хил толуқ оттура синиплар тәсис қилинғандин буян, синиплар үзлүксиз түрдә көпәйтилгәндин ташқири оқуғучилар саниму йилдин –йилға ашурулмақта. Хитай даирилири аз санлиқ милләт балилириға хитай толуқ оттура синиплирини тәсис қилиш, аз санлиқ милләт районлириниң маарипини илгири сүрүп ярамлиқ ихтисас игилирини тәрбийиләп беришни мәқсәт қилиду дәп тәшвиқ қилмақта, лекин уйғур зиялийлири буни хитайниң уйғурларни мәдәнийәт җәһәттин ассилиматсийә қилиш усулиниң бир түри дәп қарайдикән.

Пичан наһийисидин йәнә бир түркүм уйғур қизлири ичкиригә елип кетилди

Йеқинда турпан вилайити пичан наһийисидин 246 нәпәр уйғур қизиниң хитайниң җеҗяң өлкисиниң хәййән наһийисидики бир завутқа ишқа орунлаштурғанлиқи һәққидики хәвәр елан қилинди. Өткән шәнбә күни хитай ахбарат васитилири пичандин иккинчи түркүмдики 167 нәпәр яшниң җиеҗаңда ишләш үчүн елип кетилгәнликини хәвәр қилған.

Буниңдин илгириму пәйзиват қатарлиқ наһийиләрдин бир қисим уйғур қизлири хитайниң ичкири өлкилиридә ишләш нами билән елип кетилгән, нөвәттә, уйғур қизлириниң хитай шәһәрлиригә ишқа орунлаштурулуш үчүн елип кетилиши мәсилиси чәтәлләрдики уйғурларниң җиддий инкасини қозғиған болуп, дуня уйғур қурултийиниң мәдәнийәт ишлириға мәсул хадими, доктор қаһар барат әпәнди бу һәқтә тохтилип, буниң уйғур әмгәкчилирини екисплататсийә қилишниң бир усули икәнликини әскәртти.

Мурат насиропни хатириләш үчүн алмутида нахша кечилики өткүзүлиду

Игилишимизчә, 3-айниң 15-күни қазақистанниң кона пайтәхти алмута шәһиридә атақлиқ уйғур композитори вә нахшичиси мурат насиропқа беғишланған нахша кечилики өткүзүлиду.

Мурат насиропниң қазақистандики йеқинлириниң билдүрүшичә, мәзкур нахша кечиликини әслидә мурат насироп һаят вақтида өткүзүшни қарар қилған болуп, лекин у туюқсиз вапат болғандин кейин, буни қандақ қилиш мәсилиси туғулған, нәтиҗидә қазақистандики уйғур яшлири бир йәргә баш қошуп, иқтисад аҗритиш арқилиқ бу консертни муратни хатириләш йүзисидин өткүзүшни қарар қилған.

Русийә учур ториниң хәвәр қилишичә, алмутида өткүзүлидиған хатириләш консертиниң көлими зор болуп, буниңға москвада яшайдиған атақлиқ нахша чолпанлиридин алийона апина, марина хлебникова қатарлиқ 50 мәшһур сәнәткар қатнишидиғанлиқини җакарлиған. Улар мәхсус түрдә муратниң нахшилирини ейтиш һәм униңға беғишлап нахша орунлашни қарар қилған. Бу паалийәткә 80-90 миң доллар хираҗәт қилинидиғанлиқи мөлчәрләнгән.

Қирғизистан йәнә бир уйғур сиясий паалийәтчиси қолға алди

Америка агентлиқиниң хәвәр қилишичә, пәйшәнбә күни қирғизистан сақчи даирилири, шәрқий түркистан азадлиқ тәшкилати дәп аталған тәшкилатниң бир нәпәр әзаси муһәммәт әли турсун талипни қолға алғанлиқини билдүрди.

Учурлардин қариғанда, муһәммәд әли турсун талип буниңдин икки йил илгири қирғизистан сақчи даирилири тәрипидин тутқун қилинип, түрмигә соланған. Кейин түрмидин чиқип кәткәндин кейин, бу қетим қайтидин қолға чүшкән. Нөвәттә, қирғизистан сақчи даирилири мәзкур делони тәкшүрмәктә икән.

Хәлқара қәләмкәшләр җәмийити ху җинтавға хәт язди

Хәлқара қәләмкәшләр җәмийити йеқинда, хитай даирилириниң бәзи хитай язғучиларниң мәзкур җәмийәтниң хоңкоңда чақирилған йиғиниға қатнишишини чәклигәнлики мунасивити хитай дөләт рәиси ху җинтавға хәт йезип, пуқраларниң сөз вә ипадә әркинликигә капаләтлик қилишни тәләп қилди.

Хитай һөкүмити хоң коңда ечилидиған дуня қәләмкәшләр җәмийитиниң асия-тинч окян райони йиғиниға тәклип қилинған хитайлиқ 20 нәччә нәпәр язғучиниң йолини тосуп қойған болуп, бу қәләмкәшләр җәмийитиниң наразилиқини қозғиған.

Хитай америка, канада қатарлиқ дөләтләрдә "шинҗаңлиқ достлар җәмийити" қурған

Хитай ғәрб дөләтлиридә түрлүк паалийәтләрни уюштурмақта. "Шинҗаң хәвәр тори" ниң12-феврал күнидики хәвиридә көрситилишичә , бултур 7 ‏- айда қурулған "шинҗаңлиқ оқуғучилар достлуқ җәмийити" йерим йил ичидә хитай һөкүмитиниң америка, канада қатарлиқ дөләтләрдики "шинҗаңлиқ достлуқ җәмийәт" лири бу җәмийәтниң паалийити нәтиҗисидә өзини "шинҗаңлиқ " дәп атиған миңдин артуқ оқуғучи оқуш пүттүрүп, уйғур елиға қайтип кәткән икән.

2004-Йили, америкиниң виргиния қатарлиқ җайлирида мушундақ хилдики җәмийәт қуруш пилани бир хитай тәрипидин мәйданға чиқирилған болсиму, бирақ буниңға бир қисим уйғурлар зиялийлири қарши чиққан.

Түркмәнистанда йеңи президент қәсәм бәрди

Йәкшәнбә күни өткүзүлгән президент сайлими нәтиҗисидә қурбаңүл бәрдимуһәммәдоп 89% аваз билән түркмәнистан җумһурийитиниң президенти болуп сайланди. Шуниң билән сабиқ мәрһум президент сәпәр мурат ниязоп тәрипидин 21 йил башқурулуп, шәхскә сеғиниш билән тәнқидләнгән түркмәнистанниң тарихида йеңи сәһипә ечилди.

14-Фәврал күни қурбаңүл бәрди муһәммәдоп қәсәм берип, рәсмий вәзипә тапшурувалди һәмдә мәрһум президент сәпәр мурат ниязопниң йолини давамлаштуридиғанлиқини билдүрди. Қәсәм бериш мурасимға әтрапидики иран, қазақистан, таҗикистан, русийә , түркийә қатарлиқ дөләтләрниң президентлири вә баш министирлири қатнашқан. Хитай тәрәп хәлқ қурултийиниң муавин мудири исмаил әмәтни әвәткән. (Үмидвар)