Heptilik xewerler (17-marttin 23-martqiche)

Muxbirimiz irade
2018.03.23
erkin-asiya-radiosi-yengi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

30 “Hijretchi” ni pash qilghan amanliq mudirining 5 qérindishi qamaqqa élin'ghan

“Yépiq terbiyelesh” lagérigha adem apirishta aktip rol éliwatqan bir amanliq mudirining uruq-tughqanliridin 5 kishining “Terbiyelesh” te ikenliki ashkarilandi.

Ghulja shehirining bayanday yézisigha qarita élip barghan yépiq lagérlar heqqidiki éniqlashliri dawamida, lagérlargha adem apirishta aktip rol éliwatqan bir amanliq mudirining uruq-tughqanliridinmu 5 kishining “Terbiyelesh” te ikenliki ashkarilandi.

Bayan qilinishiche, mezkur amanliq mudiri öz kentide hijret qilishqa teyyarliq qiliwatqan 3 kishining ehwalini saqchilargha melum qilghan. Saqchilarning bu yip uchigha asasen délo tekshürüshi netijiside bayandayda hijretke teyyarliq qiliwatqan 30 kishini tutqun qilip bir qismi qamaqqa kesken, köp qismi yépiq lagérgha yollan'ghan.

Mezkur amanliq mudiri bu xizmiti üchün ikki qétim mukapatlan'ghan, emma “Yépiq terbiye” dolqunida uning bu körsetken xizmiti étibargha élinmighan. Uning aka-ukilirining we ayalining qérindashlirining perzentliridin bolup 5 kishi “Terbiyelesh” ke ekétilgen.

15-Nöwetlik Uyghur yashlirini terbiyelesh kursi axirlashti

16-Marttin 18-martqiche norwégiyening oslo shehiride 3 kün dawamlashqan 15-nöwetlik Uyghur yashlirini kishilik hoquq, démokratiye, qanuniy bilimler bilen terbiyelesh kursi netijilik axirlashti.

Bu qétimqi kursqa norwégiye, amérika, kanada, shiwétsiye, en'gliye, gérmaniye qatarliq ellerdin kelgen 60 dek yash Uyghur siyasiy aktipliri, kishilik hoquq teshkilatlirining wekilliri, yawropa parlaménti xadimliri we her sahe mutexessisliri qatnashti.

Kursqa qatnashqan yashlargha xelq'ara kechürüm teshkilatining xizmetliri, norwégiyediki tibet we Uyghur teshkilatlirining pa'aliyetliri, wakaletsiz milletler teshkilatining xelq'aradiki pa'aliyetliri tonushturuldi we Uyghur milliy dawasini ünümlük tereqqiy qildurushning türlük yolliri ögitildi.

Türkiyediki Uyghurlar “Milletchi heriket partiyesi” ning qurultiyigha qatniship xitaygha naraziliq bildürdi

Türkiyediki Uyghurlar20- mart küni türkiyediki chong partiyelerning biri bolghan “Milletchi heriket partiyesi” ning 12-nöwetlik qurultiyigha qatnashqan. Türkiyening jay-jayliridin kelgen 500 neperdek Uyghur enqerediki bu zor kölemlik qurultayda Uyghurlarning weziyitini anglatqan.

“Milliyetchi heriket partiyesi” ning bashliqi dölet baghchéli échilish nutqi sözligende “Qeshqerge salam yollaymen!” dégen. “Milliyetchi heriket partiyesi” istanbul shöbisining mes'uli mustafa dikkatli ependi bu qurultayning Uyghurlar bilen türk qérindashlirining dostluq ornitishi üchün yaxshi purset bolghanliqini bildürgen.

Qurultaygha qatnashqan Uyghurlar ichide ayali we anisi “Terbiyelesh lagéri” da tutup turuluwatqan abduraxman hesenmu bar bolup, u qurultay jeryanida in'glizche, erebche, türkche yézilghan 700 parche waraqche tarqatqan.

Ghulja bayandayda zéhni ajiz henipe kérimmu yépiq lagérda “Terbiyelenmekte”

Ghulja shehirining bayanday yézisida bu yil 35 yashqa kirgen, zéhni ajiz henipe kérimmu bir aydin béri ghulja shehiridiki atalmish “Terbiyelesh merkizi” de tutup turulmaqta.

Kent amanliq mudiri özlirining henipe kérimning zéhni ajizliqidin xewiri barliqini, saqchilarning henipe kérimni tutushta uning salametlik ehwali bilen hésablashmighanliqini éytti. Weziyettin xewerdar kishilerning bayan qilishiche, “Yépiq terbiye” dolquni jinayi qilmishqa emes, belki milliy kimlikke qaritilmaqtiken. Shunga henipe kérim zéhni ajiz bir ayal bolsimu, lékin umu bu lagérning chétide qalalmighan.

Uyghur aptonom rayonida dawam qiliwatqan “Yépiq terbiye” dolqunida 1980‏-we 1990‏-yilliri tughulghan yashlarning xitay da'iriliri teripidin “Xeterlik ewlad” dégen nam bilen qara tizimlikke kirgüzülgenliki we mushu yillarda tughulghan kishilerning omumyüzlük halda “Terbiyelesh” nishani qiliniwatqanliqi ashkarilandi.

Oslodiki “Nobél erkinlik sariyi” da Uyghurlarning nöwettiki weziyitidin melumat bérildi

16-Mart küni, norwégiye paytexti oslodiki “Nobél erkinlik sariyi” da “Sherqiy türkistanning nöwettiki weziyitidin melumat bérish” namliq yighin ötküzüldi.

Yighin'gha d u q rehberliri, norwégiye parlaméntining bir qisim ezaliri, rafto kishilik hoquq fondi wekilliri, norwégiyediki kishilik hoquq teshkilatlirining xadimliri, norwégiye Uyghur komitétining ezaliri, norwégiyediki Uyghur jama'iti we d u q ning “Kishilik hoquq, démokratiye, qanuniy bilimler boyiche terbiyelesh kursi” gha kelgen Uyghur yashliri bolup köp sanda kishi qatnashqan.

Yighinda söz alghan kishiler, norwégiye hökümiti we xelqini xitay hökümitining Uyghurlargha séliwatqan zulumlirigha süküt qilmasliqqa chaqirghan. Yighinda söz qilghan norwégiye parlaméntining ezalirimu Uyghurlar bu heqtiki pikirlirini otturigha qoyup, xitay hökümiti Uyghurlargha yürgüzüwatqan éghir bésim siyasitini tenqid qilghan.

Muhajirettiki Uyghur yashliri Uyghur dawasida yéngi ümidlerni parlatti

15-Mart küni dunyaning herqaysi jaylirida birla waqitta ötküzülgen Uyghur xanim-qizlirining “Bir awaz, bir qedem” naraziliq namayishida muhajirettiki Uyghur yashliri özlirining Uyghur dawasigha bolghan pidakarliqi we xitay hökümitige bolghan ghezep-nepritini emeliy herikiti arqiliq namayan qildi. Shuning bilen birge, muhajirettiki Uyghur dewasida izbasarlarning toluqlinip méngiwatqanliqini dunyagha namayan qildi.

Uyghur pa'aliyetchiler bu heqte söz qilip, “Yashlarning bu qeder aktipliqi Uyghur dawasining üzülüp qalmaydighanliqidin bésharet béridu,” dédi.

Melum bolushiche, Uyghur yashliridin nöwette chet'ellerde alaqidar kesiplerde oquwatqanlarmu belgilik sanni teshkil qilidiken. Her sahe kishiliri Uyghur dawasining kéyinki iz basarlirining zor netijilerni qolgha keltürüshige tilekdashliq bildürmekte.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.