Heptilik xewerler (11-noyabirdin 17-noyabirghiche)

Muxbirimiz eziz
2017.11.17
erkin-asiya-radiosi-yengi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

Dunya Uyghur qurultiyining 6-nöwetlik pewqul'adde qurultiyi ghelibilik ötküzüldi

Dunya Uyghur qurultiyining 6-nöwetlik wekiller qurultiyi 10-noyabirdin 12-noyabirghiche gérmaniyening myunxén shehiride ötküzüldi. Dunyaning herqaysi jayliridin kelgen 120 din artuq wekil bu qétimqi qurultaygha qatnashti.

Bu qétimqi qurultayda Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim d u q ning aliy rehbiri, dep élan qilindi. Dolqun eysa d u q ning re'isi bolup saylandi.

D u q ning yéngidin saylan'ghan rehberlik qatlimidikiler qurultayda söz qildi hemde özlirining birlik we ittipaqliq rohi bilen xizmet qilip, Uyghur milliy dawasini bir yéngi pellige élip chiqishqa tirishidighanliqini bildürdi.

Medeniyet saheside “Qizil teshwiqat” jiddiy dawam qilmaqta

Yéqinda “Shinjang téléwiziyesi” ning Uyghurche bölümi ishlep tarqatqan “Meshrep” programmisining 180-sani qoyuq “Qizil teshwiqat” mezmuni bilen tolghanliqi üchün Uyghur jama'itining küchlük naraziliqigha duch keldi.

Melum bolushiche, Uyghurlarning qedimiy medeniy mirasliridin bolghan “Meshrep” yighilishi xelq arisidiki ammiwi köngül échish pa'aliyiti hésablinidu. Emdilikte xitay hökümitining mushundaq bir sen'et sheklinimu siyasiylashturmaqchi bolushi Uyghur medeniyet-sen'itining qandaq qismetlerge duch kéliwatqanliqini körsitip bermekte.

Uyghur ziyaliyliri bu heqte pikir qilip, bu xildiki “Uyghur sen'itini qizillashturush” urunushining Uyghur sen'itige qaritilghan buzghunchiliq ikenlikini körsetti.

Uyghur yash hüseyin imintoxtining qismiti chet'ellerdiki Uyghur sodigerlerni wehimige salmaqta

Türkiyede soda qiliwatqan Uyghur yash hüseyin imintoxti b d t ning dubey shehiridiki musapirlar ishxanisigha panahliq tilewatqan mezgilde dubey saqchiliri uni qolgha alghan.

Melum bolushiche, hüseyin qolgha élinishtin ilgiri uning özimu xitay hökümiti tarqatqan özini tutush heqqidiki xelq'araliq buyruqtin xewerdar bolghan iken.

Hüseyinning ayali bu heqte melumat bérip, hüseyinning ilgiri jéngjuda aliy mektepte oqughanliqini, shu mezgillerde ürümchidin kelgen saqchilarning uni köp qétim izdep, uning ilgiriki diniy bilim alghan tarixini sürüshte qilghanliqini, shuning bilen awarichilikke uchrashtin qorqup türkiyege chiqip ketkenlikini bayan qildi.

Gödekler Uyghur diyarida dawamlishiwatqan “Siyasiy” tutqunning éghir derdini tartmaqta

Muxbirlirimizning ehwal éniqlashliri dawamida Uyghurlar diyarida ewj éliwatqan siyasiy heriketler jeryanida bir qisim a'ililerde ata-anilarning tengla élip kétilgenliki, buning bilen özining hajitidin chiqish iqtidari bolmighan bezi gödek balilarning pütünley qaranchuqsiz qéliwatqanliqi melum boldi.

Toqquzaq nahiyesidiki er-ayal siyasiy mehbusning qaranchuqsiz qalghan on yashliq késel qizi, istanbulda sergerdan bolup turuwatqan 14 yashliq hezret'éli ömer qatarliqlar ene shu xil qaranchuqsiz balilarning tipik misalliridur.

Muxbirimizning ehwal igilishi jeryanida toqquzaq nahiyisi bulaqsu yézisining özidinla 2500 din artuq kishining siyasiy sewebtin oxshash bolmighan qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliqi ashkarilandi.

Herqaysi ellerde “Sherqiy türkistan jumhuriyiti küni” ni xatirilesh pa'aliyetliri ötküzüldi

Her yili 12-noyabirni muhajirettiki Uyghurlar zor daghdugha bilen tebrikleydu. Chünki bu künde Uyghurlarning yéqinqi zaman tarixidiki ikki qétimliq “Sherqiy türkistan jumhuriyiti” dunyagha kelgen.

Türkiyediki “Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti” uyushturghan pa'aliyette ikki qétimliq “Sherqiy türkistan jumhuriyiti” üchün hayatini teqdim qilghan shéhitlarning rohigha du'a qilindi.

Bu yilmu dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar bu bayramni qizghin tebriklidi. Shiwétsiye, norwégiye we qirghizistandiki Uyghurlarmu bir yerge jem bolup, “Istiqlal marshi” sadaliri ichide bu xatire künni qutlidi.

Uyghur til-yéziqi we medeniyiti xelq'ara yighinlarda muhim téma boldi

Istanbuldiki Uyghur akadémiyisi bilen ibin xaldun uniwérsitéti birlikte uyushturghan “Uyghur medeniyiti tetqiqati” témisidiki ilmiy muhakime yighini 11-noyabirdin 12- noyabirghiche dawam qildi.

Bu qétimqi yighinda alimlar nuqtiliq qilip ottura asiya tarixida Uyghurlarning medeniyet saheside bayraqdarliq rol oynighan xelqlerning biri ikenlikini, shuningdek Uyghur tilining ottura asiya medeniyet sahesige qandaq tarixiy töhpilerni qoshqanliqi heqqide ilmiy muhakime yürgüzdi.

Yighin'gha qatnashqan mutexessisler bu heqte pikir qilip, Uyghur tili we medeniyiti Uyghurlar diyarida qattiq teqibge duch kéliwatqan bir peytte mushundaq bir yighinning échilishining zor ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.