Heptilik xewerler (20 - öktebirdin 26 - öktebirgiche)

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

D u q re'isi rabiye qadir xanim gérmaniyini ziyaret qildi

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi, Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim bir heptidin buyan gérmaniyining myunxén, bérlin we hamburg qatarliq sheherlerde pa'aliyetler élip bérip, gérmaniyining siyaset, medeniyet, neshiriyat we insan hoquqi sahesidiki munasiwetlik erbablar bilen uchrashqandin sirt yene gérmaniye we pütün yawropa ittipaqi xaraktérliq metbu'at organlirining muxbirlirining ziyaritini qobul qilip, ulargha Uyghurlarning duch kéliwatqan türlük mesililiri heqqide melumat berdi.

21- Öktebir küni hamburgda ötküzülgen Uyghur medeniyitige a'it pa'aliyet gewdilik bolup, bu pa'aliyet Uyghurlarning tarixi, medeniyiti, naxsha-usullirini hemde Uyghurlarning ijtima'iy-siyasiy ehwalini tonushturushni öz ichige alghan üch bölekke bölüp élip bérildi.

Rabiye qadir xanimning qarishiche, Uyghur siyasiy dewasini yawropa ittipaqining siyasiy sehnisige élip chiqip, uni amérikidiki pa'aliyetler bilen birleshtürgende, Uyghur mesilisini xelqaralashturushta téximu zor netijilerni qolgha keltürgili bolidu. Rabiye qadir xanim bu ziyariti heqqide toxtilip, zor netijilerni qolgha keltürgenlikini bildürdi.

Sabiq sowét ittipaqining Uyghur razwétchiki meshur roziyéwning " Uyghur zéminida" namliq kitabi neshir qilindi

Sabiq sowét ittipaqining 30-40-yillarda Uyghur éligha ewetilip, shéng shisey we xoja niyaz hajim qatarliqlarning yénida meslihetchilikke sélin'ghan, 1945-46-yilliridiki milliy azadliq inqilab dewride qaytidin chöchekke chüshürülüp, tarbaghatayning mu'awin walisi bolghan meshur roziyéwning 80- yillarda almatada yézip qaldurghan eslimisi " Uyghur zéminida" yéqinda qazaqistanda Uyghur tilida neshir qilinip tarqitildi.

Meshur roziyéw 30-yillarda mensur ependi, 40-yillarda abdulla ramazanow dégen namlar bilen Uyghur élida pa'aliyet qilghan bolup, 1946- yili almatagha qaytqandin kéyin " weten oghli" dégen texellus bilen sowét ittipaqining Uyghur éligha qaratqan teshwiqat-neshriyatchiliq xizmetliri bilen shughullan'ghan. Meshhur roziyéw 80- yillarda wapat bolushtin ilgiri bir qanche roman, tarixiy kitab we köpligen maqalilarni hemde ruschidin terjime qilghan eserlirini neshir qildurghan idi.

"Uyghur zéminida " uning sowét hökümitidin xupiyane yézip qaldurghan qol yazmisi bolup, u wapat bolup, 20 yildin kéyin yoruq kördi.

Teywende ottura asiya tetqiqati boyiche ilmiy muhakime yighini échildi

7-Nöwetlik xelq'araliq ottura asiya tetqiqat yighini teywen chingyün téxnika uniwérsitétida chaqirildi. Teywen chingyün téxnika uniwérsitéti ottura asiya tetqiqat merkizi teripidin chaqirilghan bu ilmiy muhakime yighinigha rusiye, qazaqistan, mongghuliye, özbékistan we türkiye qatarliq döletlerdin bolup 33 mutexessis qatniship ilmiy maqalilirini oqup ötken.

Bu yighinda Uyghur mutexessisliridin türkiyidiki haji teppe uniwérsitétining oqutquchisi doktor erkin ekrem qatniship, Uyghurlar mesilisi heqqide maqale oqughan, uning bu maqalisi yighin ishtirakchilirining qizghin alqishi we yuqiri bahasigha sazawer bolghan.

Ottura asiya tetqiqat merkizining mes'uli, teywenning ottura asiya bilen bolghan hemkarliq munasiwetlirini qoyuqlashturushni arzu qilidighanliqini bildürgen.

Xitay ikkinchi chong néfit, tebi'iy gaz turubisi qurushqa 13 milyard 600 milyon dollar meblegh saldi

Birleshme agéntliqining peyshenbe xongkongdin tarqatqan xewiridin melum bolushiche, xitaydiki eng chong néfit hem tebi'iy gaz guruhi bolghan xitay néfit, tebi'iy gaz hessidarliq cheklik shirkiti gherbiy shimalda yene ikkinchi chong néfit gaz turuba qurulushi yasash üchün 102 milyard yüen yeni 13 milyard 600 milyon dollar meblegh salghan.

Mezkur ikkinchi gaz turubisi Uyghur élidin bashlinip, xitayning ichkiri ölkilirige tutishidu. Bu xitayning tarimning gazini sherqqe yötkesh pilanining bir qismi bolupla qalmastin belki, türkmenistan, özbékistan we qazaqistanlardin alidighan gazlarni toshushqimu ishlitidighan pilanining bir qisimidur.

Amérika mongghuliyige yardem berdi

22-Öktebir küni mongghuliye prézidénti nambarin énkbayar amérikigha élip barghan resmiy ziyariti jeryanida paytext washin'gtonda prézidént bush bilen körüshüp, ikki dölet hemkarliq munasiwetliri heqqide pikir almashturdi hemde amérikining yéqinqi besh yil ichide 285 milyon dollar yardimige érishish imkaniyitige ige boldi.

Mongghuliye amérika hökümitining " yéngi esirdiki wezipiler layihisi" dep atalghan programmisi boyiche yuqiridiki yardemge érishken 15 döletning birige aylan'ghan bolup, mongghuliye prézidénti bu yardemning mongghuliyining kembeghelchilikni azlitishida zor roli bolidighanliqini hemde amérika-mongghuliye munasiwetlirining yéngi basquchining bashlan'ghanliqini bildürgen.

"Amérika awazi radi'osi" ning özbék muxbiri öltürüldi

" Amérika awazi" radi'osining qirghizistandiki muxbiri özbék millitidin bolghan elishir so'itow charshenbe küni osh shehiride namelum ademler teripidin étip öltürülgen. Bu weqe amérika terepning naraziliqini qozghighan bolup, amérika terep qatilni éniqlap tépishni telep qilghan. Qirghizistan prézidénti qurmanbék baqiyéw déloni éniqlashni nazaret qilidighanliqini bildürgen.

Özbék öktichilirining éytishiche, 26 yashliq elishir so'itow oshta "siyaset" namliq gézit chiqirip, uni özbékistan'gha kirgüzgen hemde bir qanche xewer agéntliqlirining muxbiri bolup, özbékistandiki weziyet heqqide uchurlarni tarqitip turghanliqi üchün tashkent da'iriliri uni yaman körgen iken. (Ümidwar)