Heptilik xewerler (17 - noyabirdin 23 - noyabirghiche)

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Rabiye qadir xanim yéngi maqale élan qildi hem yaponiye ziyaritini dawamlashturmaqta

Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim özining yaponiyige qaratqan uch heptilik ziyaritini mol mezmunlar bilen dawamlashturmaqta hemde u 22-noyabir küni yaponiyining osakadiki ayallar pa'aliyet merkizide hökümet xadimliri we ayallar ishlirigha munasiwetlik erbaplargha nutuq sözlidi shuningdek nara shehiridiki yipek yoli muzéyini ziyaret qilghan.

Rabiye qadir özining yaponiyide ziyaret qiliwatqan waqitlirida béyjing rehberlirining Uyghurlargha bergen aptonomiye wedilirige shuningdek olimpik yighinini échishni qolgha keltürüsh üchün xelq'ara jem'iyetke bergen wedilirige wapa qilmighanliqini sherhileydighan " Uyghurlarning peryadi" namliq maqalisini yazghan bolup, 22-noyabir küni bu maqale amérikining "Wall Street Journal" gézitide maqale élan qilindi.

Rabiye xanim bu maqaliside yéqinda xitay da'irilirining qeshqerde besh neper Uyghurgha ölüm höküm qilghanliqini misal qilip körsitip, xitay da'irilirining özlirining milliy we kishilik hoquqliri üchün küresh qilghan Uyghurlarni qattiq jazalawatqanliqini tenqid qildi.

Albaniyide yashawatqan adil shwétsiyige kélip siyasiy panahliq tilidi

Gu'antanamo türmisidin qoyup bérilip albaniyige orunlashturulghan besh Uyghurning biri bolghan adil abdulhekim 18 - noyabir küni kechte shwétsiyige yitip keldi hemde shwétsiyide yashawatqan hedisi kewser xanim we uning a'ilisi bilen jem boldi.

Adil abdul hekim uni kütüwélish üchün ayrodromgha uning shwétsiyide yashawatqan achisi kewser xanim a'ilisi, shwétsiyide yashawatqan Uyghur jama'iti, gu'antanamo türmisidiki Uyghurlarning birdin bir adwokati bolghan sabin wélit hemde shwétsiye téléwiziyisining muxbirliri chiqqan. Uchurlardin qarighanda, adil abdul hékimge shwétsiye hökümiti uning shwétsiye xélsinki insan heqliri komitétining yighinigha qatnishish üchün töt künlük wiza bergen.

Adil abdul hékimning tunji qétim albaniyidin sirtqa chiqip, xelq'araliq yighin'gha qatnishi metbu'atlar we insan hoquqi teshkilatlirining qiziqishini qozghighan. Nöwette, adil abdul hakimning shwétsiyide siyasiy panahliq tiligenliki heqqide xewer tarqalghan.

Rusiyide sherqiy türkistan jumhuriyiti heqqidiki yéngi kitab chiqti

Yéqinda qazaqistanliq rus zhurnalist wadim obuxowning " alte impériyining shinjang üchün élishishi " namliq kitabi moskwada neshir qilin'ghan bolup, bu eserde 1944-1949-yillirida sowit ittipaqi, amérika, en'giliye qatarliq döletlerning Uyghur élidiki toqunushliri, stalinning qandaq qilip, sherqiy türkistan jumhuriyitini qurban qilghanliqi qatarliq mesililer arxiplar asasida yorutulghan

Sowét ittipaqi yimirilgendin kéyin, bir qisim rus tarixchiliri we zhornalistliri sabiq sowét ittipaqining échiwétilgen arxipliri arisidin sowét ittipaqining 20 - esirning aldinqi yérimida Uyghurlarning milli azadliq inqilablirigha tutqan pozitsiyisi jümlidin sowét hökümitining 30 - we 40 - yillarda meydan'gha kelgen ikki sherqi türkistan jumhuriyitining teqdirige munasiwetlik pa'aliyetliri heqqidiki ilgiri mutleq mexpiy dep höküm qilin'ghan arxip matériyallirini bir-birlep qézip chiqip, ularni öz maqaliliri we mexsus kitabliri arqiliq yorutushqa bashlidi.

Alataw chégra éghizi nahiye derijilik sheher bolmaqchi

Shinxu'a agéntliqining 20 - noyabir küni xewer qilishiche, xitay hökümiti Uyghur éli bilen qazaqistanning chégrisi bolghan alataw éghizini nahiye derijilik chégra shehri qilishqa tereddut qilmaqta. Alataw chégra bashqurush komitéti, yuqiri derijilik munasiwetlik da'irilerge alatawni nahiye derijilik sheher qilip qurushni iltimas qilghan.

Nöwette, alataw éghizi arqiliq néfit aqquzush turubiliri we tomur yol ötidu. Bu xitayning ottura yawro asiyadin kirgüzidighan énérgiyisining eng chong tögini shuningdek qatnash tüginidur.

Pilan boyiche alataw sheher da'irisi 27.65 Kwadrat kilométir etrapida qurulmaqchi bolup, yéqinqi yillardin buyan alatawning barghanche éship bériwatqan import ‏- ékisport süritige mas halda, chégra etrapida 300 dek shirket hem orunlar qurulghan. Nopusi 30 minggha yetken.

Bakuda türk dunyasi qurultiyi chaqirildi

17-19- Noyabir künliri ezerbeyjanning paytexti baku shehiride türkiy döletliri we jem'iyetlirining 11-qétimliq dostluq, qérindashliq we hemkarliq qurultiyi chaqirildi. Mezkur qurultaygha ezerbeyjan prézidénti ilham eliyéw sahibxanliq qilghan bolup, buninggha yene türkiye bash ministiri rejep tayip erdoghan we sabiq türkiye prézidénti sulayman démirel qatarliq her qaysi türk döletlirining yuqiri derijilik rehberliri ishtirak qilip söz qilghan.

Qurultaygha 30 dölettin kelgen 1500 din artuq adem qatnashqan. Qurultaygha Uyghur wekillirimu qatniship, Uyghurlar mesilisini tonushturghan.

Tayip erdoghan we sabiq türkiye prézidénti sulayman démirel türkiy xelqlirini birleshtürüsh mesililirini otturigha qoyghan bolup, bu qétim türkiy jumhuriyetler dölet bashliqlirining sékirtariyatini tesis qilish qarar qilindi. Nöwette, türkiy xelqler birlishishning yéngi yollirini izdimekte, türkiy milletlerning birlishishige tarixtin buyan xitay bilen rusiyining qet'iy qarshi turup kéliwatqanliqi melum.

Ikki neper özbék diniy mehbus qéyin‏ - qistaq astida öltürülgen

Xewerlerdin qarighanda, yéqinda özbékistan hökümiti teripidin pa'aliyiti cheklen'gen islamiy guruppilarning biri bolghan xizbil - teqrir teshkilatining ezasi dégen guman bilen qolgha élin'ghan 2 özbék yash öltürülgen.

Nöwette, perghane wadisida xizbul -teqrir teshkilatining pa'aliyetlirining küchiyiwatqanliqi heqqide türlük uchurlar mewjut bolsimu, biraq diktatorluq bilen tenqid qiliniwatqan hem bu qétim yene öz prézidéntliq namzitini körsetken islam kerimof hökümitining öktichilerge türlük usullar bilen zerbe bériwatqanliqi eyiblenmekte. (Ümidwar)