Heptilik xewerler ( 1 - dékabirdin 7 - dékabirghiche)

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Rabiye xanim "birla inqilab - yawropa üchün zorawansiz layihe‏ - libéralliq " yighinigha qatnashti

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi, Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 6-dékabir küni bélgiyige yétip kélip, yawropadiki radikallar partiyisi bilen yawropa ittipaqi parlaméntidiki bir qisim partiyiler birliship uyushturghan "birla inqilab - yawropa üchün zorawansiz layihe‏ - libéralliq" namliq yighin'gha qatnashti hemde yawropa parlaménti ezaliri we herqaysi partiye guruhlarning rehberliri bilen körüshüp ular bilen Uyghur mesilisi heqqide söhbet élip bardi.

Rabiye qadir xanimgha yighinda söz qilip, xitay da'irilirining Uyghurlarning kishilik hoquqi, emgek hoquqi, medeniyet we ma'arip hoquqi qatarliq türlük hoquqlirigha dexli terüz qiliwatqanliqini sistémiliq pash qilip, yawropa partiyilirini Uyghurlargha yardem bérishke chaqirdi.

Chégrisiz muxbirlar mukapati parizhda tarqitildi

Shitabi fransiyining paytexti parizhgha jaylashqan chégrisiz muxbirlar teshkilati 5-dékabir küni özining 16-qétimliq mukapatini tarqatti. Bu mukapat 2007 ‏- yil ichide, axbarat erkinliki saheside zor tesir peyda qilghan shexs we orunlargha bérildi. Mukapatqa érishkenler ichide, nöwette béyjingda nazaret astida yashawatqan xitay kishilik hoquq pa'aliyetchiliridin xu jiya we uning ayali zéng jingyenmu bar.

Chégrisiz muxbirlar teshkilatining bu yilliq mukapati kolléktip türi boyiche, norwigiyidiki démokratik bérma awazi téléwiziye istansisi bilen iraqtiki axbarat erkinlikini közitish teshkilatigha bérildi. Shexsler türi boyiche yene, misirliq siyasiy öktichi kerim amirghimu mezkur mukapat bérildi.

Xu jya uzun yillar eydizni tosushni oz ichige alghan kishilik hoquq pa'aliyetliri bilen shughullan'ghan bolup, bir qanche qétim qolgha élin'ghan. Bu qétim u mukapatni özi tapshuriwalalmighan bolup, u 5-aydin bashlap, oz qorosida nezerbend astida turghan

Perhat haji qirghizistan ali kéngishige namzat qilip körsitildi

Qirghizistanning yéngi asasiy qanuni boyiche ötküzülidighan parlamént saylimi pa'aliyiti dawamlashmaqta. Uchurlardin qarighanda, yéngi qanun boyiche qirghizistandiki bir qisim milletlerningmu öz namzatlirini parlaméntqa kirgüzüsh salahiyiti bolidiken.

Shu qatarda Uyghurlardin perhat haji tlénbayéf oz namzatliqini körsetken. 4 - Dékabir küni qirghizistan Uyghur ittipaqi hey'etliri bishkekte yighin échip, perhat haji tlénbayéfning qirghizistan ali kéngishige namzat qilip körsitilgenliki munasiwiti bilen pütün qirghizistan Uyghurlirini 16 - dékabir qirghizistanda ötküzilidighan saylamda perhat hajining parlamént ezaliqi üchün bélet tashlashqa seperwer qilishni qarar qildi.

Qirghizistan musteqil bolghanda, Uyghurlardin bir kishi parlamént ezasi bolghan, kéyin bu purset qoldin ketken idi.

Maralbéshi we yéngisar nahiyisidin 12 neper Uyghur déhqan gazdin zeherlinip qaza qildi

5‏- Dékabir küni maralbéshi nahiyisining shamal orman meydanidiki dalagha tikilgen chédir ichide gazdin zeherlinish hadisisi körülüp, 12 kishi qaza qilghan, 2 kishi qutquzuwélin'ghan.

Xitay axbarat wasitiliri zeherlinip ölgen we yarilan'ghan kishilerning millet terkibi heqqide héch néme yazmighan bolsimu, biraq intérnét torlirida ularning turmushini qamdiyalmighan, ishsiz Uyghur déhqanliri ikenliki, ularning doriliq ösümlük chüchük buya yighish bilen shughullinish jeryanida bu hadisige yoluqqanliqini inkas qilishqan. Lékin, hazirche hökümet terepning ularning axiretlik ishliri mesiliside qandaq chare qollan'ghanliqi heqqide xewer tarqitilmidi.

Amérika - xitay aliy rehberliri teywen mesilisini muzakire qildi

Xitay dölet re'isi xu jintaw 6 ‏- dékabir küni amérika prézidénti jorj bush bilen téléfon arqiliq söhbetliship, teywen mesilisi heqqide toxtaldi. Söhbet jeryanida xu jintaw bushqa " :teywen mesilisini bir terep qilishqa mahir bolush, amérika we xitay munasiwitining muqim we saghlam tereqqi qilishigha kapaletlik qilishqa biwaste munasiwetlik" dégen.

Prézidént bush bolsa xu ning sözige jawaben ": amérika - xitay munasiwiti intayin muhim, amérika terep bu mesilige alahide köngül bölidu, amérika junggo bilen teywen mesilisi üstide hemkarliqni saqlaydu" dep bildürgen.

Teywen mesilisi amérika-xitay munasiwetliridiki eng nazuk mesile bolup, xitay terep, teywenning musteqilliq élan qilsila, herbiy heriket qilidighanliqini tehdit qilip kelmekte. Biraq, 5-chésla béyjingda échilghan amérika bilen xitay otturisida diplomatik munasiwet ornitilghanliqining 28 yilliq xatire yighini sabiq amérika prézidénti jimi kartér söz qilip, bezi mexpiyetlik tüsidiki mesililerni otturigha qoyup, amérikining teywenni qoral bilen teminlishining shu waqittiki mexpiy kélishim asasida dawamlishiwatqanliqini bildürgen idi.

Ressam abdukérim eysa italiyide ressamlar körgezmisige qatnashti

Qazaqistandiki ataqliq Uyghur ressami abdukérim eysa, yéqinda italiyide ötküzülgen dunyadiki ataqliq ressamlar körgezmisige qatnashqan bolup, uning resimliri shuningdek uning, eserliri bu körgezmige qoyulghan tunji Uyghur bolushi, körgezmige qatnashqanlarning alahide diqqitini tartqan hemde ularning alqishigha érishken.

Hazir qazaqistan, qirghizistan, özbékistan we rusiye qatarliq döletlerde yashaydighan Uyghur ressamlirining " ming öy" namliq bir jem'iyiti mewjut bolup, bu ressamlar oz ijadiyetliri arqiliq Uyghur medeniyitini tonushturushqa muhim hesse qoshmaqta.

Qazaqistan yawropa bixeterlik we hemkarliq teshkilatining re'is döliti bolidu

Qazaqistan sabiq sowét ittipaqidin ayrilip chiqqan döletler ichide birinchi qétim 2010 - yili yawropa bixeterlik we hemkarliq teshkilatining re'isi bolidu. Bu qarar yéqinda ispaniyining madrid shehride ötküzülgen yawropa bixeterlik we hemkarliq teshkilatigha eza döletlerning yighinida élin'ghan. Perghane agéntliqining uchuridin qarighanda, re'islik wezipisining möhliti bir yil bolidiken.

Qazaqistanning mezkur abroyluq teshkilatqa re'islik qilishining ottura asiya rayonining tereqqiyati we démokratik özgirishi üchün zor paydiliq ikenliki bildürülmekte. (Ümidwar)