Heptilik xewerler (22 - dékabirdin 28 - dékabirghiche)

Qirghizistan parlaméntigha bir neper Uyghur eza boldi

Ötken heptide ötküzülgen qirghizistan aliy kéngeshning parlamént saylimida prézidént qurmanbék baqiyéfning "aq jol" partiyisi ghelibe qilip, parlaménttiki mutleq köp sanni igilidi hemde hökümet qaytidin teshkillinip, bash ministir we bir qisim ministirlar wezipige teyinlendi.

Qirghizistanliq Uyghur tijaretchi perhat haji bu qétim qirghizistan parlaméntigha eza bolghan. Bu qirghizistan Uyghurliri köp xushal qilghan bolup, Uyghurlar perhat hajidin zor ümidlerni kütken. Qirghizistan parlaméntida deslepki chaghlarda bir neper Uyghur eza bolghan bolup, yéqinqi on yillardin buyan Uyghurlarning bu arzusi emelge ashmay kelgen idi.

Perhat haji özining parlamént ezaliq salahiyitidin paydilinip, Uyghur xelqi üchün qolidin kélishiche xizmet qilidighanliqini bildürgen.

Uyghur élide din'gha ishenmeydighanlarni xizmetke tallash telep qilin'ghan

Munasiwetlik erbaplarning inkas qilishiche, yéqinda Uyghur aptonom rayoni da'irilirining her qaysi wilayetlerdiki munasiwetlik organlargha chüshürgen bir höjjitide, idare ‏- jem'iyetlerge téxnik yaki xizmetchi xadimlarni qobul qilghanda din'gha ishenmeydighan, diniy pa'aliyetlerge qatnashmaydighan kishilerni tallashni telep qilin'ghan.

Xitay da'iriliri emeliyette, bundaq ölchemni uzundin buyan her xil shekilde qollinip kelgen bolup, hökümet partiye organliri, mektep we bashqa jaylardiki ishchi-xizmetchiler hemde oqutquchi-oqughuchilargha qaritilghan dinsizliq terbiyisini kücheytish muhim xizmet nuqtiliridin bolup kelgen idi.

Uyghur yéziliridin her yili 300 ming kishini yötkimekchi

Xitay axbarat wastilirining xewirige qarighanda,12- dékabir axirlashqan Uyghur aptonom rayonluq 7- nöwetlik komitétining 5 - omumiy yighinida Uyghur élining jenubidiki ikki wilayet we bir oblast tewesidiki yézilarda 1milyon 300 ming déhqan‏ - charwichigha téxnika terbiyisi élip bérip "bir a'ilidin bir kishini ishqa orunlashturush" siyasitini emeliyleshtürüsh tekitlen'gen.

Tengritagh torida bérilgen xewerde ashkarilinishiche, xitay Uyghur élide "11- besh yilliq" pilanning kéyinki mezgilde Uyghur yézilirida "her yili izchil halda 300 ming kishini yötkep ishqa orunlashturushqa kapaletlik qilip, yiligha texminen 1 milyon 500 mingdin köprek kishini emgek - mulazimet arqiliq kirim qilishqa" qatnashturushni pilan qilghan.

Közetküchilerning éytishiche, Uyghur qizlirining ichkirige élip bérilishimu, mushu xil siyaset bilen munasiwetliktur. Uyghur közetküchiliri xitay istratégiyichilirining jenubtiki Uyghurlarni xitayning bashqa jaylirigha yötkep, tarim wadisigha téximu köp xitay köchmenlirini orunlashturup, bu jayning milliy we nopus terkibini özgertmekchi dep qarimaqta.

Pakistanning sabiq bash ministiri benezir butto xanim suyiqest bilen öltürüldi

Pakistan xelq partiyisining rehbiri, sabiq pakistan bash ministiri benezir butto peyshenbe küni pakistanning paytexti islam abadning yénidiki lawarpindi shehiride ötküzülgen bir kolléktip pa'aliyet jeryanida namelum kishi teripidin hujumgha uchrap, éghir yarilan'ghan we dawalash ünüm bermey qaza qilghan. Binezer buttoning ölümi pakistan we xelq'ara yüzide zor ghulghula we inkaslarning qozghilishigha seweb boldi.

Pakistan musulmanlar ittipaqining rehbiri nawaz sherip, buttoning ölümining pakistan üchün bir paji'e ikenliki, bu künning pakistan tarixidiki eng zulmetlik kun ikenlikini körsetti hemde prézidént perwiz musherrepni istipagha chaqirdi. Buttoning ölümi amérika siyasiyonliriningmu jiddiy inkasini qozghighan bolup, prézidént bush bu démokratiyige qarshi wehshiylerche heriket dep tekitlesh bilen birge jinayetchilerni tutup qet'iy jazalash kérek dédi.

Butto xanimning ölümi pakistan tarixidiki bir qétimliq paji'elik qestlesh weqesi bolup, uning dadisimu dargha ésilghan idi. Butto xanim yéqinda chet' eldin qaytip kelgendin kéyin, ikki qétim suyiqestke uchrighan bolup, axirqi qétimqisida hayatidin ayrildi.

Qirghizistan prézidénti amérika bazisining dawamliq turidighanliqini bildürdi

Nöwette, qirghizistan siyasetchiliri we puqraliri ichide dawamlishiwatqan bishkektiki amérika herbiy bazisining teqdiri mesilisi heqqidiki talash-tartishlargha nisbeten prézidént baqiyéf, charshenbe küni öz inkasini qayturdi. U, qirghizistan téléwiziyisige bergen bayanatida, "gerche afghanistandiki weziyet körünerlik derijide yaxshilan'ghan bolsimu, lékin yenila bu döletning xelq'ara térrorchiliqning merkizige aylinish éhtimalliqi bar. Shunga bundaq bir éhtmalliqning aldini élish üchün, qirghizistandiki amérika herbiy bazisining mewjut bolup turushi zörür" dégen.

Amérika herbiy bazisi 2001- yili, afghanistandiki talibanlargha qarshi urush bashlan'ghanda qurulghan bolup, mezkur bazining teqdiri mesilisi shangxey hemkarliq teshkilatining yighinlirida hemde amérika we qirghizistan arisida köp qétim muzakire qilin'ghan idi. Amérika qirghizistanning telipige bina'en, bazining kira heqqinimu ashurup östürüp bergen.

Xujintaw bilen putin kérimofni tebriklidi

23- Dékabir küni özbékistanda prézidént saylimi bolup ötti hemde özbékistan prézidénti islam kerimof %88 awaz bilen yene yette yilliq möhlet bilen prézidéntliqqa saylandi. Islam kerimofning üchinchi qétim saylinishi özbék we gherb közetküchilirining diqqitini jelp qildi shuningdek tenqidlirige uchridi.

Biraq, uning eksiche, rusiye prézidénti putin uninggha téléfon qilip, uning qaytidin saylan'ghanliqini tebrikligen shuningdek xitay, malayshiya qatarliq döletlerning közetküchiliri bu saylamning tertiplik bolghanliqini medhiyileshken. Seyshenbe küni xitay dölet re'isi xu jintaw islam kérimofqa tebrik xéti ewetip, uning prézidént bolghanliqini tebriklep, uning bilen dawamliq hemkarlishish arzusini ipade qilghan. (Ümidwar)