Türkiyediki Uyghurlar b d t ni öz mes'uliyitini ada qilishqa chaqirdi

“Dunya kishilik hoquq küni” munasiwiti bilen türkiyediki Uyghurlar, bolupmu yurtidiki uruq-tughqanliri lagérgha tutulup kétilgen Uyghur pa'aliyetchiliridin teshkillen'gen bir munber, 9-dékabir küni istanbul kazli cheshme medeniyet merkizide “Uyghurlar üchün birleshken döletler teshkilatini mes'uliyetke chaqirish” namida chong tiptiki pa'aliyet ötküzdi.
Bu pa'aliyetke türkiyediki kishilik hoquq pa'aliyetchiliri, Uyghur ziyaliyliri, Uyghur we türk puqrawi teshkilatlirining mes'ulliri, zhurnalisitlar, siyasiy partiyelerning wekilliri we a'ile ezaliri lagérgha tutulup kétilgen türkiyediki bir qisim Uyghurlar qatnashti.
Bu pa'aliyetke qedem teshrip qilghan “Iyi” partiyesi istanbul shöbisining bashliqi bughra kawunju xitaygha qayturwétish xewpige duch kiliwatqan Uyghurlar üchün küresh qiliwatqanliqini bildürüp, mundaq dédi:
“Biz xitaygha qayturulush üchün tutqun qilin'ghan sherqi türkistanliqlarning yénida boluwatimiz. Ularning xitaygha qayturulmasliqi üchün küresh qiliwatimiz. Bundin kéyinmu biz silerge oxshash énérgiye we qizghinliq bilen bu küreshni birlikte dawamlashturimiz.”
Mezkur pa'aliyetke qatnashqan aq partiye istanbul shöbisining mu'awin bashliqi yildiz konak süslü ependi söz qilip, mundaq dédi: “Xitaygha oxshash chong bir dölet silerdin qorqiwatidu. Xitay qoruqqanliqi, tutqunlarni yoq qiliwétish imkaniyiti bolmighanliqi we silerning buninggha esla yol qoymaydighanliqinglar sewebidin silerning awazingizni öchürüshke tirishiwatidu. Biz partiyemiz we dölitimizning siyasiti boyiche bu zulumgha qarshi turushni dawamlashturimiz.”
Bu pa'aliyetni uyushturghan pa'aliyetchilerdin jewlan shirmemet ependi ziyaritimizni qubul qilip, mezkur pa'aliyetni orunlashturushning meqsiti we sewebliri heqqide toxtaldi.
Ata-ana we uruq-tughqanliri lagérgha tutulup kétilgen türkiyediki bir qisim Uyghurlar, xitayning Uyghur rayonidiki qirghinchiliq siyasitige qarshi turush meqsitide “Sherqiy türkistan üchün anatoliye sepiri” namliq heriketni teshkilligen, bu jeryanida keng kölemlik imza toplash pa'aliyiti élip barghan idi. Ular “Dunya kishilik hoquq küni” munasiwiti bilen “Sherqi türkistan üchün anatoliye sepiri” pa'aliyiti jeryanida toplan'ghan imzalarni birleshken döletler teshkilatigha ewetip, b d t ning xitayning bu qirghinchiliq siyasitige qarita öz wezipisi we mes'uliyitini ni ijra qilishqa chaqiriq qilidi.
Ziyaritimizni qobul qilghan medine nazimi xanim, imza toplash pa'aliyitining jeryani we birleshken döletler teshkilatini öz mes'uliyitini ada qilishqa chaqiriq qilishning ré'al ehmiyiti heqqide toxtaldi.
“Lagér tutqunliri munbiri” ning wekili mirzexmet ilyas'oghli ependimu ziyaritimizni qubul qilip, birleshken döletler teshkilati we shuninggha oxshash xelq'araliq organlarning Uyghur mesilisige tutqan pozitsiyisining yéterlik bolmaywatqanliqi we Uyghur qirghinchiliqini toxtitish üchün xelq'ara organlarning mes'uliyitini ada qilishi kéreklikini éytti.
Xitay hökümitining Uyghur élida élip bériwatqan qirghinchiliq siyasiti tüpeyli a'ile ezaliridin ayrilip qalghan muhajirettiki Uyghurlar herxil siyasiy we ijtima'iy pa'aliyetler arqiliq, öz awazni dunyagha anglitishqa tiriship kelmekte. Ular türkiyede “Millet nöwette” we “Sherqiy türkistan üchün anatoliye sepiri” qatarliq pa'aliyetlerni teshkillesh arqiliq türkiyede we xelq'arada Uyghur lagér tutqunlirining paji'elik teqdirini anglitip kelmekte.