Xitayning bay weqesi heqqidiki xewerliride ashkarilan'ghan bir qisim ré'alliqlar (1)

Muxbirimiz shöhret hoshur
2015.12.17
charlash-xelq-seperwer-tianshanwang-8.jpg Bay kömürkan hujumchilirini qorshap tutush opiratsiyesidin körünüsh.
ts.cn

Ilshat hesen : görüge élin'ghan 4 yolbashlighuchi qutquzulghan emes, qoyuwétilgen

Xitay 12-ayning 11-küni ürümchide ötküzgen inqilabiy qurbanlarni xatirilesh murasimida bay kömürkan hujumchilirini qorshap tutush opiratsiyeside ölgen mu'awin saqchi bashliqi memet toxtiniyazning görüge élin'ghan 4 charwichini qutquzghanliqi we qutquzush dawamida öltürülgenlikini bayan qilghan. Xitay xewerliridin ashkarilan'ghan bu weqe muhajirettiki Uyghur közetküchilerning diqqitini tartti. Siyasiy közetküchi ilshat hesen ependining bayan qilishiche, mezkur 4 charwichi saqchi memet toxtiniyaz teripidin qutquzulghan emes, belki hujumchilarning merhemet qilishi bilen qoyuwétilgen. Yene ilshat ependining qarishiche, xitay terep memet toxtiniyazni ülge qilip tiklesh üchün xewerlerde sün'iy pakitlarni toqughan.

Xitay terep yéqinqi künlerdin béri, bay kömürkan hujumi heqqide yene bir qisim melumatlarni ashkarilidi. Buning ichide eng muhimliri aqsu saqchi idarisining mu'awin bashliqi memet toxtiniyazning öltürülgenliki, görüge élin'ghan 4 charwichining aman qalghanliqi, teslim bolghan hujumchining qilmishigha pushayman qilghanliqi qatarliqlar. Xewerlerde tepsilatlar yenila cholta, bezi mezmunlar éniqsiz we asasliqi weqede ölgen saqchi memet toxtiniyazni ülge qilip tiklesh üchün hazirlan'ghan bolsimu, uningdin yene xitay yoshurup kéliwatqan bezi ré'alliqlar we heqiqetler ashkarilan'ghan. Mesilen, xewerde hujumchilar opératsiyide yolbashchiliq qilghan 4 neper charwichini tirik tutqan we axirida ulargha chéqilmastin qoyup bergen. Xitay xewerliride bu 4 neper charwichining saqchi bashliqi memet toxtiniyaz teripidin qutquzalighanliqi ilgiri sürülgen. Bu heqte pikir bayan qilghan siyasiy közetküchi ilshat ependi mundaq deydu: “Xitayning saqchi memet toxtiniyazni 4 charwichini qutuldurdi dégini saxta, chünki u özi hujumchilarning qoligha chüshken, qoralliq saqchi bashliqini öltürüshke qurbi yetken hujumchilarning qoralsiz 4 charwichini öltürelishi tamamen mumkin. Emma hujumchilar charwichilarni öltürmigen, ularning qéchip chiqip özlirini pash qilip qoymasliqi üchünla, ularni görüde tutup turghan, hetta memet toxtiniyaz esir chüshken'ge qeder tutup turulghan we axirida merhemet qilip qoyuwétilgen.”

Ilshat ependi yene, xitay xewiride déyilgen saqchi memet toxtinyazning 4 charwichini qoyuwétish heqqide hujumchilargha atalmish merdanilerche gep qilghanliqinimu gumanliq we sün'iy dep qaraydu: “Memet toxtiniyaz éghiz achmisimu hujumchilar 4 charwichini görüde tutup turghan, ulargha chéqilmighan؛ memet toxtiniyaz özi esir halette, u shu waqitning özide özini qutquzushning ghémide, uning terbiyesiningmu hujumchilargha tesir qilmaydighanliqi éniq, shunga memet toxtiniyazning ‛ular bigunah, ulargha chéqilma, mang chéqil‚ dégini hem sün'iy, hem zörüriyetsiz. Xewerde yene memet toxtiniyazning hujumchilarni yolunglardin yéninglar dégenliki bayan qilinidu, eger bu rast bolsa, bu yerde özini qutquzush üchün qarshi terepkimu chiqish yoli tewsiye qilghanliqi, yeni ulargha yalwurghanliqi éhtimalgha yéqin.”

Ilshat ependi yene, xitay xewiridiki ikki guwahchi turghun bilen mehmutning memet toxtiniyazni medhiyelep qilghan sözlirinimu “Uyghur til aditige uyghun emes, yézip teyyarlap sözlitilgen terjime sözler” dep qaraydu: “Her ikki guwahchi qollan'ghan jümle asasen oxshash, hem jümlide qollinilghan sözler Uyghur söz aditige uyghun emes, medhiyening awwal xenzuche yézip teyyarlinip, andin terjime qilinip sözlitilgenliki éniq.”

Yuqirida xitayning bay kömürkan hujumi heqqidiki yéqinqi xewerliridin ashkarilan'ghan bir qisim ré'alliqlar heqqide melumat anglattuq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.