Jenwede ötküzülidighan namayish chaqiriqi muhajirettiki Uyghurlarni lerzige keltürdi

Dunya Uyghur qurultiyining seperwerliki bilen bu yil 27-aprél küni yawropa ittipaqi aldida “5 Ming kishilik namayish” ötküzülgen idi. Qurultay rehberlirining bildürüshiche, bu qétimqi xelq'araliq namayish yawropa parlaméntining 4-öktebir küni Uyghurlar we jaza lagérliri toghrisida 15 maddiliq qararining qobul qilinishigha türtke bolghan asasliq amillarning biri iken.

D u q bu yil 6-noyabir küni b d t da bashlinidighan xitayning kishilik hoquq weziyitini közdin köchürüsh yighini munasiwiti bilen jenwede muhajirettiki Uyghurlarning ikkinchi qétimliq xelq'araliq namayishi chaqiriqini élan qilghan idi. Dunyaning herqaysi elliridiki Uyghurlarning yéqindin buyan bu namayishqa aktip qatnishishni teshebbus qilidighan chaqiriqliri ijtima'iy taratqularda keng tarqilishqa bashlidi. 

Chaqiriq élan qilghuchilar arisida d u q ning re'isi dolqun eysa ependimu bar. U öz chaqiriqida bu qétimqi namayishning b d t binasi aldida xitay del kishilik hoquq boyiche so'al-soraqqa tartiliwatqan bir mezgilde élip bérilidighanliqini tilgha élip, muhajirettiki imkaniyiti yar bergen barliq Uyghurlarni jenwege jem bolushqa dewet qildi.

D u q ning sabiq re'isi rabiye xanimmu d u q ning bu chaqiriqini qollaydighanliqi hemde bu namayishqa ishtirak qilghuchi wetenperwer Uyghurlargha éhtiramini bildüridighanliqi bayan qilin'ghan chaqiriqini ijtima'iy taratqularda tarqatti.

D u q ning bu qétimliq jenwe namayishi chaqiriqi xitay zulumigha, bolupmu jaza lagérlirigha qarshi muhajirettiki Uyghurlarning inkaslirining janliq shekilliridin biri bolup, bu chaqiriqqa yawropa, amérika, asiya we awstraliyedin ibaret 4 qit'ediki köpligen Uyghurlar awaz qoshup, öz namidin yürek sözlirini bayan qilishqan idi. Gérmaniyediki Uyghur qizi shehrizat shularning biri. 

Qirghizistandiki Uyghur moysipitliridin rozimuhemmed hajimmu bu chaqiriqqa awaz qoshqan kishilerdindur. Kanadadiki Uyghur ziyaliysi mukerrem qurban xanim öz chaqiriqida “Wijdaniy burchumni ada qilish üchün jenwege barimen” dégen ibarilerge yer béridu. Türkiyediki Uyghurlardin abduraxman hesenmu Uyghur jama'itini jenwe yürüshige dewet qilidu. Yaponiyediki Uyghur ziyaliysi ilham mexmut ependi chaqiriqida “B d t da biz üchün söz qilghuchilargha medet béreyli” deydu. 

Aylardin buyan gollandiyede yalghuz namayish qilip, lagérlar mesilisini tonutuwatqan abdurehim ghénimu “Muhajirettiki Uyghurlarni wetendiki éziliwatqan xelqining awazi bolup bu sepke qoshulush” qa dewet qilidu.

Ijtima'iy taratqularda bu xildiki chaqiriqlarni élan qilghan kishilerning sani nahayiti köp. D u q ning mu'awin re'isi perhat muhemmidining bildürüshiche, jenwe namayishining teyyarliq xizmetliri asasen axirlashqan. Namayishqa 4 qit'edin nurghunlighan Uyghurlarning kélip qatnishidighanliqi melumken.