Хитайдин қачқан бир уйғур: “пәқәт сақал қойғанлиқим үчүнла тән җазасиға учридим”

Кейинки йилларда, болупму 2001 - йилидин кейин уйғурларға елип берилған диний бесим наһайити күчәйгән болуп, көп санда уйғур намаз қилғанлиқи, сақал қойғанлиқи, диний ибадитини орунлиғанлиқи үчүн түрмиләргә ташланған, тән җазасиға учриған. Бу кишиләрдин бири мәмәт ели әпәндидур.

У, 1976 - йили корлиниң хотунсумул наһийәсидә дуняға кәлгән. Башланғуч вә оттура мәктәпни оқуғандин кейин ишләш үчүн корла шәһиригә кәлгән. Корлидики мәзгилдә қәшқәр, хотән қатарлиқ җайлардин кәлгән яшлар билән бирликтә мәсчиттә намаз қилип, арилишип өткән. Буларниң ичидә мәмәт елила сақал қойған болғачқа, гуманлинип тутуп кетилип, сақчи идарисидә сораққа тартилған. Сақчилар иқрар қилдуруш үчүн кечиси ухлатмаслиқ, су ичкүзмәслик вә сақилини юңдаштәк җазаларни бәргән. 6 Ай түрмидә тутуп турулғандин кейин саламәтлик сәвәбидин қоюп берилгән болсиму, 2001 - йили 5 - айда йәнә туюқсиз тутуп кетилгән. Бу қетим әмгәк билән өзгәртиш җазаси берилгән болуп, ақсу тарим лагерида дәл 2 йил хиш завути билән етизлиқта кевәз теришқа салған.

Мәмәт ели әпәнди 2003 - йили әмгәк билән өзгәртиш җазасини түгәткәндин кейин корлиға қайтип кәткән болсиму, сақчи идариси йәнила назарәт қилип арамлиқ бәрмигән.

Буни көргән мәмәт ели хәритигә қарап уйғур елигә йеқин дөләт қирғизистанға тағларни ешип қечип чиққан. Қирғизистанда 2 йил түрмидә қамилип, қисмән әркинликкә еришкән мәмәт ели у йәрдә той қилип бала - чақилиқ болған. 9 Йил қазақистанда турған болсиму, пуқралиққа өтәлмигән мәмәт ели әпәнди, 2014 - йили түркийәгә қечип чиққан.

У, 2001 - йилидин бүгүнгичә болған һаятиниң әнсизлик ичидә өткәнликини, хитай даирилириниң өзини пәқәтла сақал қойди дәп җазалиғанлиқини тәкитлиди.

У, сөзиниң ахирида уйғур ели вә оттура асия түрк җумһурийәтлиридә өзигә охшаш наһәқчиликкә учриған уйғурларниң наһайити көп икәнликини илгири сүрди.