Uyghur ishchining chet'el metbu'atigha qilghan shikayiti saqchilarni ensiretti

Muxbirimiz méhriban
2013.08.09
Urumqi-dong-kowruk-ishsiz-Uyghurlar-305.jpg Süret, ürümchi döng köwrük doqmushta birkar olturushqan ishsiz uyghurlardin bir körünüsh.
RFA File

Uyghur élida 90 - yillarda élip bérilghan dölet igilikidiki zawut - karxanilarni xususilashturush shamilida, xizmet shitatini ötküzüwétish,emma dem élish ma'ashini élish sherti bilen ish ornidin ayrilghan bir Uyghur ishchi, wede qilin'ghan dem élish ma'ashini alalmighanliqi üchün, uzun yil erz qilghan.

Yéqinda bu kishi öz ehwalini erkin asiya radi'osi muxbirigha bildürgendin kéyin, nahiyidiki saqchilar tuyuqsiz uni izdep kélip, eger chet'el metbu'atlirining ziyaritini qobul qilmisa we qayta erz qilmasliqqa maqul bolsila, uning herqandaq qiyinchiliqlirini hel qilishqa yardemde bolidighanliqini wede qilghan.

Yéqinda Uyghur élidiki melum bir xanim radi'omiz ziyaritini qobul qilip, bu a'ilining erzini uzun yillardin buyan hel qilishni keynige sozup kelgen hökümet da'irilirining, éri erkin asiya radi'osi muxbirigha öz ehwalini bayan qilghandin kéyin, ötken hepte bu a'ilige saqchilarni ewetip, ularning herqandaq telipi we erz - shikayiti bolsa, hökümetning hel qilidighanliqini, emma chet'el muxbirlirigha bu xil ehwallarni inkas qilmasliqni telep qilghanliqini bildürdi.

Bu xanimning bildürüshiche, uning éri erkin asiya radi'osi muxbirigha ehwalni inkas qilghandin kéyin, awwal saqchilar ularning öyige kélip, ularni chet'el muxbirlirining téléfonini almasliqqa agahlandurghan. Bu xanimning éri saqchilargha özlirining uzun yillardin buyan erz qilip kelgen bolsimu, ularning derdini anglaydighan jay tapalmighanliqi üchün, chet'el muxbirigha béshigha kelgen küpletlerni déyishke mejbur bolghanliqini, özining junggo puqraliri emel qilishqa tégishlik bolghan qanun da'irisidin chiqip ketmigenlikini bildürgendin kéyin, saqchilar qaytip ketken. Emma ikki kün ötkendin kéyin ular bu öyge “Hal sorash” namida yene yétip kelgen. Saqchilar “Söhbet” jeryanida, eger bu a'ile chet'el muxbirining téléfonini almasliqqa maqul bolsila, yashan'ghan bu bir jüp er - ayalning herqandaq qiyinchiliqi we telipini hökümet özi hel qilidighanliqini wede qilghan.

Ötken hepte Uyghur élidiki melum aptobus kalonida uzun yil ishligen bir Uyghur ziyaritimizni qobul qilip, eyni yilliri aptobus kaloni bashliqlirining teshebbusi bilen xizmet shitatini ötküzüwétish, emma dem élish ma'ashini bérish sherti bilen ish ornidin ayrilish toxtamigha qol qoyghanliqini, lékin oxshash toxtamgha qol qoyghan xitay ishchiliri dem élish ma'ashigha ériship, Uyghurlarning puli emeliyleshmigenliki eyni yilliri bu toxtamgha qol qoyghan özi we bashqa birqanche Uyghur ishchilarni narazi qilghanliqini bayan qilghan idi.

Bu kishi eyni chaghda yene, özining uzun yillardin buyan bu xil naheqchiliq üstidin erz qilip kéliwatqan bolsimu, emma erzini qobul qilidighan héchqandaq jayni tapalmighanliqini bildürgen idi.

Bu xanim bayanida, bu a'ilining bu yillarda yoluqqan qismetlirini bayan qilip, ularning baliliri we qérindashliri siyasiy jinayet bilen eyiblinip türmide yatqandin kéyin, bu a'ilining shu rayon teweside nuqtiliq nazaret obiktigha aylan'ghanliqini, ularning yurt ehli bilen normal alaqe qilishigha tosqunluq qilinip, yashan'ghan mezgilide maddi we meniwi jehettin nurghun azaplarni chékishke mejbur qilghan hökümet da'irilirining, bu qétim tuyuqsiz ulargha “Köngül bölüp”, ularning qiynchiliqlirini hel qilishqa “Wede bérishi”ge heyran qalmaydighanliqini bildürüp, da'irilerning ulargha bundaq wedilerni bérishi, emeliyette özlirining yüz - abroyining chüshüp kétishidin ensirewatqanliqi sewebidin ikenlikini ilgiri sürdi.

Söhbitimiz axirida bu xanim yene, özlirining elwette hökümetning qanun - tüzümlirige boysunidighanliqini we üzlüksiz halda junggo qanunigha emel qilip kéliwatqanliqini, emma Uyghurlarningmu junggo puqraliri behrimen bolushqa tégishlik eng eqelli kishilik heq - hoquq we izzet - nepsining kapaletke ige qilinishi kéreklikini tekitlidi. U özining eng addi telipini otturigha qoyup, nöwette özlirige oxshash qismetke yoluqqan nurghunlighan Uyghurlarning barliqini, ularning herqaysi yerlik hökümet da'iriliridin“Junggoda qanun aldida hemme adem baraber”, “Her millet ammisi oxshash qanuniy heq - hoquqqa ige bolushi kérek” dégen qanuniy belgilimilerning heqiqiy emeliylishishini arzu qilidighanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.