Abduréhim imin: “Méning a'ilemdikilerning béshigha kelgen paji'e pütün Uyghurlargha kéliwatidu”

Muxbirimiz méhriban
2018.08.15
Abdurehim-imin-ailisidikiler-tutqun-lager.jpg Türkiyede yashawatqan Uyghurlardin abduréhim imin ependi a'ilisidin tutqun qilin'ghanlar heqqide melumat bermekte.
Social Media

Türkiyede yashawatqan Uyghurlardin abduréhim imin yéqinda ijtima'iy taratqulardin feysbok, yutubi qatarliqlarda öz kimliki bilen guwahliq bérip, a'ilisidin tutqun qilin'ghanlar heqqide melumat bergen. U bügün radiyomiz ziyaritini qobul qilip, a'ilisidikilerning tutqun qilinishining sewebi heqqide özi igiligen ehwallarni anglatti.

Abduréhim ependining bildürüshiche, u 2014-yili malaysiya arqiliq türkiyege qéchip kelgendin buyan, qeshqerde qalghan a'ile ezaliri qattiq teqib astigha élin'ghan iken. Uning ayali buxelchem 2015-yili 10-ayning 18-küni tutqun qilinip, 7 yilliq qamaqqa höküm qilin'ghan. Qeshqerde uzun yil kent sékrétarliq wezipisini ötep kelgen dadisi imin ependi, ukiliridin abduqadir we abdulhékim, chong singlisi xalide qatarliqlar 2016-yilining béshida tutqun qilinip, shu mezgillerde qurulghan terbiyelesh lagérigha solan'ghan. 2017-Yili 5-ay mezgilide chet'ellerdin yurtigha sayahetke barghan Uyghurlar uning anisi hörnisaxanning öz öyige nezerbend qilin'ghanliqi, qaranchuqsiz qalghan 6 balisidin ikkisining mehellige adem tutush üchün kelgen xitay saqchilirining aptomobiligha soqulup ölgenliki heqqidiki xewerni élip kelgen.

Abduréhim ependi yurti qeshqerde qalghan a'ile ezaliridin ayali buxelchem we qérindashlirini öz ichige alghan a'ile ezalirining tutqun qilinishida tutamgha chiqqudek sewebning yoqlighini, ularning özi bilen peqetla xet we téléfon alaqiside bolghanliqini, xitay hökümitining bu normal téléfon alaqisini ulargha “Jinayet” békitishte bahane qilin'ghanliqini bildürdi.

Abduréhim ependi yene özining néme üchün 2013-yildin bashlap illiq a'ilisidin ayrilip, yurtini tashlap chet'ellerde yashashtek sersanliq yolini tallashqa mejbur bolghanliqi heqqide chüshenche berdi.

Uning bayan qilishiche, u 1997-yili qeshqer pédagogika uniwérsitétida oquwatqan mezgilide “Mektepte namaz oqudi” dégen jinayet bilen tutqun qilinip, 2000-yilghiche 3 yil qeshqerdiki emgek bilen özgertish ornida jaza mudditi ötigen iken. Siyasiy jinayet bilen késilip türmide yatqanlar her waqit nazaret astida yashashqa mehkum bolidighan xitaydek bir dölette u türmidin chiqqandin kéyin yekke tijaret yoli arqiliq tirikchilik qilish yolini tallashqa mejbur bolghan. Emma u 2009-yili ürümchide yüz bergen “5-Iyul weqesi” mezgilide Uyghur diyarining jenubidin kelgen Uyghurlarni yurtigha qayturush shamili chiqqanda ürümchidin yurti qeshqerge mejburiy qayturulup, yene üch ay xitay türmiside yatqan. Türmidin chiqqandin kéyin, yurtida dawamliq yashash imkaniyiti bolmighanliqini hés qilip yetken abduréhim ependi 2013-yili xitayning ichki ölkiliri arqiliq malayshiyagha qéchip chiqip, 2014-yildin buyan türkiyede yashimaqta iken.

Ziyaritimiz axirida abduréhim imin ependi yene muhajirettiki Uyghur qérindashlarni xitayning jaza lagérlirigha qamalghan uruq-tughqanliri heqqide dadilliq bilen guwahliq bérishke chaqiridi.

U sözide öz a'ilisining béshigha kelgen bu xil tutqun qilinish paji'esining alliqachan pütkül Uyghurlarning béshigha kéliwatqan ortaq paji'ege aylan'ghanliqini tekitlep, bundaq shara'itta muhajirette yashawatqan Uyghurlarning özi bilgen ehwllarni dunyagha anglitish we xitay hökümitining Uyghurlarni basturuwatqanliqi heqqide ispat bérish mejburiyitining barliqini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.