Яғлиқ чәккән гумандарниң доппилиқ сақчи билән куча қамақханисидики тиркишиши

Мухбиримиз шөһрәт һошур
2016.11.24
arzu-nurmemet.jpg 12 яш вақтида куча наһийәсидики уйғур оқуғучиларниң әмгәккә селинип, хитай оқуғучиларниң селинмаслиқи һәққидә шикайәт қилған уйғур қизи арзу нурмәмәт.
Photo: RFA

Көзәткүчиләрниң қаришичә, уйғур хәлқиниң миллий вә диний кимликини қоғдаш үчүн елип бериватқан тиркишиш вә тирәҗәшлири уйғур елиниң һәрқайси җайлирида түрлүк шәкил вә түрлүк сәһниләрдә давам қилмақта.

Мәлум болушичә, буниңдин бәш йил аввал куча қамақханисида башяғлиқлиқ бир гумандар билән доппилиқ бир сақчи хадими арисида болуп өткән кәскин талаш-тартиш әнә шу миңларчә сәһниләрдин биридур.

Орун: куча базарлиқ қамақхана, гумандар башяғлиқлиқ арзу нурмәмәт, у доппилиқ сақчиниң яғлиқни еливетиш буйруқини қәтий рәт қилиду вә икки саәтлик тиркишиш нәтиҗисидә қамақханидин сақчиларни башяқлиқиға чеқилғузмай йенип чиқиду.

Арзу нурмәмәтниң баян қилишичә, у бешиға яғлиқ артқан вә учисиға узун йәңлик копта кийгәнлики үчүн “ ғәйрий кийинивелиш” вә әсәбийлишиш гумани кочида тутувелинған вә қамақханиға апирилған. Қамақханида доппилиқ бир сақчи уни яғлиқини еливетишкә буйруған. Арзу нурмәмәт “ әмисә, сиз доппиңизни еливетиң, андин мән яғлиқимни алай ” дәп җаваб бәргән. Сақчи хадими өзиниң бир тойдин қайтқанлиқини вә доппа кийишниң өрп ‏- адәт икәнликини әскәрткән. Арзу нурмуһәммәт, яғлиқ артишниң өзиниң кийиниш әркинлики икәнликини ейтқан. Сақчи хадими уни җуңгониң қануниға хилаплиқ қилиш билән әйиблигән, арзу нурмәмәт өзиниң ичкири өлкиләрдә туңган қизларниң башяғлиқ билән йүридиғанлиқини, хитайда ундақ қанунниң йоқлуқини ейтқан; арқидин сақчи хадими буниң аптоном районниң қануни икәнликини ейтқан. Арзу нурмәмәт өзиниң үрүмчидә бирнәччә йил яшиғанлиқини вә яғлиқини охшаш шәкилдә чекип йүргәнликини, буни һечкимниң тосмиғанлиқини ейтқан. Ахирида сақчи яғлиқ чәклимисиниң ақсуниң қануни икәнликини ейтқан вә еливәтмисә мәҗбурий алидиғанлиқини билдүргән. Арзу нурмәмәт “ мән гепиңларни аңлишим үчүн я бир тутуш буйруқини көрситишиңлар керәк, яки қәйәрниң болсун, қанундин бир маддини көрситишиңлар керәк, мән җуңго пуқраси, һәр қандақ қанунға бойсунимән, қанунсиз һечқандақ буйруққа бойсунмаймән” дәп җаваб бәргән. Ахири сақчи хадими “ бәк гәп талишидиған қизкәнсиз, чиқип кетиң ” дегиничә қоювәткән.

Арзу нурмәмәтниң баян қилишичә, бу вәқә буниңдин бәш йил аввал йүз бәргән, кучаниң нөвәттики вәзийити буниңдинму еғир. У нөвәттә тутулғанларниң юқириқидәк гәп талишиш әмәс вә гәп қилиш вә гәп сорашму һоқуқи йоқлуқини, һәтта тутулғанларниң бир йилғичә соралмайдиғанлиқини, бир йилдин кейин яғлиқ чәккәнлики үчүнла бирқанчә йиллиқ кесилидиғанлиқини илгири сүрди.

Юқириқи сақчи хадими нөвәттә кучада сақаллиқ вә яғлиқ чәккәнләрниң қалмиғанлиқини етирап қилиш арқилиқ, арзу нурмәмәтниң юқириқи баянлириниң асассиз әмәсликини дәлиллиди.

Юқиридики аваз улиниши арқилиқ программиниң тәпсилатини аңлиғайсиләр.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.