Frankfurt shehiridiki aliy mektep oqughuchiliri xitayning jaza lagérlirigha qarshi namayish ötküzgen

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2020.11.02
Frankfurt-shehridiki-Aliy-mektep-uyghur-mesilisi.jpg Frankfurt shehiridiki aliy mektep oqughuchiliri xitayning jaza lagérlirigha qarshi ötküzgen namayishtin körünüsh. 2020-Yili 31-awghust, gérmaniye.
RFA/Ekrem

31-Awghust gérmaniyening frankfurt shehiridiki aliy mektep oqughuchiliri özlükidin teshkillinip xitayning jaza lagérlirigha qarshi namayish élip barghan.

Yéqinqi mezgillerdin buyan gérmaniyediki bezi aliy mektep oqughuchilirining ijtima'iy taratqularda xitayning jaza lagérliri siyasitige qarshi pa'aliyetliri ewj élishqa bashlighan idi. 31-Awghust küni gérmaniyening frankfurt shehiridiki gyoti uniwérsitéti, frankfurt uniwérsitéti, frankfurt tébbiy uniwérsitéti qatarliq 8 aliy mektepning oqughuchiliri özlükidin teshkillinip, sheher merkizidiki gyoté meydanida xitayning Uyghur diyarida tesis qilghan jaza lagérlirigha qarshi namayishlirini bashlighan.

Igilishimizche, bu qétimqi namayishqa eslide frankfurt we mayniz sheherliridiki 8 uniwérsitétning minglighan oqughuchilirining qatnishishi pilanlan'ghan. Emma yawropada xitaydin tarqalghan koruna wirusining 2-qétimliq dolquni kötürülgen, gérmaniyede bu wirusning tarqilishi eng yuqiri chekte ewjige chiqqan bir kün'ge toghra kélip qalghanliqi üchün, hökümet da'iriliri 20 din artuq ademning topliship namayish qilishigha ijazet bermigen. Buning bilen 8 uniwérsitéttin 2-3 tin oqughuchi wekil bolup qatniship, bu namayishni élip barghan.

Gérmaniyening karlsruxé shehiride yashaydighan bir bölük Uyghurlarmu aliy mektep oqughuchilirining bu namayishini qollash üchün frankfurt shehirige yétip barghan. Karlsruxé shehiridin kélip bu namayishqa ishtirak qilghan d u q tetqiqat merkizining mudiri enwer ehmet ependining bu heqte melumat bérishiche, 2 sa'et dawamlashqan bu namayish gyoté meydanida bashlinip, xitayning frankfurt shehiridiki konsulxanisi aldida axirlashqan. Uning bildürüshiche, namayishqa gérman oqughuchilardin sirt, asiya, afriqa elliridin kelgen oxshash bolmighan irq, milletke tewe bolghan aliy mektep oqughuchilirimu qatnashqan.

Namayishchilar gyoté meydanidin yürüp, sherqiy türkistanning ay-yultuzluq kök bayraqlirini kötürgen halda sheherning awat kochilirini bésip ötüp, xitayning frankfurt shehiridiki konsulxanisi aldigha kélip toxtighan. Bu yerde xitay hakimiyitini qattiq eyiblep nutuqlar sözligen. Bir gérman oqughuchisi qollirini xitay konsulxanisigha shiltip turup: “Biz hemmimiz Uyghur! hey xitay konsulliri, chiqip bizning so'allirimizgha jawab ber!” dep warqirighan.

Namayish meydanida sherqiy türkistanda dawam qiliwatqan paji'elik weqeler heqqide toxtalghan bir aliy mektep oqughuchisi özlirining héch bolmisa bir insan bolush süpiti bilen xitayning insaniyetke qarshi jinayetlirige inkas qayturush mejburiyiti barliqini tilgha alidu. U mundaq deydu: “Xitay kommunistik hakimiyitining Uyghurlar üstidin yürgüzüatqan irqiy qirghinchiliqlirigha süküt qilish, xitayning bu jinayetlirini qollighan bilen barawerdur. Bizning bir insan bolush süpitimiz bilen héch bolmisa xitayning insaniyetke qarshi jinayetlirige inkas qayturush mejburiyitimiz bar.”

Yene bir gérman oqughuchi nutqida xitay bilen iqtisadiy hemkarliqliri dawam qiliwatqan gérmaniyening dangliq shirketliridin “Adidas”, “Zémins” qatarliq shirketlerni “Xitayning qanliq qirghinchiliqlirigha shérik boluwatisen!” dep qattiq eyibligen.

Gérmaniyening karlisruxé shehiridin bérip bu qétimqi namayishqa qatnashqan Uyghur ziyaliysi ekber qasim bu heqte toxtalghanda, gerche namayishning kölimi chong bolmisimu, emma tesirining nahayiti yaxshi bolghanliqini tilgha aldi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.