Lagérdin chiqqan 3 parche salam xet

Muxbirimiz gülchéhre
2019.08.19
lager-lagerdin-chiqqan-xet-1.jpg

Muherremning turpandiki öz bowisi momisi, we chong taghisining lagérdin a'ilisige chiqarghan salam xéti. Muherrem teminligen

lager-lagerdin-chiqqan-xet-2.jpg

Muherremning turpandiki öz bowisi momisi, we chong taghisining lagérdin a'ilisige chiqarghan salam xéti. Muherrem teminligen

lager-lagerdin-chiqqan-xet-3.jpg

Muherremning turpandiki öz bowisi momisi, we chong taghisining lagérdin a'ilisige chiqarghan salam xéti. Muherrem teminligen

lager-lagerdin-chiqqan-xet-4.jpg

Muherremning turpandiki öz bowisi momisi, we chong taghisining lagérdin a'ilisige chiqarghan salam xéti. Muherrem teminligen

lager-lagerdin-chiqqan-xet-5.jpg

Muherremning turpandiki öz bowisi momisi, we chong taghisining lagérdin a'ilisige chiqarghan salam xéti. Muherrem teminligen

Yaponiyede xizmet qiliwatqan muherrem muhemmed'éli, 2018-yili 10-11-aylarda, kichik taghisi abduraxman memetning ündidar arqiliq ewetken 3 parche xetning süretke tartilghan nusxisini tapshurup alidu, bu xetler ish qeghizige yézilghan bolup, qeghezning béshigha “Oqughuchilar we ularning a'ilisidikilerning xet we eserliri” dégenler yézilghan. Xetning mawzusi, kim teripidin yézilghanliqi, xet yazghuchining adrési we diqqet qilidighan ishlar xitayche eskertilgen. Bu xetler lagérdiki 3 ademning a'ilisige yazghan salam xetliri bolup, biri muherremning bowisi muhemmet isma'il 75 yash, 2-xet muherremning momisi ayshemxan yasin, yene biri taghisi mexmut memettin kelgen xetler iken.

Muherremning éytishiche uning bekrek diqqitini tartqini, xetning biridiki “Saqchining tekshürüshidin ötti” dégen imzasidur. Uning déyishiche, buningdin xetlerning meqsetlik halda lagérlarni perdazlap körsitish üchün orunlashturulghanliqini körüwélish tes emes iken. Muherrem, uruq-tughqanliridin a'ilisige chiqirilghan bu xetlerni lagérning ichki ehwalining we lagérdikilerning ménge yuyushqa we bashqilargha mejburliniwatqanliqining, shundaqla öz uruq-tughqanlirining naheqchiliklerge uchrighanliqiningmu bir qimmetlik maddiy ispati dep chüshinip, metbu'atlargha ashkarilawatqanliqini eskertti.

Lagérlarning mektep ikenliki, partiyening mekteptiki bu kursantlargha méhri-shepqitini yetküzüwatqanliqi, mektepte oqush jeryanida dölet tili, qanun sawatining ashqanliqi qatarliqlar bu bir a'ilidiki 3 kishining salam xetliridiki ortaq nuqtilar bolup, muherremning bowisi we taghisining xéti özlirining pochérkisida Uyghur kona yéziqida yézilghan. Halbuki momisining xéti xitayche yézilghan.

Muherrem xitay tili bilmeydighan momisining “Bir qanche ayda xitayche salam xet yazghudek sewiyege yétishi mumkin emes” deydu, shundaqla u bu xetning “Bashqa biri teripidin yézilghanliqida shek yoq” dep qaraydighanliqini eskertidu.

Muherremning bowisi muhemmet isma'il mehelle meschitining imami bolup turpan teweside nahayiti hörmetke sazawer, diniy ölima we jama'et erbabi iken. U kishining baliliri we newrilirige qaritip yazghan xétining mezmunidin qarighanda, awwal u özini “Men addiy déhqan” dep tonushturghandin kéyin, özining eqelliy diniy étiqad pa'aliyetlirini “Tarqaq hej qilghan, qanunsiz din ögen'gen” dégen eyibleydu we özining qanun we bilim sewiyesining töwenlikini, bu mektep arqiliq köp nersilerni öginish pursitige ige bolghanliqini éytidu. U yene mektep shara'itliri we, turmush shara'itlirini maxtaydu we özining özgirip yaxshi adem bolup jem'iyetke qaytish iradisini bildüridu.

Muherremning momisi ayshemxan salam xette özining 1993-yili hej qilghanliqini jinayet dep eskertken bolup, u “Tarqaq hej qilghanliq jinayitim üchün esli qanun boyiche 5 yildin yuqiri 10 yildin töwen qamaq jazasigha höküm qilinishim kérek idi, xataliqimni tonughanliqim üchün partiye-hökümet manga ghemxorluq qilip bu mektepke élip kéliptu dep özini tenqid qilghandin kéyin, men yaxshi öginip, jem'iyetke qaytimen” dep pozitsiye bildüridu we axirida “Partiye-hökümet” ke teshekkür éytishnimu untumaydu.

Muherremning taghisi mexmut memetning xéti ayaligha qaritip yézilghan bolup, u xette özining 30 yil muqeddem a'ilide diniy bilim alghanliqini jinayet dep étirap qilidu. Umu aldinqi ikki xetke oxshash wedilerni we minnetdarliqlarni tekrarlaydu.

Ilgiri radiyomiz we bashqa metbu'atlargha guwahliq bergen lagérdin qutulup chiqqan shahitlar, özlirining lagérda xitayche öginishke, qizil naxsha éytishqa, xitay kompartiyesi we hökümitige teshekkür bildürüshke oxshash rohiy jehettin xorlash we ménge yuyushqa mejbur bolidighanliqlirini bildürgenidi. Nöwette, lagérlargha qamalghan kishilerning yuqiriqi xetlerde teswirlen'ginidek özini jinayetchi, qara qorsaq we yaki nadan dep kemsitip turup, a'ilisige qaritip yazghan bu xetler, lagérdikilerning atalmish gunah yaki jinayetlirini mejburiy iqrar qilduruluwatqanliqi, salam xet yaki eser yézip pozitsiye bildürüshke mejburliniwatqanliqidek psixikiliq qiynaqlargha duch kéliwatqanliqini ispatlap turmaqtiken.

Muherrem muhemmed'éli, Uyghur élining turpan shehiridin bolup, u hazirghiche öz atisi we bowa we momiliri, taghiliri hemde ularning baliliri bolup 12 kishining lagérda we türmilerde ikenlikini éniqlighan. Yéqinda u öz a'ilisidiki tutqun qilin'ghanlarning bu uchurlirini “Shahit biz” torida élan qilghan. Bu uchurlar kéyinche ijtima'iy taratqularda keng tarqalghan. Halbuki lagérdiki tughqanlirining uchuri we yuqiriqi 3 parche salam xetni uninggha yetküzgen kichik taghisi “Shinjang altun köwrük sayahet shirkiti” turpan tarmaq shirkitining sayahet yétekchisi abduraxman memet 11-iyul küni saqchigha chaqirtilip kétilgen, shuningdin buyan muherremning mezkur taghisi bilen bolghan alaqisi üzülgen. Muherrem kéyin tonushlar arqiliq taghisi abduraxman memetning 20-iyulda turpan da'iriliri teripidin tutqun qilin'ghanliqini bilgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.