Qazaqistanda Uyghur tilidiki mektepler yéngi oqush yilini bashlidi

1-Séntebirde barliq qazaqistan mektepliri yéngi 2015-we 2016-oqush yilini bashlidi. Hökümet teripidin “Bilim küni” dep resmiy jakarlan'ghan bu küni mekteplerde shu munasiwet bilen tentenilik yighinlar ötküzüsh en'enige aylan'ghan.

Uninggha mu'ellimler we oqughuchilardin tashqiri ma'arip organlirining wekilliri, ziyaliylar, ata-anilar, yurt-jama'etchilik we bashqilar qatnashmaqta. Qazaq, rus, özbék, tajik tilidiki mektepler bilen bir qatarda, bolupmu almata shehiri we almata wilayitide orunlashqan sap Uyghur we arilash tilliq mekteplerde bilim éliwatqan Uyghur balilirimu yéngi oqush yilini munasip qarshi aldi.

Bügünki künde qazaqistan Uyghurlirini bi'aram qiliwatqan mesililerning biri, omumen Uyghur tilida oquwatqan balilarning barghanséri kémiyip kétip barghanliqidur. Biz almata shehiri we almata wilayitining bezi mektepliri bilen alaqiliship, töwendiki melumatlarni igiliduq.

Almata shehiri dostluq mehellisi abdulla rozibaqiyéf namidiki 153-mektep-gimnaziyede 164 bala 1-sinipqa, 105 bala teyyarliq sinipigha, sultan qorghan mehellisi mesim yaqupof namidiki 101-mektep-gimnaziyede 135 bala 1-sinipqa, 80 bala teyyarliq sinipigha, zarya wostoka mehellisi murat hemrayéf namidiki 150-mektepte 36 bala 1-sinipqa, 35 bala teyyarliq sinipigha kelgen bolsa, emdi almata wilayiti panfilof nahiyisining yarkent shehiri xélil hemrayéf namidiki mektepte 42 bala 1-sinipqa, 15 bala teyyarliq sinipigha, bilal nazim namidiki mektepte 132 bala 1-sinipqa, 35 bala teyyarliq sinipigha, Uyghur nahiyisining ghaljat ottura mektipide 36 bala 1-sinipqa, 12 bala teyyarliq sinipigha, chonja yézisi iliya bextiya namidiki mektepte 50 bala 1-sinipqa, 40 bala teyyarliq sinipigha, emgekchiqazaq nahiyisining bayséyit yézisi isma'il tayirof namidiki mektepte 72 bala 1-sinipqa, 40 bala teyyarliq sinipigha, qaritoruq dostluq mehellisi ottura mektipide 41 bala 1-sinipqa, 32 bala teyyarliq sinipigha, talghir nahiyisining bésaghash yézisi 29-mektepte 16 bala 1-sinipqa, 28-mektepte 12 bala 1-sinipqa kelgen.

Uyghur tilida bilim éliwatqan oqughuchilarning bashqilar qatarida yaxshi netijilerni qolgha keltürüwatqanliqi melum. Mesilen, almata shehiri abdulla rozibaqiyéf namidiki 153-mektep-gimnaziye mudiri shawket ömerof radi'omiz ziyaritini qobul qilip, ötken oqush yili yeküni heqqide mundaq dédi:
Ötken oqush yilining netijisi nahayiti yaxshi. Mektepni 31 uchumkar püttürgen. Bir tutush imtihan'gha bérip, biz 105.7 Nomur élip, ewézof nahiyisi boyiche birinchi orunni igiliduq, yeni ana tilimizda oqup, imtihanlarni qazaq we rus tillirida tapshurup, birinchi orunni igilesh bu nahayiti chong utuq, shu 31 balidin 28 balimiz aliy oqush orunlirigha chüshti, ularning oni heqsiz, yeni grant hésabigha, qalghan 18 i her xil oqush orunlirigha chüshti. Chüshken oqush orunliri sapla döletlik, xelq'ara uniwérsitétlar. Bizning balilirimiz yaxshi kesiplerni tallidi. Balilirimizning 90 pirsenti oqushqa chüshüwatidu. Bu qazaqistan boyichimu, milliy mektepler boyichimu chong körsetküch. Bu, elwette, bizning utuqimiz. Bügünki künde biz milliy kadirgha mohtaj. Shu balilirimiz kélechekte her bir sahelerde wetinimiz qazaqistan diyarigha, dunya miqyasida xelqimizge xizmet qilidighan oghul-qizlardin bolup chiqidu. Shuninggha biz nahayiti xushal.

Sh. Ömerof shundaqla Uyghur mekteplirige bala toplash mesilisining uzun yillardin buyan pütkül mehelle yurt-jama'etchilikining, jem'iyetlik birleshmilerning diqqet merkizide bolup kelgenlikini alahide tekitlidi. U peqet sapaliq bilim we yaxshi netijiler arqiliq balilarni we ata-anilarni Uyghur tilidiki mekteplerge jelp qilishning muhimliqini körsitip, yene mundaq dédi:
Biz 2008-yili 5 sinip, 4 teyyarliq sinipini achtuq. 2008, 2009, 2010 üch yil besh birinchi sinipni we töt teyyarliq siniplirini achtuq. 2011, 2012, 2013 we 2014-yilliri biz alte siniptin échiwatimiz, biraq alte sinipta balilarning sani 155 etrapida idi. Bu yili heqiqetenmu 170 ke yéqin bala birinchi sinipqa, teyyarliq sinipigha 105 bala keldi. Bu mektepning yuqiri derijide bilim bériwatqanliqining belgisi we yil axiridiki netijige baghliq, yeni qanche bala oqushqa chüshüwatidu. Burun yigit bashlirimiz, nahiyelik medeniyet merkezlirimiz kochimu-kocha méngip, teshwiqat ishlirini yürgüzgen idi. Uningdin kéyin biz teshwiqat ishlirini yürgüzmiduq. Teshwiqatni oqughuchilirimizni ata-anilar özliri ularning bilimi arqiliq, mektepning ulargha bolghan közqarishi arqiliq teshwiqat qiliwatidu. Eng yuqiri teshwiqat bu bilimning sapasi we körsetküch, netije. Netije kötürülse ata-anilar özliri élip kélidu. Bügünki künde mektipimizge aqbulaq, alghabas, zarya wostoka, gorniy gigant, kalinin we bashqa yerlerdin kélip oquwatqan balilirimiz nahayiti nurghun. Öz waqtida bir tarixiy shexsning “Hemmini kadirlar hel qilidu” dep éytqan sözi bar. Bügünki kündimu hemmini kadirlar yéshidu. Mu'ellimning salahiyiti qanche yuqiri bolsa, qanche yaxshi bilim bérelise, qanche özining ishini yaxshi körelise, shu özining ishi tüpeyli mektepning tereqqiyatigha öz ülüshini qoshup, shu pa'aliyiti arqiliq teshwiqat ishlirini yürgüzidu. Mektipimizde 120 mu'ellim bar. Shularning derijisi kötirilgenliktin mu'ellimlerning, balilarning sapasimu köpiyiwatidu. Bu yili oqush yilini 1400 oqughuchi bilen bashliduq.