Türkiyening balikesir wilayitide bir Uyghur oqughuchi imtihanda birinchi boldi

Türkiyening gherbiy jenubigha jaylashqan balikesir wilayitidiki alti'eylül ottura mektipi 8-sinip oqughuchisi mihray mijit 2017-yilliq te'og yeni toluq ottura mektepke ötüsh imtihanida 1-bolghan. Mihray anisining xizmiti tüpeyli 2013-yili balikesirge kélip alti'eylül toluqsiz ottura mektipide oqushqa bashlighan. U, oqush jeryanida her jehettin oqughuchilargha örnek bolup, mektep rehberlirining shundaqla oqutquchi we oqughuchilarning söygüsini qolgha keltürgen.

Mihray mijitning qarar.com Namliq tor gézitige bergen bayanatigha asaslan'ghanda, u, Uyghur diyaridin 4 yashta istanbulgha kelgen bolup, anisi balikesirdin xizmet tapqan bolghachqa, 2013-yili balikesirge köchüp kelgen. U, bergen bayanatida mektep rehberliri, oqutquchi we oqughuchilirining özige bek yaxshi mu'amile qilghanliqini, ular bundaq yaxshi mu'amile qilmighan bolsa özining bundaq ela netijilerni qolgha keltürelmeydighanliqini, özining altundek zamanini balikesirde ötküzgenlikini bayan qilghan. 

Mihray mijit mektep rehberliri we oqutquchi-oqughuchilar bilen xoshlishish aldida: “Bu yerde ötküzgen künlirimni yene bir qétim ötküzeligen bolsam néme dégen yaxshi bolatti. Emma tügidi, belki tügimigen bolushi mumkin, chünki bu yerde ötküzgen künlirimni menggü untumaymen” dégen. 

Biz mihray mijit toghrisida téximu tepsiliy melumat igilesh üchün, u, bu yil püttürgen balikesir alti'eylül toluqsiz ottura mektipining mudiri orxan aydin ependi bilen téléfon söhbiti élip barduq. U, mihray mijitning mektipide 3 yil oqughanliqini, mektepte her jehettin oqughuchilargha örnek bir oqughuchi ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Exlaqliq, intizamchan, tirishchan, her jehettin yaxshi bir qiz idi. Bu yilqi imtihandin yüz alghan qizlirimizdin biri. Pütün mektep boyiche 15 oqughuchi bu yilqi imtihandin yüz aldi. U anisi bilen turatti, tapshuruqlirini izchil halda ishleydighan. Tirishchan, sawaqdashliri bilen inaq, oqutquchilirigha hörmet qilidighan yawash bir qiz idi.”

Bu yil türkiyede milyonlighan oqughuchi toluqsiz ottura mektepni püttürüp imtihan arqiliq toluq ottura mekteplerge tizimge aldurdi. Mihray mijitke oxshash yaxshi netije alghanlar pen lisesi yani türkiyening nuqtiliq toluq ottura mekteplirige kirish hoquqigha ige boldi. Balikesir alti'eylül ottura mektipining mudiri orxan aydin ependi bu yil mektipini 820 oqughuchi püttürgenlikini, mihray mijitke oxshash 15 oqughuchining 100 alghanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Bu yil 820 etrapida oqughuchimiz mektep püttürdi. 120 Etrapida oqughuchimiz 400 din köp nomur aldi. 12 Etrapida oqughuchimiz pen toluq ottura mektipige ötti. Mihray mijit bolsa hemme so'algha toghra jawab bérip jem'iy 493 nomur aldi. Men mihray mijitning Uyghurlargha yaramliq bolup yétishishini ümid qilimen.” 

Mihray mijit muxbirlarning yüzini chiqirip resim tartishighimu ruxset qilmighan. Biz igiligen melumatlargha asaslan'ghanda, türkiyede ela netijiler bilen oquwatqan Uyghur oqughuchilarning sani köp bolup, bular axbarat wasitiliride xewer bolushni xalimaydiken. Bularning sewebi néme? türkiyediki Uyghur oqughuchilarning oqush ehwali qandaq? dégen'ge oxshash so'allargha jawab tépish üchün munasiwetlik mutexessisler bilen söhbet élip barduq.  

11 Yéshida türkiyege kélip olturaqliship qalghan, 53 yildin béri türkiyede turuwatqan, sherqiy türkistan wexpining sabiq re'isi hamit göktürk ependi mihray mijitning balikesir rayoni boyiche birinchi bolghanliqini gézitlerdin oqup, intayin xursen bolghanliqini bayan qildi. 

Qimmetlik radi'o anglighuchilar, mihray mijitning toluqsiz ottura mekteptin toluq ottura mektepke ötüsh imtihanida pütün so'allargha toghra jawab bérip birinchi bolghanliqi toghrisidiki xewerde béshini chiqarmay peqetla imtihan netije qeghizini tutup chüshken resimi kishilerning diqqitini tartti. Hamit göktürk ependi Uyghurlarning chet'eldimu xitaydin qorqushtin qutulalmaywatqanliqini bayan qildi.

Türkiye chet'elde Uyghurlar eng köp olturaqlashqan jaylardin biri bolup, bashlan'ghuch, ottura, toluq ottura we aliy mektepte oquwatqan Uyghurlarmu az emes. Istanbuldiki nuzugum wexpining mudiri, istanbulda ma'arip xizmiti bilen shughulliniwatqan munewwer özUyghur xanim istanbuldiki Uyghur oqughuchilarning mekteplerde her jehettin nemune boluwatqanliqini ilgiri sürdi. 

Qimmetlik radi'o anglighuchilar, türkiyediki Uyghurlarning köpi xitayning bésim siyasitidin qéchip chiqqan Uyghurlar bolup, bu yerge kelgendin kéyinmu qéyin turmushta yashawatqanlar mewjut. Bundaq bir weziyettimu Uyghurlarning perzentliri yaxshi netijilerni qolgha keltürmekte. Munewwer xanim Uyghur balilarning ela oqushining sewebliri toghrisida toxtaldi. 

Türkiye boyiche toluq ottura mektepke kirish imtihanigha 1 yérim milyon etrapida oqughuchi kirgen bolup, pütün so'allargha toghra jawab bergenlerning sani nahayiti az iken. Mihray mijit pütün penlerning so'allirigha toghra jawab bergen oqughuchilardin biri.