Yaponiyede “Tatarlarning qismetliri” namliq kitab neshr qilindi

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2015.01.12
tatarlarning-qismetliri.jpg Yaponiyede neshir qilin'ghan “Tatarlarning qismetliri” namliq kitab
RFA/Haji Qutluq Qadiri


Yaponiye tokyo uniwérsitéti neshriyati teripidin hokkaydo uniwérsitétining proféssori také'o kuryuzawaning “Tatarlarning qismetliri” namliq kitabi neshr qilin'ghan.

Yaponiyede tatar tarixi we medeniyiti heqqidiki tetqiqat bir qeder omumlashqan bolup,bu heqte neshr qilin'ghan kitablar zor salmaqni igileydiken.

Yaponiyelik oqurmenlerning qarishiche, mezkur kitab hazirghiche yaponiyede neshr qilin'ghan tatar tarixigha a'it tetqiqat kitabliri ichide hejimi bir qeder zor bolghan, tetqiqat kitabliridin biri hésablinidiken.

Kitab jem'i yette bab,437 - bettin terkip tapqan bolup, kitabta asasliqi tatarlarning tarixi we ularning tarixta tartqan azap - oqubetliri toghrisida tepsiliy toxtalghan.

Kitabda tatar millitining tarixta mongghullar, ruslar we shundaqla öktebir inqilabidin kéyinki sowétler dewride tartqan türlük qismetliri tepsiliy bayan qilin'ghan.

Proféssor také'o mezkur kitabini rus tetqiqatchiliri teripidin qelemge élip qaldurulghan türlük höjjetlik matériyallargha asasen yézip tamamlighan bolup, eserde stalin zamanida qirim tatarlirining “Némis qoshunliri bilen hemkarlashti” dégen betnam bilen kolléktip halda oqqa tutulushi shundaqla ularning sowétler ittipaqidiki her qaysi jumhuriyetlerge sürgün qilin'ghanliqi heqqidimu bezi bir bayanlar bérilgen.

Eserde yene tatarlarning mongghul, rus medeniyetige qoshqan töhpiliri bayan qilin'ghan we shundaqla tatarlarning edebiyat - sen'itigimu yuqiri bahalar bérilgen.

Aptor kitabta rusiye tewesidiki musulman xelqlerdin biri bolghan tatarlarning islamiy islahat heriketliri heqqidimu köprek toxtalghan.

Aptorning qarishiche, tatarlar rusiye teweside stalin dewride eng köp qirghinchiliqqa uchrighan ukra'inaliqlardin kéyinki ikkinchi millet hésablinidiken.

Kitabta gerche rusiye tupraqliridiki tatarlarning qismetliri körsitilgen bolsimu, emma Uyghur élidiki tatarlarning xitay hakimiyitining zulumi astida tartqan azap - oqubetliri tilgha élinmighan.

Biz mezkur kitab neshr qilin'ghanliqi munasiwiti bilen yaponiyediki bir qisim Uyghur ziyaliyliri bilen bu heqte söhbet élip barduq.

Aldi bilen ziyaritimizni qobul qilghan doktor turmuhemmet hashim hazir yaponiyede yashawatqan tatarlar we ularning ijtima'i pa'aliyetliri heqqide, yaponiye kyushu uniwérsitétining doktor aspiranti muxtarjan abduraxman tatar bilen Uyghurlarning munasiwiti heqqide toxtilip ötti.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.