Uyghur ziyaliyliri barin weqesining oqughuchilargha bolghan tesiri heqqide toxtaldi

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2016.04.07
turmemet-hashim-barin.JPG Barin inqilabining 25 yilliqini xatirilesh yüzisidin ötküzülgen doklat sözlesh yighinida, doktor turmuhemmet hashim barin inqilabining kélip chiqish sewebliri, xitay hökümitining bu inqilabni basturush jeryanida élip barghan qirghinchiliq heriketliri toghrisida tepsiliy doklat bergen. 2015-Yili 5-aprél, tokyo.
RFA/Qutluq

Muhajirette yashawatqan Uyghur ziyaliyliridin doktor turmuhemmet hashim we diniy ustaz turghunjan emet ependiler barin inqilabining 26 yilliqi munasiwiti bilen ziyaritimizni qobul qilip, mezkur inqilabning eyni waqitta Uyghur élidiki aliy mektep oqughuchilirigha körsetken tesiri heqqide öz pikirlirini bayan qilip, barin inqilabining Uyghur oqughuchilarning oyghinishigha sewebchi bolghan amillardin biri ikenlikini bildürdi.

Eyni waqitta, Uyghur élidiki yéza igilik uniwérsitétida oqutquchi bolghan, hazir yaponiyede hijrette yashawatqan Uyghur ziyaliysi doktor turmuhemmet hashim shu chaghdiki aliy mekteplerde Uyghur oqughuchilargha élip bérilghan barin inqilabi toghrisidiki siyasiy terbiyiwi öginishlerni eslep ötti.

Norwégiyede hijrette yashawatqan, oslo Uyghur islam medeniyet merkizidiki diniy ustazlardin biri, eyni waqittiki Uyghur élidiki islam institutining 92-yilliq oqughuchisi turghunjan emet barin inqilabidin kéyinki xitay hökümitining Uyghur élidiki meschitlerde islami diniy telim terbiye élip bérishni toxtatqanliqini ilgiri sürdi.

Doktor turmuhemmet hashim shu qétimqi barin inqilabini tenqidleshni meqset qilghan halda élip bérilghan Uyghur élidiki aliy mekteplerdiki siyasiy pa'aliyetlerning, eksiche oqughuchilarning öz kimlikini tonushi we milliy héssiyatini urghutushigha paydiliq bolghanliqini ilgiri sürdi.

Ustaz turghunjan emet islam institutining 92- we 93-yilliq oqughuchiliridiki bir qisim ilghar pikirlik oqughuchilarning türlük sewebler bilen türmilerge qamalghanliqini bayan qildi.

Muhajirette yashawatqan Uyghurlarning qarishiche, barin inqilabidin kéyin xitay hökümiti Uyghurlarning diniy étiqadini basturushni kücheytken. Uyghur élidiki bu xil basturush siyasiti 1996-yilidiki xitay merkizi hökümitining Uyghurlar toghrisidiki “ 7-Nomurluq höjjiti ”din kéyin téximu ewjige kötürülgen.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.