Qirghizistandiki öktichi partiyiler démokratiye üchün birleshti


2004.12.30

Bir waqitlar ottura asiyadiki eng démokratik dölet dep nam chiqarghan qirghizistan, yéqinqi yillardin biri asta- asta bu unwanini yoqitishqa bashlidi . Qirghizistandiki siyasiy öktichiler, prézidént esqer aqayof hakimiyitining alliqachan özbékstan, qazaqistan we türkmenistandiki diktator hakimiyetler sépige qitilghanliqini bildürmekte . Ularning éytishiche, qirghizstanning pütün siyasiy we iqtisadiy küch organliri prézidént esqer aqayofning uruq- tughqan , dost we yéqinliri teripidin igilen'gen bolup, dölet metbu'at üstidiki kontrolluqinimu kündin-kün'ge küchlendürmekte .

Qirghizistandiki nurghunlighan siyasiy öktichiler kiler yili fiwral éyida ötküzülidighan parlamént saylimini, qirghizistanningmu, özbékstan we qazaqistan'gha oxshash mutleq xanliqlar hökümranliqigha aylinip kétishining aldini élish üchün axirqi purset dep qarimaqta.

Siyasiy öktichiler birleshti

Groziye we ukra'iniyidiki öktichi partiyilerning mezkur döletlerde ötküzülgen saylamlarda qolgha keltürgen ghelbe we tejirbiliridin ilhamlinip , bu tejirbilerdin paydilinishni qarar qilghan qirghizisitandiki siyasi'iy öktichiler, kiler yili fiwral éyida ötküzülidighan parlamént saylimining démokratik we adaletlik bir saylam bolushi üchün birleshkenlikini élan qilip , birlikte pa'aliyet élip baridighnaliqini bildürdi .

Amérika birleshme agéntliqining xewer qilishiche, charshenbe küni qirghizistandiki besh siyasiy guruppa birlikte pa'aliyet élip baridighanliqini élan qilghan .

Muxbirimizning ziyaritini qobul qilghan qirghizistan erkinlik partiyisining re'isi we qirghizistan kishilik hoquq institutining diréktori topchibég turghan eliyof, qirghizistandiki besh siyasiy guruppining birleshkenlikining asasliq meqisidi üstide toxtilip mundaq didi “charshenbe küni birlikte pa'aliyet élip bérish üchün birlishish toghrisida kélishim imzalighan besh siyasiy gurup besh partiye emes, u on nechche siyasiy guruppining birleshmisi . Bu birlishishning meqsidi kiler yili -27 fiwral küni ötküzülidighan parlamént saylimining adaletlik we démokratik bir saylam bolushigha shundaqla saylam netijisining burmilinishigha yol qoymasliqqa kapaletlik qilishtin ibaret.

Eng chong qiyinchiliq

Qirghizistandiki öktichi siyasiy partiye we teshkilatlarning nöwette duch kéliwatqan eng chong qiyinchiliqi üstide toxtalghan , qirghizistan erkinlik partiyisining re'isi turghan eliyof mundaq didi: eng chong qiyinchiliq 1995 yilidin biri adaletsiz we démokratiye bolmighan saylamlar arqiliq prézidéntliqini dawamlashturup kéliwatqan esqer aqayof hakimiyitining , saylamda ghelbe qilish üchün döletning pütün imkaniyetliridin paydilinip, saylam netijisini burmilash we aqayof hakimiyitni démokratik we tinch yol arqiliq aghdurishni meqset qilghan yéngi siyasiy birlikni parchilash üchün siyasiy oynash ihtimalliqidur.

Özining nöwettiki eng chong wezipisining, qirghizistan xelqining kiler yili démokratik yolni tallap, démokratik , tinch yol we asasiy qanun'gha tayan'ghan halda aqayofni hakimiyettin chüshüshke mejburlash ikenlikini tekitligen turghan eliyof, bu ottura asiyadiki bashqa diktatur hakimiyetlergimu misal bolalaydu didi .

Ziyaritimizni qobul qilghan ,qirghizistanda charshenbe küni prézidént aqayof hakimiyitige qarshi birlikte pa'aliyet élip bérish üchün kilishken siyasiy gurupilar birleshmisining ichide yer alghan , qirghizistan chiriklikke qarshi yurtdashlar jemiy'itining re'isi , toluqan isma'ilowa, sowét ittipaqi parchilinip qirghizistan musteqilliqini élan qilghandin biri, bu dölette démokratik saylam élip birilmighanliqini ilgiri sürdi .

Démokratiyining depsende qiliniwatqanliqining misali

Qirghizistan hökümitining, qirghizistandiki Uyghurlar ittipaqining yilliq qurultyini qirghizistan döletlik drama- tiyatir binasida ötküzishini chekligenlikini, qirghizistanda démokratik heq- huquqlarning depsende qiliniwatqanliqining bir misali dep körstken isma'ilowa, chirikleshken we kishilk huquqqa hörmet qilmaywatqan qirghizstandiki hakimiyitening özgérishi üchün küchlük siyasiy öktichi heriket kérek . Qirghizstandiki siyasiy guruppilarmu mushu meqset üchün birleshti didi .

Qirghizistandiki ötichi siyasiy heriketning 2000 - yili ötküzülgen saylamidin nurghun tejirbe sawaqqlarni alghanliqini tekitligen isma'ilof , bu qétim biz groziye we ukra'iniyede ötküzülgen saylamlardin nurghun tejirbe alduq. Hetta groziye ötichi herikitining rehberliri qirghizstan'gha kélip, qandaq ghelbige irishkenliki heqqide bizge tepsili melumat berdi . Shundaqla biz ukra'iniyige bérip, u yerdiki weqelerni öz közimiz bilen körüp kelduq. Démek, mushu siyasiy tejirbe swaqlarni yekünligen qirghizistandiki siyasiy partiye we teshkilatlar birliship küresh qilish qarari aldi didi . (Qanat)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.