Җу юңкаңниң чириклик делосиға йәнә сиясий җинайәт қошулғанлиқи муназирә қозғимақта

Мухбиримиз меһрибан
2015.03.19
ju-yongkang-zhou-yongkang.jpg Хитай әмәлдари җу юңкаң йиғинда сөз қилмақта. 2012-Йили 26-сентәбир, бейҗиң.
XINHUA

Хитай һөкүмәт таратқулиридин мәлум болушичә, хитай алий сот мәһкимиси 18-март елан қилған 2014-йиллиқ ақ ташлиқ китабида нуқтилиқ һалда чириклик делоси сәвәбидин сотлинидиған әмәлдарларниң делоси һәққидә тохталған.

Ақ ташлиқ китабта җу юңкаңниң чириклик делосиға йәнә “қанунни дәпсәндә қилиш”, “қанунсиз сиясий паалийәт билән шуғуллиниш” қатарлиқ сиясий җинайәтләрму йүклигән. Чәтәлләрдики сиясий вәзийәт анализчилири бу һәқтә өз қарашлирини оттуриға қоюп, даириләрниң җу йоңкаңниң чириклик делосиға йәнә сиясий җинайәтләрниму қошуп җазалайдиғанлиқини елан қилиши, хитай рәиси ши җиңпиң тәкитләватқан “чирикликкә зәрбә бериш”ниң әмәлийәттә “хитай һакимийәт қатлимидики сиясий гуруһлар көрүши” ниң ашкара ипадиси икәнликини билдүрди.

Хитай алий сот мәһкимиси чаршәнбә күни елан қилған “хәлқ сотиниң 2014-йиллиқ хизмәт доклати” намлиқ ақ ташлиқ китабида, җу юңкаң делосиниң характери бекитилди.

Ақ ташлиқ китабниң җу юңкаң делоси һәққидики баянида җу юңкаң делосиниң сиясий характери һәққидә тохтилип,“сот җу юңкаң, бо шиләй қатарлиқларниң қанунни аяқ асти қилип, партийиниң иттипақлиқини бузуп, өз алдиға тәшкилсиз елип барған сиясий паалийитиниң еғир зийини бар дәп қарайду. Җу юңкаңниң қанун-әдлийә саһәсидә пәйда қилған еғир интизамсизлиқ, қанунсизлиқ қилмишлири қанун-әдлийә хизмәтлиригә яман тәсир елип кәлди” дейилгән.

Хоңкоңда чиқидиған еқим мәсилилири һәққидики “алдинқи қаравул” журнилиниң баш муһәррири лю давен әпәнди вә “бейҗиң баһари” журнилиниң баш муһәррири ху пиң әпәндиләр зияритимизни қобул қилип, хитай алий сот мәһкимиси елан қилған ақ ташлиқ китабта бекитилгән җу юңкаң делосиниң характери һәққидә өз қарашлирини баян қилди.

“алдинқи қаравул” журнилиниң баш муһәррири лю давен әпәнди нөвәттә җу юңкаң делосиниң аллиқачан чириклик, парихорлуқ билән әйиблинидиған иқтисадий җинайәттин өзгирип, сиясий характердики делоға айланғанлиқини, бу әһвалниң җу юңкаңға берилидиған җазани еғирлаштуруветидиғанлиқини билдүрди.

Лю давен әпәнди өз пикрини оттуриға қоюп: “һазир җу юңкаң делоси хитай һөкүмити үчүн еғир мәсилигә айланди. Һазир әслидики чириклик делосиға йәнә сиясий җинайәт қошулди. Нөвәттә йәнә җу юңкаңниң өз алдиға гуруһ топлап компартийини бөливетиш йолиға маңғанлиқи һәққидә хәвәрләр тарқалди. Буниңдин қариғанда, һазир бу дело әслидики иқтисадий-чириклик делосидин өзгирип сиясий мәсилигә айланди десәк болиду. Ақ ташлиқ китабта дейиливатқан “тәшкилсиз сиясий паалийәт” билән шуғулланди дегинини әмәлийәттә “нөвәттә һакимийәт йүргүзүватқан мәркизи һөкүмәт вә компартийә тәшкилатиға тәһдит селиш һәрикити” дәп чүшәнсәк болиду. Һазир бу делониң характери өткән әсирниң 70-йиллириниң ахирида елип берилған “төт кишилик гуруһни ағдуруш” һәрикитигә охшап қеливатиду” деди.

“бейҗиң баһари” журнилиниң баш муһәррири ху пиң әпәнди җу юңкаң делосиниң әмәлийәттә хитай һакимийәт қатлимидики сиясий гуруһлар күриши икәнликини вә ши җинпиң гуруһидикиләрниң өзигә қарши гуруһтикиләрниң тәсирини йоқитиш үчүн қолланған тәдбири икәнликини билдүрди.

Ху пиң әпәнди мундақ деди: “йеқиндин буян хитай һакимийәт қатлимидики гуруһлар күришиниң йәнә күчийиватқанлиқи һәққидә хәвәрләр тарқалмақта. ‛чоң йолвас‚ дәп тәрипләнгән җу юңкаң мәсилиси һәққидиму муназириләр көпәйди. Мән илгириму дегән идим, җу юңкаң делосини қандақ бир тәрәп қилиш хитайниң юқири қатлам рәһбәрлириниң бешини ағритиватқан еғир мәсилә дәп. Чүнки, җу юңкаң хитай сиясий бюросидики 9 әмәлдарниң бири. Әгәр җу юңкаң делосини қанун орунлири арқилиқ бир тәрәп қилишқа тапшурса униң делоси илгирики бо шиләй вәқәсигә четилидиған нурғун мәсилиләргә тақилиду. Бундақ әһвалда униң соти чоқум очуқ сот шәклидә ечилиши керәк. Җу юңкаң узун мәзгил һөкүмәт хизмитини ишлиди, у қанун системисини башқурди. Хитай мәркизи һөкүмитиниң униң җинайитини бекитиши тәскә тохтимақта. Җу юңкаңниң җазалиниши хитай компартийисиниң образиға еғир сәлбий тәсир көрситиду. Нөвәттә хитай рәиси ши җинпиң вә ваң чисән гуруһидикиләр өзигә қарши гуруһниң вәкили болған җу юңкаң делосиниң характерини бекитиштә башқиларни қайил қилидиған асас тепиши керәк. Бундақ болған икән җу юңкаң делосини аддий һалда парихорлуқ, чириклик җинайитигә бағлап бир тәрәп қилғинида, һакимийәт қатлимидики җу юңкаң тәрәпдарлири һәтта униң ашкариланмиған арқа тирикиниң нөвәттики тәсир күчини йоқитиши тәскә тохтайду. Шуңа җу юңкаңниң ‛тәшкилсиз сиясий паалийәт‚ билән шуғулланған, ‛қанунни дәпсәндә қилған‚ җинайи пакитлирини оттуриға чиқармақта. Бундақ қилғанда җу юңкаңни нөвәттә һакимийәт йүргүзүватқан хитай компартийисигә қарши һәрикәт елип барған, һәтта хитай компартийисиниң принсиплирини бузған дегән җинайәтләр билән әйибләп җазалиғили болиду. Ши җинпиңму өзигә қарши гуруһтикиләрниң тәсир күчини аҗизлаштуруш һәтта йоқитиш мәқситигә йетәләйду.”

Хәвәрләрдин мәлум болушичә, бултурдин башлап “интизамға хилаплиқ қилиш” намида тутқун қилинған чоң-кичик һөкүмәт әмәлдарлири вә ширкәт хоҗайинлиридин нәччә он миң киши вәзиписидин қалдурулуп тәкшүрүлүшкә йолланған. Уларниң ичидә җу юңкаң делосиға биваситә четилғучилар 300 дин ашқан. Бултур бир йилда җазаланған өлкә дәриҗилик әмәлдарларла 70 кә тин ашқан. Ундин башқа илгирики хәвәрләрдә йәнә җу юңкаңниң мусадирә қилинған байлиқиниң 90 милярд сом икәнлики ашкарилинип, җу юңкаң делосиниң нөвәттә хитайда ашкариланған әң чоң чириклик делоси икәнлики, парихорлуқ, чириклик қилмишлири ашкарилинип тутқун қилинғанлиқи илгири сүрүлгән иди. Тәйвән мәркизи агентлиқи, хоңкоңдики алма гезити қатарлиқларниң хәвәрлиридә йәнә, җу юңкаңниң хитай сиясий қанун комитетиниң башлиқи мәзгилидә чуңчиң шәһириниң партком секретари бо шиләй билән бирлишип, нөвәттики хитай рәиси ши җинпиңни ағдуруветиш, һәтта ши җинпиң қатарлиқ бир қисим хитай мәркизи һөкүмәт әмәлдарлириға қәст қилишни пиланлиғанлиқи һәққидиму учурлар тарқалған иди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.