Уйғур яш түрмидики “бөшүккә бөләш” җазасиниң җәрянлирини ашкарилиди

Уйғур диярида сиясий вә иҗтимаий сәвәбләр билән түрмигә қамаққа мәһкум қилинған бир қисим уйғурлар һәр хил җазалаш усуллирида қийин-қистақта һаятидин айрилмақта.

Түрмидики җазалаш усуллири һәр хил болуп, даириләр җәнубий уйғур диярида көп қоллинип келиватқан “бөшүккә бөләш” җазаси әң қәбиһлиридин бири.

“бөшүккә бөләш” җаза мәйдани, түрмә мәйданиға симонттин ясалған бөшүк шәклидики супа болуп, пут тәрипи тик шәкилдә қилип ясалған. Җазаланғучи бөшүккә бөлигәндәк ятқузулуп, бәдини мәһкәм бағлинидикән. Чоң-кичик тәрәтлири җайида, икки вақ йемәк-ичмики еғзидин қоюлидикән.

Бу хил җазалаш усулида иссиқ һава вә чоң-кичик тәрәтлири сәвәблик, җазаланғанларниң бәдәнлири қисқа вақит ичидә сесишқа башлайдикән. Баш әгмигәнләр шу һаләттә қаттиқ таяқ билән думбалинидикән.

Гуман билән хитай түрмисигә қамалған, кейин һәр хил йоллар билән түркийәгә келип маканлашқан, исмини ашкарилашни халимиған уйғур яш зияритимизни қобул қилип, 1999‏-йили 4-айлар мәзгилидә қәшқәр маралбешиниң қара қечин түрмисидә өзи шаһит болған “бөшүккә бөләш” җазасида өлтүрүлгән уйғур яшниң әһвалини һәмдә түрмидики қийнаш усуллирини аңлатти.

Биз бу һәқтә илгириләп әһвал игиләш мәқситидә маралбеши наһийисиниң қара қечин түрмисигә телефон урған болсақму даириләр телефонни улап бериштин өзини қачурди.

Зияритимизни қобул қилған голландийәдики явропа шәрқий түркистан маарип җәмийити дәвәт-тәшвиқат мудири һүсәйин тәҗәлли бу һәқтә өзиниң түрмидә көргән вә аңлиғанлириға бирләштүрүп сөзләп бәрди.