Qeshqer xam baziri chéqilish dawamida bir qisim dukandarlar tehdit we awarichliqqa uchrighan

Qeshqer xam bazirini “Elalashturush” üchün élip bériliwatqan chéqish heqqide yenimu ilgirilep éniqlashlirimiz dawamida, bu chéqishni élip barghan qurulush xadimlirining saqchi xadimliri teripidin qoghdalghanliqi, bazardiki dukandar we ahalilerning siyasiy-qanun kadirliri teripidin nazaret qilin'ghanliqi ashkarilandi. Melum bolushiche, atalmish “Elalashturush” tin kéyin dukanliridin ayrilip qélishtin endshi'e qilghan bazardiki bir qisim dukandarlar özlirining bu qétimliq chéqishqa qarita naraziliqini yoshuralmighan. Netijide birqanche dukandar qatarida 16 yashliq bextiyar isimlik bir balimu tutqun qilin'ghan.

Uyghur élida élip bérilghan qurulush we chéqish herketliri, hazirgha qeder bezi ahalilerni olturaq öyidin؛ bezilirini dukan we térilghu yerliridin؛ yene bezi jama'etlerni bolsa meschit yaki qedimiy bazarlardin ayrip tashlighan. Bu nöwet qeshqer xam bazirining chéqilishi, gerche “Elalashturush” nami bilen élip bérilghan bolsimu, emma bir qisim kishilerge yenila endshe élip kelgen we ularning naraziliqini qozghighan. Weziyettin xewerdar emma özini ashkarilashni xalimighan bir kishining ashkarilishiche, xam baziridiki bezi ahaliler bazarning milliy qiyapitining buzulushidin endishe qilsa, yene beziliri rémont heqqini töliyelmey dukanni qoldin bérip qoyushtin endishe qilghan.

Téléfonimizni qobul qilghan bir alaqidar xadim, bazar qurulushi rémont qilinish dawamida milliy posunining saqlinip qalidighan yaki qalmaydighanliqini sorighinimizda, u bazarning qurulushining milliy posunigha héchqachan dexli qilinmighanliqi, buningdin kéyinmu shundaq bolidighanliqini ilgiri sürdi. Bu xadim aldinqi küniki ziyaritimiz dawamida, bazar qurulushi konirap ketkenliki üchün, rémont qiliniwatqanliqi, yeni “Elalashturuluwatqanliqi” ni ilgiri sürgen idi.

Qeshqerde tughulup chong bolghan we nöwette amérikada yashawatqan qasimjan abduréhim ependining bayan qilishiche, mezkur bazar birqanche yil burun bir qétim rémont qilin'ghan bolup, bazardiki qurulushlar süpet we bixeterlik jehettin endishilinerlik weziyette emes iken. Uning yene eskertishiche, bu bazar, 1980‏-yillardin kéyin bir qanche qétim rémont qilin'ghan we her qétimliq rémonttin kéyin, bir türküm ahaliler chiqimini kötürelmigenliki üchün öy we dukanliridin ayrilip qalghan iken.

Weziyettin xewerdar kishining inkas qilishiche, xuddi qasimjan abduréhim dégendek, iqtisadiy küchi ajiz, bolupmu a'ile ezaliri türme-lagérlargha solan'ghan bir qisim a'ililer, mezkur bazar “Elallashturulghan” din kéyin öy we dukanliridin ayrilip qélishidin endishe qilghan. Ular bu endishisini chéqish heqqide uqturush tarqatqan we idiyewiy xizmet ishligen kadirlargha oxshimighan shekilde bayan qilghan. Ular, nöwettiki siyasiy weziyet seweblik endishilirini alahide éhtiyatchanliq bilen bildürgen bolsimu, emma bu inkaslar siyasiy-qanun tarmaqlirining diqqitini tartqan. Netijide aldinqi hepte chéqish bashlan'ghan küni, teweliktiki saqchi xadimliri neq meydanda peyda bolghan qurulush ishchilirini qoghdighan bolsa, siyasiy-qanun we ahaliler kométiti xadimliri neq meydanda dukandar we öy igilirining söz herketlirini nazaret qilghan.

Téléfonimizni qobul qilghan bir saqchi xadimi, ahalilerni endishige sélip qoymasliq üchün özlirining qurulush meydanigha barmighanliqini ilgiri sürdi. Emma yene bir saqchi xadimi, özlirining siyasiy-qanun kométiti, bazar bashqurush we ahaliler kométiti xadimliri bilen birlikte, chéqish élip bériliwatqan meydanda ahale we dukandarlargha “Jem'iyet amanliqi” gha diqqet qilish heqqide idiyewiy xizmet ishligenlikini yoshurmidi.

Weziyettin xewerdar kishining yene inkas qilishiche, dukanliri chéqiliwatqan mezgilide naraziliqini yoshuralmighan we hökümet xadimliri bilen takalliship qalghan birqanche kishi saqchixanigha élip kétilgen؛ bulardin biri dadisi türmide jaza mudditini ötewatqan, özi hepte axirliri anisigha hemkarliship dukanni échiwatqan 16 yashliq bir bala iken. Téléfonimizni qobul qilghan ahaliler komitétining bir xadimi, öz tewelikidin 30 nechche kishining bu bazarda dukini barliqini bayan qilsa, bu komitéttiki yene bir xadim, bu 30 nechche kishi ichidin bextiyar isimlik 16 yashliq bir ottura mektep oqughuchisining nöwette tutqunda ikenlikini delillidi.

Qasimjan abduréhim ependi, kishilerning endishisining toghra ikenlikini, chünki ilgiriki köp qétimliq chéqilishlardin qeshqer xelqining köpligen parakendichiliklerni chekkenlikini, bu qétimqi chéqishning meqsitimu mahiyette Uyghurlarni mezkur bazardin, yeni sheher merkizidin siqip chiqirish ikenlikini ilgiri sürdi.